اکثر کودکان، داوطلبانه تا پیش از سن پنج سالگی عادت مکیدن شست و سایر انگشتها را ترک می کنند. تا این زمان آنها منابع دیگری برای لذت و امنیت به دست آورده‌اند. فشار همسالان و ترس از «کوچولو» به نظر رسیدن، آنان را تشویق می کند تا در برابر این عادت مقاومت کنند. به هر حال تعداد زیادی از کودکان نیازی به ادامه این عادت یا حتی تمایلی هم به آن ندارند، ولی عادتی که به شدت در آنها ایجاد شده، بدون کمک والدین از بین نمی رود.

اطلاعات زیر درباره این که چگونه عادتهای مکیدن شست و سایر انگشتها از دوران نوزادی تا اوایل دوران کودکی شکل می گیرند، باید به شما کمک کند تا عادتهای زودرس مکیدن را بپذیرید، از عادتهای بعدی پیشگیری کنید و عادت هایی را که قبلا شکل گرفته اند از بین ببرید.

دوران نوزادی

مکیدن شست و سایر انگشتها، بدون شک از یک نیاز ذاتی سرچشمه می گیرد. عکس هایی که از طریق سونوگرافی گرفته شده، اغلب جنین هایی را ثبت کرده که در رحم مادر عمل مکیدن انگشتها را انجام میدهند. بعدها مکیدن یک غریزه ضروری برای زنده ماندن کودک است. این عمل تغذیه کودک را بیمه می کند. در ورای این نیاز غریزی، کودکان لذت خاصی را در حرکت مکیدن احساس می کنند. اگرچه این میل بین سه تا شش ماهگی شروع به کم شدن میکند، ولی ممکن است تا آن زمان به صورت عادت درآمده باشد و کودکان زیادی این عمل را ادامه میدهند.

شما نباید سعی کنید عادت مکیدن را در نوزاد متوقف کنید. زمانی که زندگی، قاعدتا باید برای او خصمانه و اضطراب آور به نظر آید، انجام این عمل نوعی مسالمت و آرامش به ارمغان می آورد. اما به هر حال شما می توانید برای این که این عمل به صورت عادت در نیاید، از آن پیشگیری کنید.

پیشگیری عادت برای نوزادان

مکیدن شست پا انگشت های دیگر را میتوان با افزایش زمان شیر دادن به نوزاد و طولانی تر کردن فرصت مکیدن، محدود کرد. اگر با شیشه به کودکتان شیر میدهید، از یک سرشیشه با نوک تنگ استفاده کنید تا بتوانید زمان تغذیه نوزاد را حداقل به پانزده با بیست دقیقه برسانید. اگر خودتان به کودکتان شیر میدهید به وی اجازه دهید، پانزده تا بیست دقیقه شیر بخورد. حتی اگر سینه شما از شیر خالی باشد، زمان اضافی نیاز مکیدن او را ارضا میکند.

زمانی که کودک ناآرامی می کند، بلافاصله سعی نکنید گریه او را از طریق گذاشتن شیشه، پستان یا انگشت شست قطع کنید. نخست سعی کنید علت ناراحتی را پیدا کنید. ممکن است کودک بی حوصله، بیمار، تنها یا خسته باشد. اگرچه این کار تلاش بیشتری را جهت برطرف کردن علت گریه می طلبد، ولی نمی گذارد ارتباط بین مکیدن و تسکین ناراحتی زیاد شود.

در آخر شما می توانید مشکلات آینده مکیدن شست یا سایر انگشتها را با استفاده از یک پستانک در ماه اول یا دوم زندگی کودک از بین ببرید. پژوهش ها نشان میدهد که خطر پستانک از مکیدن شست با انگشت برای رشد دهان کمتر است؛ زیرا پستانک، فشار کمتری را بر دندان ها و سقف دهان وارد می کند. همچنین کنترل استفاده از پستانک و کنار گذاشتن بعدی آن آسان تر است.

