پرچم جمهوری اسلامی ایران

پیشگفتار

استاندارد ویژگی های پرچم جمهوری اسلامی ایران که طرح کلی آن به تأئید امام امت و تصویب مراکز قانونی رسیده است به استناد ماده یک قانون مواد الحاقی تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذر ماه سال 1349به عنوان استاندارد رسمی ایران منتشر می گردد این استاندارد با همکاری صاحب نظران و کارشناسان مؤسسه در کمیسیون فنی پرچم رسمی جمهوری اسلامی ایران تهیه و در بیست و سومین جلسه کمیته ملی صنایع نساجی مورخ 59/6/31به تصویب رسید بدیهی است در صورت لزوم پیشنهاداتی که برای اصلاح یا تکمیل این استاندارد به مؤسسه برسد مورد توجه قرار خواهد گرفت و در تجدید نظر بعدی مراعات خواهد شد، پس از تجدید نظر در هر استاندارد جزوه سابق لغو و بجای آن جزوه تجدید نظر شده رسمیت می یابد.

استاندارد ویژگی های پرچم جمهوری اسلامی ایران

سرانجام نهال خون شهیدان "الله اکبر" به گل نشست و ایران لاله زار شد، تا به سپاس تو ای شهید، لاله خونت لااله الااله شود و بر پرچم امت بپاخاسته امام زمان و نایبش امام خمینی بنشیند، یعنی که پاسداری ثمره خون تو ای شهید پاسداری لااله الااله و محمد رسول اله است.

1- هدف

این استاندارد دربردارنده ویژگیهای پرچم جمهوری اسلامی ایران (جنس، علامت مخصوص رنگ، اندازه، دوخت) می باشد.

2- واژه ها و اصطلاحات

2-1- پارتی:

پارتی به کالائی گفته می شود که همجنس و هم نوع و دارای یک نمره نخ بوده و در یک مرحله تولید شده باشد.

2-2- مردود (معیوب):

هر گاه ویژگی های نمونه و یا دسته ای از نمونه های مورد آزمون از یک کالا با ویژگی های این استاندارد مطابقت نداشته باشد آن کالا مردود شناخته می شود.

3- ویژگی های پرچم

3-1- طرح:

پرچم جمهوری اسلامی ایران بر طبق اصل هیجدهم قانون اساسی به رنگهای سبز و سفید و سرخ با علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران و شعار "الله اکبر" به مشخصات زیر می باشد:
3-1-1- علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران به رنگ سرخ در وسط پرچم قرار می گیرد.
3-1-2- شعار "الله اکبر به رنگ سفید و یا خط بنائی (یعنی همان خطی که شعار الله اکبر را بر مناره های مساجد اسلامی نقش می کند) تکرار می شود.
3-1-3- شعار "الله اکبر" به نشانه بیست و دوم بهمن (یازدهمین ماه سال) یازده بار در رنگ سبز و یازده بار در رنگ سرخ یعنی بیست و دو بار به صورت حاشیه در مرز رنگ سرخ و سبز با رنگ سفید تکرار می گردد.
یادآوری: جهت اطلاع بیشتر از مشخصات پرچم و علامت مخصوص جمهوری اسلامی و مفاهیم فلسفه مکتبی آن به پیوست شماره (1) مراجعه شود.

3-2- جنس و بافت:

پارچه پرچم باید از نخ پنبه ای خالص سفید و مرسریزه شده و یا مخلوط پنبه - پلی استر و ویسکوز- پلی استر (معمولا به نسبت 65-35 درصد ) تهیه شود در ضمن از ابریشم و پشم نیز می توان استفاده نمود، ولی پارچه پرچم نباید از ویسکوز خالص باشد.
بافت پارچه مورد استفاده برای پرچم ساده و از نوع تاری و پودی است.
3-2-1- ویژگی های فنی:
پارچه پرچم از هر جنس که باشد بایستی ویژگیهای عمومی جدول شماره 1و 6را داشته باشد.

یادآوری الف: در مورد رطوبت مجاز پارچه های مخلوط می باید نسبت اختلاط در نظر گرفته شود.
یادآوری ب: چنانچه از جنس دیگری برای پرچم استفاده شود بایستی رطوبت مجاز طبق استانداردهای ملی ایران محاسبه شود.
3-2-1-1- چنانچه برای پرچم از پارچه پنبه ای استفاده شود باید مشخصات آن مطابق جدول شماره 2باشد.

حد رواداری برای نمره نخ و تراکم و وزن 4± درصد می باشد.
3-2-1-2- چنانچه برای پرچم از پارچه پشمی استفاده شود باید مشخصات آن مطابق جدول شماره 3 باشد.

