رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) زمان‌های ویژه‌ای داشتند که چگونگی استفاده از آنها در اختیار خودشان بود. بنابراین، آن گاه که روی به خانه می آوردند، زمانشان را به سه بخش تقسیم می کردند: بخشی را برای عبادت و راز و نیاز به درگاه حق تعالی اختصاص می دادند؛ بخشی از زمان ایشان ویژه همسرشان بود؛ و بخشی نیز به خودشان اختصاص داشت. زمان ویژه خودشان را نیز به دو بخش تقسیم کرده بودند؛ بخشی برای خود .و بخش دیگر را برای امور مردم صرف می کردند. ( قال الحسین علیه السلام سألت أبی عن مدخل رسول الله صلی الله علیه واله وسلم . فقال: کان دخوله لنفسه مأذون له فی ذلک. فإذا أوى إلى منزله جزا دخوله ثلاثة أجزاء جزء لله وجزء لأهله وجزء لنفسه ثم جزا جزء بینه وبین الناس فی ذلک بالخاصة على العامة ولا یدخر عنهم منه شیئا ) (1).
از عادات نیک و پسندیده رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) یاد آوری و بزرگداشت افراد، به ویژه همسرانش، حتی سالها پس از مرگشان بوده است. علاقه فراوان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به خدیجه کبری علیها السلام موجب شده بود تا حضرت صلی الله علیه واله وسلم پیوسته به یاد عزیز سفر کرده شان باشد و به بهانه‌های گوناگون از ایشان به نیکی یاد کنند. یادآوری نمونه ای در اینجا مناسب است.
حضرت علی و دراین باره فرموده اند: روزی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در جمع همسرانشان به یاد همسر باوفایشان خدیجه کبری (علیها السلام) افتادند و گریستند. عایشه عرض کرد: «چرا گریه می کنید؟ آیا گریه شما به سبب از دست دادن پیرزنی از زنان گندم گون بنی اسد است؟» رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) «در حالی که از این رفتار ناپسند و دور از ادب عایشه به شدت آزرده و متأثر شده بودند». در پاسخ به عایشه فرمودند: «خدیجه آن شخصیت ارزشمندی بود که مرا تصدیق کرد؛ هنگامی که شما انکار و تکذیبم کردید و به من ایمان آورد؛ زمانی که شما به من کفر ورزیدید، و برایم فرزندانی آورد؛ در حالی که شما عقیم و نازایید». عایشه می گفت: «ما همیشه با یادآوری خوبیهای خدیجه به پیامبر تا نزدیک میشدیم». وعن على قال ذکر النبی خدیجة یوما وهو عند نسائه فگی.فقالت عائشة: ما یبکیک؟ على عجوز حمراء من عجائز بنی أسد؟ قال صقتنی إذ کم وآمنت بی إ کقثم وولدت لی إن عمم. قالت عائشة: ما زلت أتقرب إلى رسول الله یذکرها (2). رخدادهایی با چنین مضامینی در زندگی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به ویژه در قبال برخی از همسرانشان که از کمالات روحی و فضایل اخلاقی و رفتاری بهره مند بودندرخداد دیگری با همین مضمون درباره ابراز عشق و علاقه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به همسر باوفایشان خدیجه کبری (علیها السلام) با و احترام فوق العادهای که برای ایشان قایل بودند، چنین نقل شده است:( عن عائشة قالت: کان رسول الله إذا ذکر خدیجة لم یسأم من ثناء علیها واستغفار لها فذکرها ذات یوم فحملتنی الغیرة فقلت: لقد عوضک الله من کبیرة السن. قالت: فرأیت رسول الله غضب غضبا شدیدا. فسقطت فی یدی فقلت: اللهم! إنک إن أذهبت بغضب رسولک لم أعد بذکرها بسوء ما بقیت. قالت: فلما رأى رسول الله ما لقیت قال: کیف قلت! والله لقد آمنت بی إذ کفر الناس وآوتنی إذ رفضنی الناس وصدقتنی إذ کذبنی الناس ورزقت منی حیث حرمتموه. قالت: فغدا وراح على بها شهرا...) (3).
در گزارشی دیگر، درباره برخورد خوب حضرت با یکی از دوستان خدیجه کبری با چنین آمده است: بانوی مسنی نزد پیامبر اسلام به رفت. حضرت با ملاطفت و مهربانی بسیار با ایشان برخورد کردند. پس از رفتن آن زن، عایشه پرسید: «این زن که بود؟» حضرت فرمودند: «او زمان حیات خدیجه ای نیز پیش من می آمد. من چون آن زمان به سبب دوستی وی با خدیجه به وی احترام می کردم، اکنون نیز این کار را کردم؛ چراکه حفظ عهد و رسوم نیک و پسندیده، نشان ایمان انسان است». رخدادهایی با چنین مضامینی در زندگی رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به ویژه در قبال برخی از همسرانشان که از کمالات روحی و فضایل اخلاقی و رفتاری بهره مند بودند، در منابع تاریخ و سیره بسیار نقل شده است. همه این موارد گواه صادقی است بر اینکه آن عزیز از احترام به شخصیت همسرانشان دریغ نمی کردند و چنان رفتار نیکویی داشتند که چون سنتی حسنه، هنوز پس از پانزده قرن، برترین الگو برای همه زنان و مردان در تمام عالم است.
پی‌نوشت‌ها:
- رضی الدین حسن بن فضل طبرسی، مکارم الأخلاق، ص۱۳؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص۱۶۸؛ سیدمحمدحسین طباطبایی، سنن النبی، ص۱۶
- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص۸
- علی بن عیسی الإربلی، کشف الغمه، ج ۱، ص۱۱۲؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج16، ص ۱۲
