نامگذاری
این سوره‌ی مبارکه به مناسبت اینکه خداوند تبارک و تعالی در آیه‌ی نخستین آن به «شمس» (خورشید) و فروغ آن قسم یاد فرموده، به اسم «شمس» نامگذاری شده است.نام دیگر این سوره‌ی مبارکه «ناقه‌ی صالح» گفته‌اند که در آن داستان ناقه‌ی صالح(علیه السلام) و کشته شدن آن به دست قوم ثمود و سرنوشت نکبت‌بار و مجازاتی که خداوند متعال برای مرتکبین این جنایت تعیین فرموده است.
فضائل و خواص
از حضرت سیّد انام(صلی اله علیه و آله)مروی است کسی که کم‌توفیق باشد اگر برخواندن این سوره‌ی مبارکه مداومت کند در تمام حالات توفیق رفیق او خواهد بود و نزد مردم منزلت و رفعت داشته و منفعت‌های بسیاری نصیب وی خواهد گردید.[١]و حضرت امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید چنانچه کسی سوره‌های «وَالشَّمس»، «وَاللَّیل»، «وَالضُّحی» و «اَلَم نَشْرَحْ» را در روز و یا در شب زیاد بخواند هر چیزی که گرداگرد وجود اوست حتی مو، پوست، گوشت، خون، رگ، عصب و استخوان او فردای قیامت برای وی گواهی خواهند داد و (به مضمون روایت) خداوند گواهی آنها را می‌پذیرد و به فضل و رحمتش وارد جنّات خود می‌کند تا هر کدام که خواست آن را برگزیند و می‌فرماید: گوارا باد بنده مرا![٢]
همچنین حضرتش در خواص سوره‌ی مبارکه می‌فرماید: کسی که کم‌روزی و همواره در کارها زیانکار و اندوه‌بار باشد بر خواندن این سوره‌ی مبارکه مداومت نماید تا برایش (به یاری حق) گشایش حاصل گردد.[٣]
و در «منتخب» آوره است هر کس تا سه شب پی‌درپی سوره‌ی «وَالشّمس» و سوره‌ی «وَاللّیل» را هریک هفت مرتبه قرائت کند و پس از آن سی مرتبه بگوید:
«بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ تَبارکَ اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ و لا حَوْلَ وَ لا قُوَّۀَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِیِّ العَظِیمِ» هـر مرادی داشته باشد به یاری حق تعالی برآورده می‌گردد.[٤]
و در «جواهر‌المنثوره» است: کسی که بخواهد مطلب خود را در خواب و رؤیا ببیند هنگام خواب هر یک از این سوره‌ها را هفت مرتبه بخواند: «وَالشَّمس»، «وَاللَّیل»، «وَالتّین»، «توحید»، « فَلَق » و «ناس» (در کتاب ختوم فقط دو سوره‌ی اوّلی را نام برده بدون شرایط بعدی) و در جای پاک با لباس پاک و با طهارت روبه قبله مانند هیئت مرده که در لحد گذاشته می‌شود بر دست راست خود بخوابد و مطلب خویش را نیّت کند، و چنانچه در شب اوّل در رؤیا مشاهده نکرد در شب‌های بعد که از هفت شب تجاوز نمی‌کند (به یاری خدا) به مقصود خواهد رسید.[٥]
و نیز امام ششم(علیه السلام) می‌فرماید: جهت سلامتی دنیا و آخرت در وقت طلوع آفتاب این سوره‌ی مبارکه را سه مرتبه تلاوت نمایند.[٦]
و همچنین از خواص سوره‌ی مبارکه، (همواره) خواندن این سوره باعث زیادتی حافظه و به دست آوردن عزّت و منزلت در نزد مردم می‌باشد.[٧]
و در «منتخب» آمده است به جهت هر حاجت سه روز در وقت طلوع آفتاب به سجده رفته و سه مرتبه سوره‌ی مبارکه را بخواند و بعد از کلمه‌ی «فألْهَمَها» حاجت خود را در دل بگذراند که البته به یاری حق‌تعالی برآورده می‌شود و باید که این عمل را از روز چهارشنبه آغاز کند و در روز جمعه ختم نماید و اگر حاجت او دفع دشمن باشد این عمل را به همین ترتیب در وقت غروب آفتاب به جای آورده که به تجربه رسیده است.[٨]
و نیز در بعضی کُتب آمده است کسی که خواهان مال دنیا باشد، بعد از نماز عشا هر یک از سوره‌های «وَالشَّمس»، «وَاللَّیل»، «قُلْ یا اَیُّها الْکافِرُون»، «توحید»، «فَلَق» و «ناس» را هفت مرتبه بخواند و بعد از آن هفت مرتبه بگوید: «اَللهُّمّ اجْعَلْ لی مِنْ اَمْری فَرَجاً وَ مَخْرَجاً»
در شب اوّل یا شب‌های بعد از آن تا شب ششم به یاری حق‌تعالی به مقصود نائل می‌آید و چنانچه به اجابت نرسد، خلل و نقصان در شرایط دعای او بوده است.[٩]
پی‌نوشت
[١]. تفسیر نورالثقلین، تفسیر اطیب‌البیان، تفسیر برهان.
[٢]. ثواب‌الاعمال ص ٢٧٧، تفسیر نورالثقلین، وسائل ج ٤ ص ٨٩٤.
[٣]. تفسیر نورالثقلین، تفسیر اطیب‌البیان، تفسیر برهان.
[٤]. ختوم و اذکار ج ١ ص ١٨١.
[٥]. باقیات صالحات ص ٤٨٧.
[٦]. خواص‌الآیات ص ١٥٤.
[٧]. تفسیر برهان.
[٨]. منتخب‌الختوم ص ٥٢٥-٥٢٦.
[٩]. منتخب‌الختوم ص ٥٢٤.
منبع: سایت نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
.jpg "ارواح آدمیان در عالم برزخ چند گروهند؟")