حد رواداری برای نمره نخ و تراکم و وزن 4± درصد می باشد.
3-2-1-3- چنانکه برای پرچم از پارچه ابریشمی استفاده شود باید مشخصات آن مطابق جدول شماره 4باشد.

حد رواداری برای نمره نخ و تراکم و وزن 4± درصد می باشد.
3-2-1-4- ویژگی های پارچه های پلی استر، ویسکوز بایستی با جدول شماره 5مطابقت داشته باشد.

حد رواداری برای نمره نخ و تراکم 4± درصد می باشد.
3-2-1-5- ویژگی های سایر پارچه های مجاز مخلوط بایستی با تحقیقات جدول شماره 6مطابقت داشته باشد.

یادآوری : حد رواداری برای نمره نخ 4± درصد می باشد.

3-3- اندازه ها:

پرچم جمهوری اسلامی ایران دارای دوازده اندازه است که به نسبت 4به 7بوده و بر اساس جدول شماره 7تعیین می شود کلیه اندازه ها بر حسب میلیمتر داده شده است:

یادآوری: در مورد پرچم هائی که بنابر ضرورت با ابعاد بزرگتر تهیه می شود باید نسبت4 به 7 و سایر ویژگی های مربوط به دوخت رعایت شود.
یادآوری: حد رواداری برای درازا و پهنا 2± درصد و برای دوخت لبه و لیفه 4± درصد می باشد.

3-4- دوخت:

3-4-1-1- تمام پرچم ها یک لا می باشد به استثنای پرچم های رومیزی و پرچم هائی که بر روی وسائط نقلیه (زمینی - هوائی - دریائی) نصب می شود این پرچم ها می توانند دولا تهیه شوند.
3-4-1-2- تمام پرچم ها باید یک تکه باشد به استثنای پرچم هائی که پهنای آنها بالاتر از 140سانتیمتر می باشد در این صورت درز باید در متن سفید واقع شده و روی نوشته و علامت قرار نگیرد و حداقل فاصله درز از نوشته و علامت 3 سانتیمتر است و تعداد بخیه در 10سانتیمتر 3± 45می باشد.
3-4-1-3- لبه بیرونی دو طرف کلیه پرچم ها باید دو درزه دوخته شود.
3-4-1-4- مقاومت نخ مورد استفاده برای دوخت پرچم باید حداقل مطابق مقاومت مندرج در استاندارد شماره 59 باشد، رنگ آن به طور معمول نارنجی بوده و یا می تواند برای هر قسمت از نخ هم رنگ استفاده شود.
3-4-2- ساخت :
3-4-2-1- لیفه پرچم دارای اندازه هائی مطابق با جدول شماره7 می باشد لیفه پرچم هائی که پهنای آنها بالاتر از 100سانتیمتر است باید از برزنت و یا پارچه مشابه یا بافت ساده طبق مشخصات جدول شماره 8 استفاده شود.

3-4-2-2- میله - قطر میله پرچم 2تا 4سانتیمتر و درازای آن 3برابر عرض پرچم می باشد در انتهای میله بلافاصله بعد از پرچم گوئی قرار دارد که نسبت قطر آن به قطر میله پرچم برابر سه به دو می باشد.
یادآوری:
در میادینی که از لوله های ثابت فلزی استفاده می شود ارتفاع میله بر حسب وسعت میدان متغیر بوده و رنگ آن باید حتی الامکان اکلیل نقره ای باشد.
3-4-2-3- طناب مورد استفاده برای پرچم بایستی نایلون به قطر حداقل یک سانتیمتر باشد.

3-5- عیوب :

مهمترین عیوب چشمی پرچم به شرح زیر می باشد، ولی حد رواداری آن طبق جدول شماره 10می باشد.
- 1 - 5 - 3سوراخ و دررفتگی نخ تار و پود
- 2 - 5 - 3رگه رگه بودن
- 3 - 5 - 3قیچی خوردگی
- 4 - 5 - 3آثار لکه روغن و زردی و بریدگی و سوختگی و یا ضایعات دیگر
- 5 - 5 -3 جمع شدگی و یا کشیدگی محل دوخت و یا جاافتادگی بخیه ها
- 6 - 5 - 3 دورنگ بودن برای هر رنگ
- 7 - 5 - 3عدم تطبیق با ابعاد داده شده
- 8 - 5 - 3پخش شدن رنگ در محل علامت
- 9 - 5 - 3چاپ علامت روی درزها و یا انحراف آن از وسط

3-6- علامت:

علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران تجسمی از کلمه توحید (لااله الااله) در قالب کلمه الله است که به رنگ سرخ بوده و در قسمتی میان رنگ سفید پرچم چاپ می شود و شعار الله اکبر به تعداد 22می باشد که 11با در حاشیه وسطی رنگ سبز و 11بار حاشیه وسطی رنگ سرخ قرار می گیرد.
رنگ کلمات "الله اکبر" سفید بوده و هیچ مرزی با رنگ سفید پرچم ندارد و لابلای نوشته ها در نواره بالا با رنگ سبز و در نواره پائین با رنگ سرخ پرچم پر می شود.
- نمونه پرچم جمهوری اسلامی ایران با مشخصات فنی و رنگهای مورد قبول استاندارد ایران در متن استاندارد پیوست شده است.
یادآوری: جهت اطلاع بیشتر از ویژگیهای هندسی و طرز ترسیم علامت مخصوص و پرچم جمهوری اسلامی به پیوست 2مراجعه شود.

3-7- نشانه گذاری روی پرچم:

پرچم های تهیه شده باید دارای مشخصات زیر باشد که به نحوی روشن و خوانا در گوشه انتهائی لیفه نوشته می شود:
الف - نمره پرچم (اندازه)
ب - درازا و پهنای پرچم به میلیمتر
پ - نام و نشان سازنده
ت - سال ساخت
ث - هر گونه اطلاعات اضافی که مورد نیاز خریدار باشد.

3-8- بسته بندی:

پرچم ها بر اساس موافقت خریدار و فروشنده بسته بندی می شوند.

4- تطبیق با استاندارد

4- 1- نمونه برداری:

به غیر از مواردی که توافق خاصی بین خریدار و فروشنده شده باشد نمونه برداری از کالا بر اساس جدول شماره 10و به طور تصادفی انتخاب می شود.

یادآوری: آزمونهای چشمی باید در محل کارگاه تولید و یا انبار انجام گیرد.

4- 2- شرایط آزمون

آزمونها را قبل از آزمون حداقل 24ساعت در رطوبت نسبی 2± 65درصد و دمای 2± 20درجه سانتیگراد (مطابق استاندارد شماره 48ایران) قرار داده، سپس آزمونهای لازم را در همان محیط انجام دهید.

5-3- روش های آزمون

- 1 - 3 – 9 آزمون تعیین جنس طبق استانداردهای شماره 567، 573، 684و 1150ایران انجام می گیرد.
- 2 - 3 – 9 آزمون تعیین درازا و پهنای پارچه طبق استاندارد شماره 724ایران انجام می گیرد.
- 3 - 3 – 9 آزمون تعیین ثبات رنگ در مقابل نور طبق استاندارد شماره 205ایران انجام می گیرد.
- 4 - 3 – 9 آزمون تعیین ثبات رنگ در شستشو طبق استاندارد شماره 189ایران انجام می گیرد.
- 5 - 3 – 9 آزمون تعیین ثبات رنگ در آب باران طبق استاندارد شماره 1588ایران انجام می گیرد.
- 6 - 3 – 9 آزمون تعیین ثبات رنگ در آب دریا طبق استاندارد شماره 248ایران انجام می گیرد.
- 7 - 3 – 9 آزمون تعیین PH طبق استاندارد شماره 1422انجام می گیرد.
- 8 - 3 – 9 آزمون تعیین رطوبت طبق استاندارد شماره 30انجام می گیرد.
- 9 - 3 – 9 آزمون تعیین و تغییر ابعاد طبق استاندارد شماره 1246انجام می گیرد.
- 10 - 3 – 9 آزمون تعیین مقاومت پارچه و لیفه طبق استاندارد شماره 1147 انجام می گیرد.
- 11 - 3 – 9 آزمون تعیین مقاومت طناب طبق استاندارد شماره 1715انجام می گیرد.
- 12 - 3 – 9 آزمون تعیین فام رنگ مقایسه ای انجام می شود.

- 1پ: پهنای کل پرچم
- 2س: پهنای هر کدام از رنگهای پرچم که برابر پ/ 3 است.
- 3جهت توجیه بیشتر اعداد داده شده به طور مثال ب / 18 نشان دهنده 18/1 (یک هجدهم ) پهنای کل پرچم می باشد.

