معانی شکلها (نمودارها) و لغات تخصصی را که احتمالا در گزارش آسیب شناس گفتار مشاهده خواهید کرد، در این فصل توضیح خواهم داد. متخصصان اغلب مطالب خود در رابطه با کودک شما را به وسیله صدکها، معادلهای سنی، انحراف استانداردهای نمره های نه بخشی بیان می کنند یا می نویسند. چنانچه این زبان تخصصی را قبلا مطالعه نکرده باشید، می تواند باعث ترس در شما شود. همچنین، فرآیند قانونی یا به عبارتی همان کار رسمی ضروری و کارهای اداری را که قبل از ارزشیابی مدرسه ای طی می گردد، توضیح می دهم. بسته به سن کودکتان و مشکل ارتباطی او، معمولا گزینه های متفاوت درمانی پیشنهاد می شود. من به شما کمک می کنم تا بدانید چه چیزی پیش خواهد آمد، چه سؤالهایی می شود و چه نقشی را باید ایفا کنید. نهایت اینکه، گزینه های درمانی زبان و گفتار را که ممکن است برای پسر یا دختر شما سودمند باشد، توضیح میدهم. بنابراین، خواهید دانست که دورنمای کار چیست و چه گزینه هایی را خواهید داشت.
ابزارهایی که برای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار می گیرند
درمانگر گفتار - زبان برای ارزیابی، از تکلیفهای غیررسمی (که گاهی آزمونهای غیررسمی نامیده می شود) یا از تکلیفهای رسمی (که گاهی اوقات آزمونهای استاندارد نامیده می شود) استفاده می کنند. آزمونهای استاندارد شده، نگاره هایی را فراهم می کنند که عملکرد مورد انتظار یا چگونگی عملکرد را در چندین حیطه مهارتی در هر سن، نشان می دهد. سپس درمانگر نشان می دهد یک کودک خاص در مقایسه با کودکان معمولی در همان سن، چگونه عمل می کند. این مقایسه ها می تواند به وسیله صدکها، نمره های استاندارد، انحراف استاندارد و نمره های نه بخشی و معادلهای سنی، بیان شود. در بسیاری از آزمونها، نمودارهای مربوط به اطلاعات، به روشهای مختلف ارائه می گردد. لذا عجیب نیست که والدین هنگام دریافت گزارشها خیلی گیج می شوند.بیشتر کودکان در هر آزمون استاندارد نمره هایی بین ۲۵ تا ۷۵٪ را کسب می کنند. نمره های صدکی همانند درصد نیست، که شما را به یاد نمره ای در یک آزمون بیندازد، همانند کودکی که درصدی از پاسخهای صحیح را در یک آزمون به نمایش می گذارد. برای فهم این اعداد، لازم نیست در آمار مربوط به سنجش متخصص شوید؛ تقریبا تمام آزمونها از درصدها یا معادلهای سنی یا هر دوی آنها به عنوان سنجش اولیه عملکرد، استفاده می کنند. برخی آزمونهای دیگر، نظامهای تکمیلی را برای تفسیر داده ها فراهم می آورند. چنانچه با درصدها و معادلهای سنی آشنا و مأنوس شوید، می توانید اغلب گزارشها را تفسیر کنید.صدکها چه معنایی دارند؟
صدکها که رتبه های صدکی نیز نامیده می شوند، اغلب در گزارشها با نماد (%) خلاصه می شوند. اغلب، نمره های پیشرفت به صورت درصدی عرضه می شوند و بویژه برای مقایسه عملکرد یک کودک با سایر کودکان گروه همسن خود (یا گاهی اوقات همان پایه) مفید است. دامنه صدکها از ۱۰ تا ۹۹ می باشد و معمولا به صورت ذیل تفسیر می شوند:۹۹ – ۹۵ عالی تر از همسالان - ۷۵ فراتر از عملکرد متوسط در حد بالای متوسط متوسط ۳۹ - ۲۵ در حد پایین متوسط ۲۴ - ۱۵ زیر متوسط (احتمالا نیازمند کمک) ۱۴ - ۱ پایین (نیازمند کمک)
مدارس و دیگر مؤسسه های دارای برنامه های گفتار - زبان، معیارهایی را برای خود وضع می کنند؛ همانند اینکه کودک چقدر باید زیر سطح متوسط باشد تا واجد شرایط دریافت خدمات شود. به عنوان مثال، تمامی کودکانی که نمره هایی برابر صدک ۲۰ یا کمتر یا حتی صدک ۱۰ بیاورند، باید آن قدر دارای نقص در نظر گرفته شوند که در یکی از حیطه های زبانی به عنوان «معلول» لحاظ گردند. مدارس برخی مناطق، صدک ۷ درصد را به عنوان نقطه برش به کار می برند. این ناهمسانی موجود در مدارس مناطق می تواند هنگام جابه جایی کودک از یک سیستم مدرسه ای به سیستم دیگر، مشکلات حادی را به وجود آورد. اگر نمره کودک پایین باشد، نه به آن اندازه که واجد شرایط خدمات درمانی مدرسه باشد، ممکن است والدین مجبور شوند هزینه درمان خصوصی را بپردازند.
بیشتر کودکان در هر آزمون استاندارد نمره هایی بین ۲۵ تا ۷۵٪ را کسب می کنند. نمره‌های صدکی همانند درصد نیست، که شما را به یاد نمره ای در یک آزمون بیندازد، همانند کودکی که درصدی از پاسخهای صحیح را در یک آزمون به نمایش می گذارد. نمره های صدکی به شما نمی گوید چه میزان از سؤالها به صورت غلط پاسخ گفته شده اند.
به عنوان مثال، یک کودک ۵ ساله ممکن است لازم باشد به ۵ سؤال از پانزده سؤال به صورت صحیح پاسخ دهد تا در دامنه متوسط و یا بهنجار منظور شود، زیرا سؤالها برای او مشکل هستند. همین پانزده سؤال ممکن است از کودک ۷ سالهای پرسیده شود. در ۷ سالگی، ممکن است پاسخ دادن صحیح به هشت سؤال، لازمه قرار گرفتن در محدوده بهنجار باشد. تعداد پاسخهای صحیح به موازات سن افزایش می یابد (اگر این پاسخها به صورت درصدهای رایج نمره دهی شوند، کودک ۵ ساله ممکن است نمره ۳۰٪ بگیرد که نمره ردی است، در حالی که در حقیقت صدکی او معادل صدک ۶۳ خواهد بود، که به خوبی در سطح دامنه متوسط قرار می گیرد).
نمره صدکی واقعی، (به عنوان نمونه، ۶۵) به این اشاره می کند که فرزند شما از ۶۵٪ کودکانی که همان آزمون را انجام داده اند، بهتر است. در واقع، نمره ۶۵ بدین معنا است که ۳۵٪ کودکانی که در این آزمون شرکت کرده اند، عملکرد بالاتری از فرزند شما دارند. آسیب شناس گفتار - زبان در ابتدا، با رشد کودکتان در مواردی که برای دیگر کودکان همان سن بهنجار است، سروکار دارد. بدین علت است که صدک ها ابزار عالی برای مشخص نمودن این مقایسه ها می باشند.
منبع: مشکلات گفتاری، زبانی و شنیداری کودکان، پاتریسا هاماگوچی، نادر باقری،علی غنایی، چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد 1390