این سه روش پیشگیری، از تبدیل شدن غریزه طبیعی مکیدن در کودک به یک عادت بد جلوگیری میکند. ولی سوای این روشها، شما نباید حساسیت بیش از حد به خرج دهید؛ زیرا مکیدن شست یا سایر انگشت ها در سال نخست زندگی کودک، گواه بر تندرستی و طبیعی بودن او است.

کودکان نوپا (یک تا سه ساله)

حدود چهل درصد از کودکان یک تا سه ساله، شست یا انگشت های دیگرشان را می مکند. در این سنین - قبل از درآمدن دندانهای دائمی این عادت هنوز نسبتا بی ضرر و از لحاظ اجتماعی پذیرفتنی است. این عمل همچنین در خدمت نوعی کسب استقلال و عدم وابستگی به والدین قرار می گیرد. آرامش حاصل از مکیدن، یک روش خودفرمانی در اختیار کودکان قرار می دهد تا بدون چشم داشتن به کمک والدین خود، فشارها را برطرف کنند.

پیشگیری عادت برای کودکان نوپا

اگرچه شما نباید سعی کنید عادت مکیدن را در این مرحله از رشد کودک ترک دهید، اما می توانید تلاشهای پیشگیرانه ای را برای تضعیف عادت مکیدن ادامه دهید.

اکثر این کودکان در زمان خستگی، شست یا انگشتهایشان را می کند. بنابراین شما می توانید زمان مکیدن روزانه شان را با مشغول کردن آنان به بازی یا تفریح و سرگرمی کاهش دهید. با استفاده از کارهایی مانند بازی با خمیر یا رنگ کردن می توانید دستهای کودکان تان را مشغول و افکارشان را از مکیدن دور کنید. اگر کودکانتان به مهد کودک می روند، مربیان آنها را تشویق کنید تا به این عادت توجه کنند و از آنان بخواهید هر وقت دیدند کودک دارد انگشتش را می مکد، او را به کار دیگری مشغول کنند.

کودکان سه تا پنج سال

در حدود یک سوم کودکان پیش دبستانی، شست و انگشت شان را می مکند؛ ولی ترک دادن این عادت با یک برنامه ترک عادت رسمی در این سن و سال خیلی زود است. در این سن تا قبل از درآمدن دندانهای دائمی، هنوز خطر صدمه رسیدن به ترکیب و شکل دهان یا دندانها وجود ندارد. همچنین اکثر پیش دبستانی ها نمی توانند تعهد پایداری برای ترک رفتاری که برای آنان لذات آنی به همراه دارد، داشته باشند. به هر حال، حالا زمان مجهز شدن به روش های پیشگیرانه است.

پیشگیری عادت برای کودکان سه تا پنج سال

شما می‌توانید به کودکان پیش دبستانی خود برای پایان دادن به این عادت با نگفتن عبارت «انگشتت را از دهانت بیرون بیار!» کمک کنید. برخلاف آنچه به نظر می رسد نق زدن، شرمنده کردن و مسخره کردن کودک می تواند دوام و قدرت عادت را افزایش دهد. برخی از کودکان از تقویت منفی برای جلب توجه استفاده میکنند، بنابراین آنان شست یا انگشت شان را مک خواهند زد، به امید اینکه مورد سرزنش قرار گیرند. سایرین بعد از این که سرزنش شدند برای آرام کردن احساسات آشفته شان و به دلیل امنیتی که در مکیدن شست و انگشت وجود دارد، به این عادت پناه می برند. کودکانی نیز هستند که از این عادت در جنگ با والدینشان برای کسب استقلال استفاده میکنند. روش های پیشگیرانه زیر برای کودکان سه تا پنج سال مؤثرتر است، زیرا توجه آنان به عادت بی جهت نیست.

منبع: بچه‌های خوب، عادت‌های بد، دکتر چارلز شافر، ترزافوی دیگرونیمو، مترجم: میر محی‌الدین گلبار، صص 42-39، انتشارات همشهری، چاپ چهارم، 1391.