تا به حال درخشش شب‌تاب‌ها را در تاریکی دیده‌اید؟ آن وقت که روی برگ یا تنه درخت یا در فضا پروازکنان می‌درخشند، چیزی افسانه‌وار و جادویی در ذهن ما جرقه می‌زند و می‌تواند ما را شاعر زیبایی‌ها کند. تا به حال این سؤال به ذهن شما خطور کرده است که این نورها از کجاست؟
یک تابش از جنس طبیعت
«تابش زیستی» نام خاصیت درخشندگی است که در بعضی موجودات زنده وجود دارد. این یک خاصیت شیمیایی است. ترکیب و واکنش مواد درون بدن جانوران و بعضی گیاهان باعث به وجود آمدن این پدیده جالب می‌شود. خاصیت فسفرسانس در موادی است که می‌توانند نور را جذب کنند و در مدت طولانی آن را کم کم بتابانند. بعضی از عروس‌های دریایی خاصیت فسفرسانس دارند. بعضی از پروتئین‌ها و مولکول‌ها هم به صورت ذاتی دارای خاصیت تابشی هستند. تابش زیستی بیش تر در مهره‌داران و بی‌مهره‌های دریایی اتفاق می‌افتد. قارچ‌ها، موجودات ریزمیکروسکوپی هستند و حتی بعضی از باکتری‌ها و مهره‌داران هم مانند کرم‌های شب‌تاب می‌درخشند.
از روی دست تاریخ
قبل از اختراع لامپ، در اروپا برای ورود به معدن‌های تاریک زغال سنگ از پوست خشک شده ی ماهی‌ها استفاده می‌کردند. این پوست‌ها خاصیت فسفرسانس یا درخشندگی داشتند. استفاده از این روش، بهتر از شمع بود؛ چراکه خطر آتش‌سوزی و انفجار را نداشت. یک راه دیگر برای روشن کردن مسیرهای تاریک، یک قوطی شب‌تاب بود. امروز که دیگر انواع لامپ و روش‌های روشن کردن وجود دارد، برای استفاده‌های دارویی و درمان‌های سرطانی روی این مواد درخشان تحقیق می‌کنند. مهندس‌ها به دنبال ساخت موادی هستند که به صورت طبیعی از خودشان نور ساطع کنند و این همه به برق وابسته نباشند!
درخشان‌های گوناگون
تابنده‌ها بیش تر در دریا پیدا می‌شوند. ماهی‌ها، عروس‌های دریایی، حلزون‌های صدف‌دار و سخت‌پوستان در دریای بی‌نور می‌تابند. می‌توان گفت: اغلب جانورهای عمق دریا می‌توانند از خودشان نور ساطع کنند. بیشتر نور تابشی از این حیوان‌ها، سبز و آبی است. باورتان می‌شود باکتری‌ها و موجودهای میکروسکوپی و حتی حشره‌های درخشنده هم روی زمین وجود دارند؟ این گونه‌های درخشان برای جذب یا فراری دادن یا خبر دادن و صحبت کردن با جانوران دیگر از خودشان نور می‌فرستند.
از قاب دوربین
آتولا
آتولا نام یک عروس دریایی تابنده است. او با نوری که می‌تاباند تا نود متر دورتر را روشن می‌کند و با این کار به شکارچی‌های دیگر هم فرصت می‌دهد به سمت این شکار بیایند که یک وقت فرار نکند.
ماهی مرکب آبرالیوپوسیس
این ماهی مرکب با داشتن درخشندگی در بخشی از پوست خود، می‌تواند خود را با آسمان و ستاره‌هایش پنهان کند. خاصیت استتارکنندگی، او را از دشمن‌هایی که می‌خواهند از پایین به او حمله کنند، نجات می‌دهد.
ماهی‌های مرکب به ساحل آمده
ماهی‌های مرکبی که در عمق 365متری دریا می‌درخشند، با امواج دریا به ساحل آمده‌اند. انگار ساحل را ستاره باران کرده‌اند. آن ها صید شکارچیان می‌شوند.
تک سلولی‌های درخشان
تک سلولی‌های درخشان
این تک سلولی‌های درخشان به تنهایی با چشم دیده نمی‌شوند و وقتی کنار هم جمع می شوند، منظره‌ی درخشانی روی سطح دریا ظاهر می‌شود. اگر بر ساحلی که این تک سلولی‌ها آمده‌اند قدم بگذارید، ردپای شما درخشان دیده خواهد شد.
قارچ‌های درخشنده
این قارچ‌های درخشنده که در گوشه و کنار بعضی از جنگل‌ها پیدا می‌شوند، می‌توانند با تابیدن نور، حشراتی را جذب کنند که با خوردن شان بذر آن‌ها را پراکنده کنند. برای بعضی از حیوان‌ها هم این درخشندگی یک علامت خطر است؛ یعنی این قارچ سمی است. این قارچ که به نام «روباه آتشین» معروف است در روزهای پاییزی، که ماه کامل نیست، دیده می‌شود.
نویسنده: سیده افروز ارزه‌گر