پیوست 1
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

- اصل هجدهم فصل دوم
"پرچم رسمی ایران به رنگهای سبز و سفید و سرخ" یا علامت مخصوص جمهوری اسلامی شعار "الله اکبر" است.
سرانجام در تاریخ 19اردیبهشت 1359"علامت مخصوص جمهوری اسلامی ایران" به تنفیذ امام امت حضرت آیت الله العظمی "روح الله الموسوی الخمینی: رسید تا بعد به خون آغشته شود و با رنگ سرخ بر پرچم ایران بنشیند.
این طرح بیان کننده محتوای حکومت اسلامی است. با تکیه بر این حقیقت که جمهوری اسلامی ایران حلقه واسطی است در راه حکومت جهانی و آرمانی اسلامی، این طرح بر مبنای کلمه الله طراحی شده است که مبداء و منتهای آفرینش است و در این ادامه هدف و غایت حکومت اسلامی (الی اله المصیر.....)
انتخاب کلمه به عنوان مبنای طرح از آنجاست که میان محتوای کلام الهی با لحن و صوت شکل ظاهری آن ارتباطی پنهان وجود دارد (و شاید به همین سبب هنر خطاطی و ترتیل قرآن تا این حد در فرهنگ اسلامی نفوذ و گسترش یافته است).
هلالی های این شکل از نقش مبارکی ریشه می گیرد که بارها حضرت محمد (ص) با شمشیر بر شنها ترسیم فرموده اند و بی شک باری از هدایت الهی در بر دارد (شکل 1) پنج جزء تشکیل دهنده علامت که اگر به پنج اصل پایه دین برگردد اصل توحید را در حکم عمود و ساقه اصلی در میان دارند، گذشته از آنکه در ترکیب کلی خویش کلمه الله را بیان. می کنند عصاره ای از کلمه توحید یعنی لااله الااله را نیز در خود مستتر دارند (شکل 2) خطوط هادی هلالی های طرح که در یک دایره محاط است با تداعی نصف النهارهای کره جهانی بودن دعوت اسلام را تجسم می بخشند.
جزء قائم میانی - در ترکیب با شکل تشدید ( ّ ) که در خط فارسی و عربی نشانه شدت است شمشیر را تداعی می کند، قائم و ایستاده که خود نماد و قدرت و استحکام و ایستادگی است و این برداشتی تعبیری از کلمه "حدید" یا آهن است در کتاب اله (.... انزلنا الحدید "فیه باس" شدید ") و ترکیب کاملا متقارن شکل بیانی از حالت تعادل و توازن که این نیز برداشتی تعبیری است از کلمه میزان در کتاب خدا ( والسماء رفعها و وضع "المیزان"). و بجاست که همراه تمامی شهدای راه حق یادی نیز از معلم شهید شریعتی کنیم که می گفت "جامعه ای ایده آل بسازیم، جامعه ای که بر این سه پایه چنانکه در قرآن آمده است مستقر باشد، کتاب - ترازو - آهن (کتاب - میزان - حدید).
و بالاخره بزرگترین و اصلی ترین ویژگی لازم و کافی ترکیب طرح همانا بیان کلمه الله است که خود هم قالب است و هم محتوی.
و... " شعار الله اکبر" که تکرار می شود و تکرار از ویژگیهای شعار است این شعار یازده بار در رنگ سرخ و یازده بار در رنگ سبز یعنی بیست و دو بار تکرار می شود و این اشاره ایست به بیست و دوم بهمن (یازدهمین ماه سال). روزی که این شعار برای انقلاب اسلامی پیروزی آفرید.
قالب راست گوشه خط نوشته "الله اکبر" یادی است از کوبندگی این شعار که براستی سلاحی بود پیروز در دست مجاهدان انقلاب اسلامی. و این همان خطی است (خط بنایی) که شعار الله اکبر را بر بلندای اذان و بر گنبدها و مناره های الله اکبر در مساجد اسلامی نقش می کرده و اکنون بر بلندای پرچم ایران نشسته است. تکرار این شعار در ترکیب کلی پرچم حاشیه هائیست که با اتصال به رنگ سفید پرچم دو رنگ سرخ و سبز را به هم پیوند می زند. که اگر سفید نشانه ای از توحید باشد - که سفید ترکیب و توحید همه رنگهاست - این رنگ متن سرخ پرچم را که نشانه خون و جهاد است به رنگ سبز که می تواند نمادی از آرمانهای والای اسلام باشد می پیوندد.
و گوئی لاله "لااله الااله" در زمین الله اکبر و هم زیر آسمان الله اکبر روئیده است و.... این پیام شهیدان اسلام است.

