سوره فتح
تعداد آیات
29تعداد کلمات
560تعداد حروف
2509ترتیب نزول
111محل نزول
مدینه منورهمعانی نام سوره
فتح به معنای پیروزی و گشودن دروازه دشمن است.ویژگیهای سوره
این سوره شادی و مژده و بشارت است و مایه دلگرمی و امیدواری مسلمین میباشد. همچنین پیشگویی و اخبار غیبی قرآن را بازگو میکند. و در پایان این سوره (آیه 29) اوصاف و نشانه های یاران با ایمان خدا و چگونگی رشدو نمو اسلام را خیلی زیبا ترسیم میکند.موضوعات مطرح شده
نصرت و امدادهای غیبی خداوند به مسلمانان – مساله معاد و رستاخیز – مساله نبوت و رسالت بیعت با پیامبر و رهبری – شرح داستان بیعت رضوان – اوصاف و نشانه های رسول خدا.فضیلت قرائت و خواص سوره فتح
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده اند: هر کس سوره فتح را قرائت کند، مانند کسی است که همراه پیامبر در فتح حضور داشته است و در روایت دیگری آمده است: فضیلت قاری سوره مانند آن است که با پیامبر در فتح مکه حضور داشته است و در روایت دیگری آمده است: فضیلت قاری سوره مانند آن است که با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در بیعت شجره بیعت کرده باشد.1ایشان هنگام نزول این سوره به یازانشان فرمودند: سوره ای بر من نازل شد که نزد من محبوب تر و دوست داشتنی تر از همه آن چیزهایی است که خورشید بر آن تابیده است.2
امام صادق علیه السلام فرموده است: مال ها وزنان و فرزندانتان را با قرائت سوره فتح از تلف و گزند و آسیب حفظ کنید زیرا هر کس بر قرائت آن مداومت ورزد روز قیامت منادی ندا می ده د تا همه آفریدگانی بشنوند که تو از بندگان خالص من هستی و می فرماید: او را به بندگان شایسته و صالح من ملحق کنید و او را به بهشت نعمت های من وارد سازید و از شراب سر به مهر به او بنوشانید که با طعم کافور است.3
از ایشان همچنین آمده است: هر کس در شب اول ماه رمضان سوره فتح را قرائت نماید تا سال آینده همین روز در حفظ و حراست الهی خواهد بود.4
شأن نزول و محتوای سوره فتح
این سوره چنانکه از نامش پیداست پیام آور فتح و پیروزی است، پیروزی بر دشمنان اسلام، پیروزی چشمگیر و قاطع خواه پیروزی مربوط به فتح مکه باشد یاصلح حدیبیه یا فتح خیبر یا پیروزی بطور مطلق.موقعی که پیامبرصلی الله و علیه و آله و سلم از حدیبیه به سوی مدینه می آمد مرکبش از حرکت باز ایستاد، و در همین حال چهره مبارکش غرق سرور و شادمانی بی سابقه ای گشت و فرمود: هم اکنون آیات سوره فتح بر من نازل شد.
در یک بررسی می توان گفت که این سوره از هفت بخش تشکیل یافته است.
1. سوره با مساله بشارت فتح آغاز می شود، و آیات انجام آن نیز به همین مساله مربوط است، و تاکید بر تحقق خواب پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم دائر به وارد شدن به مکه وانجام مناسک عمره است.2. بخش دیگری از سوره حوادث مربوط به (صلح حدیبیه) و (نزول سکینه) و آرامش بر دل های مؤمنان و مساله (بیعت رضوان) را بازگو می کند.
3. در بخش دیگری از مقام پیامبر و هدف والای او سخن می گوید.
4. در قسمت دیگری، از کارشکنی های منافقان و نمونه هائی از عذرهای واهیشان در مورد عدم شرکت در میدان جهاد پرده برمی دارد.
5. در بخش دیگر قسمتی از تقاضاهای نابجای منافقان را منعکس می سازد.
6. سپس کسانی را که از شرکت در میدان جهاد معذورند معرفی می کند.
7. و بالاخره در بخشی نیز از ویژگیهای پیروان خط مکتبی پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم و صفات مخصوص آنها سخن می گوید.
پینوشت
1)مجمع البیان، ج 9، ص 181
2)کنزالعمال، ح 2635
3)ثواب الاعمال، ص 115
4)النوادر، راوندی، ص 257.
منبع: سایت رواق الحجاج
