دامنه لغات پیشرفته : این که کودک زود به حرف بیاید به تنهایی نمی تواند نشانه نبوغ و استعداد او باشد، اما اگر او از لغات و جملات پیشرفته استفاده کند، احتمالا به همان باهوشی است که فکرش را می کنید. یک کودک ۲ ساله معمولی می تواند جمله ای مانند «یک سگ آنجاست» را به زبان بیاورد اما یک کودک نابغه این جمله را می گوید: «یک سگ قهوه ای در حیاط پشتی است و دارد گلها را بو می کند.»
درک مفاهیم پیچیده : کودکان بسیار باهوش می توانند مفاهیم پیچیده را درک کنند، از روابط گوناگون سر در بیاورند و انتزاعی فکر کنند. آنها مشکلات را عمیقا می فهمند و به راه حل ها می اندیشند.
توجه به جزئیات : یک کودک نابغه اشتیاق فراوانی نسبت به جزئیات نشان میدهد. کودکان بزرگ تر ممکن است بخواهند درباره جزئیات و چگونگی عملکرد یک وسیله اطلاعاتی داشته باشند اما یک کودک خردسال نابغه می تواند یک اسباب بازی را دقیقا سر جای خودش قرار دهد و اگر چیزی در جای اصلی خودش قرار نگرفته باشد، متوجه می شود.
طیف وسیع علاقه‌مندی‌ها: کودکان با استعداد به موضوعات گوناگونی علاقه نشان میدهند. یک ماه ممکن است از دایناسورها خوش شان بیاید و ماه بعد به سراغ مباحث فضایی و... بروند.
حفظ اطلاعات : اصطلاح «این گوش در و آن گوش دروازه» در مورد بسیاری از کودکان صدق می کند و کودکانی که جزء این گروه نیستند، قادر به حفظ دامنه گستردهای از اطلاعات بوده و می توانند بعدها نیز آنها را به خاطر بیاورند. از جمله نمونه های مشاهده شده در این زمینه می توان به کودک ۶ ساله ای اشاره کرد که پس از یک گردش تفریحی در موزه فضایی توانست یک راکت فضایی را دقیقا به تصویر بکشد.
استعداد در زمینه هنر و موسیقی: کودکانی که استعداد غیر عادی در زمینه هنر و موسیقی از خود نشان میدهند اغلب با استعداد و نابغه هستند. کودکان خردسالی که با رعایت پرسپکتیو (تناسب دور و نزدیک) نقاشی می کشند، کارشان عالی است یا درک بالایی از رشته های گوناگون هنری دارند، در زمره کودکان با استعداد قرار می گیرند.
حافظه خوب و قوی : بعضی از کودکان با استعداد می توانند وقایعی را از گذشته (دوران طفولیت) خود به یاد بیاورند. مثلا یک کودک ۲ ساله نابغه ممکن است اتفاقی را که در ۱۸ ماهگی برای او روی داده به یاد بیاورد.
توانایی خواندن و نوشتن در سنین پایین: اگر کودک شما به طور غریزی باهوش باشد، احتمالا خیلی زود بدون این که آموزش رسمی دیده باشد، توانایی خواندن و نوشتن را پیدا می کند.
تمرکز بالا و طولانی مدت: کودکان را با بی دقتی و بی توجهی می شناسند اما گروه نابغه می توانند به مدت طولانی تمرکز خود را حفظ کنند.
منوی ویژه برای مغز کودک شما
حواس پنج گانه را امتحان کنید: تغذیه کودک – ما، معمولا بیشتر از یکی از حواس پنجگانه مان را به کار می گیریم تا محیط پیرامون مان را درک کنیم. با این حال، به کار انداختن عمیق دو یا سه حس از این حواس، در کودکان، مثل گوش دادن به موسیقی، وقتی مشغول گل بازی با خمیربازی هستند، در بهبود عملکرد مغزی شان نقش مهمی دارد. برای این کار، بازی های متعددی وجود دارد. مثلا می توانید چشم شان را ببندید و از آنها بخواهید چیزهایی را که دور و برشان هست، با استفاده حس بویایی - مثل بو کردن انواع میوه ها یا لامسه - مثلا دست زدن به سکه - شناسایی کنند.با هم قدم بزنید: شاید به نظر شما، پیاده روی، ورزش ساده ای باشد که بر سلامت جسمی تاثیر می گذارد، اما محققان دانشگاه کلمبیا در آمریکا، اعلام کرده اند که پیاده روی باعث رشد سلول های مغزی جدید می شود. به خصوص بچه ها را به انجام دو کار هم زمان، یعنی ورزش و دیدن محیط اطرافشان، مشغول می کند. برای این که نتیجه بهتری بگیرید، هر بار، یک مسیر جدید را برای قدم زدن با بچه ها انتخاب کنید و در طول راه، از شعر خواندن، جمع کردن برگ، نگاه کردن به دور و بر و حرف زدن درباره چیزهایی که می بینید، غافل نشوید.
از روشهای تازه استفاده کنید: وقتی از بچه‌ها می خواهید یا به آنها یاد می دهید که خلاف شیوه های معمول شان، عمل یا جور دیگری فکر کنند، در واقع، در حال تمرین دادن ذهن آنها هستید. مثلا از کودک بخواهید با چشم‌های بسته، لباس بپوشد یا با دست مخالفش، مسواک بزند. حتی می توانید این تمرین را به صورت گروهی، وقتی در جایی، میهمان هستید یا میهمان دارید، انجام دهید. مثلا همه بچه ها را دور هم جمع، یک کلمه را برای هر کدام از بچه ها انتخاب کنید و از آنها بخواهید که در دو، سه جمله کوتاه، کلمه مورد نظر شما را برای بقیه توضیح دهند.
در کنار هم یاد بگیرید: یادگیری مهارت های تازه، باعث تقویت شبکه های عصبی و حتی ایجاد شبکه های جدید می شود. برای این که قدرت ذهنی کودکتان را افزایش دهید، می توانید یک برنامه آموزشی خانوادگی تدارک ببینید. تمرین کردن به صورت گروهی و یاد گرفتن مهارت هایی مثل آشپزی، یک زبان جدید، موسیقی و..، کارآیی ذهن فرزند شما را چندین برابر می کند.
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