پیوست 2
ویژگی های هندسی و طرز ترسیم علامت مخصوص و پرچم جمهوری اسلامی

- 1دایره ای به مرکز (م) و شعاع (ش) رسمی می کنیم،
- 2محیط دایره را ابتدا به پنج قسمت مساوی و سپس به ده قسمت تقسیم می کنیم (شکل 3) از نقطه الف شروع می کنیم و با خطوط و قوسهای کمکی ابتدا نقطه 5و سپس نقطه 10را بدست می آوریم).
- 3با نقاط بدست آمده روی محیط دایره دو ستاره پنج پر متقاطع را رسم می کنیم (شکل 4) نقطه (1) مرکز اولین قوس هلالی بدست می آید.
- 4خطوط کمکی لازم را مطابق شکل (5) رسم می کنیم تا مراکز قوسهای دیگر نیز بدست آید به ترتیب نقطه (1) (2) (3) و (4) مراکز قوسهائی است که از داخل به خارج هلالی ها را رسم می کنند. (شکل 5).
- 5قوسهای (2) و (3) که طرف مقعر هلالی ها است با شعاعی برابر با (ش) که شعاع دایره محیطی آرم است رسم می شوند. (شکل 5)
- قوس (1) دایره را در نقطه (ق) قطع می کند که قوس (2) را از همین نقطه و به مرکز (2) (شعاع ق - 2) استخراج می کنیم تا قوس (1) را قطع کرده هلالی اول را کامل کند (شکل 5)
- 7هلالی دوم نیز از تقاطع دو قوس (3) به مرکز (3) و شعاع (ش) و قوس (4) به مرکز (4) و مماس با دایره محیطی کامل می شود (شکل 5)
- 8نقطه (ح) را روی تقاطع دو ستاره داریم، نقطه (ج) را نیز با ترسیم دو خط کمکی مطابق شکل (6) بدست می آوریم. خط قائمی که از نقطه (ح) رسم شود پاره خط افقی ص ض را در نقطه (چ) قطع می کند. نقطه (چ) را به نقطه (ج) وصل کرده، تقاطعش با خط کمکی ب - پ ادامه می دهیم.
- 9قائم رسم شده از نقطه (ح) دایره را در نقطه (و) و خط کمکی (پ - ت) را در (ه) قطع می کند.
- 10قوس به مرکز (و) و به شعاع (د - ذ) مطابق شکل (6) رسم می کنیم تا به نوبه خود دایره محیطی را در نقطه (ی) قطع کند.
- 11به مرکز (ه) و به شعاع (ه - ی) قوس دیگری ترسیم می کنیم دو قوس (ه) و (و) را تا محور قائم شکل که محور تقارن آرم نیز هست ادامه می دهیم.
- 12به مرکز (ی) و شعاع ی – خ قوسی رسم می کنیم و تا محور تقارن شکل ادامه می دهیم بدین ترتیب نیمی از شکل جزء قائم میانی آرم بدست می آید.
- 13نیمی از آرم را تا به حال ترسیم کرده ای شکل 7حال قرینه محوی آنرا نیز نسبت به محور تقارن قائم شکل می توان رسم نموده آرم را کامل کرد.
- 14خط کمکی ط - ظ را تا تقاطعش با محور تقارن آرم ادامه می دهیم. ت - ث یعنی فاصله دایره محیطی آرم با لبه رنگ سبز و سرخ پرچم بدست می آید شکل (8).
- 15ضلع پنج ضلعی داخلی را که از تقاطع دو ستاره بدست آمده (پاره خط ک - گ) با خطوط موازی کمکی بروی محور تقارن منتقل می کنیم (شکل 8)
- 16ث - ل عرض نواره الله اکبرهای پرچم است که الله اکبرها با خط بنائی در آنها گنجانده خواهد شد. این نواره را در جهت عرض به 7قسمت مساوی تقسیم می کنیم و بر اساس واحد بدست آمده در جهت طول نیز نواره را تقسیم کرده شبکه ای راست گوشه از مربعها بدست می آوریم که زمینه خط نوشته الله اکبر است (شکل 8)
- 17"الله اکبر"ها را در دو نواره بالا و پائین مطابق شکل 8 به نحوی رسم می کنیم که یازده "الله اکبر" در نواره بالا و یازده "الله اکبر" در نواره پایین جا بگیرد که در مجموعه 22 "الله اکبر" خواهیم داشت.
حرف الف "الله اکبر" در نواره بالا در زیر کلمه و در نواره پائین در بالای کلمه به طور افقی و در مرز رنگ سفید با سرخ و سبز قرار می گیرد.
- 18رنگ "الله اکبر"ها سفید است و هیچ مرزی با رنگ سفید پرچم ندارد و لابلای خط نوشته ها در نواره بالا با رنگ سبز پرچم و در پائین با رنگ سرخ پرچم پر می شود.

منبع: http://www.isiri.org
/خ