نامگذاری سوره بقره
به مناسبت این که در آیات ٦٧ تنا ٧٣ این سوره مبارکه داستان فرمان خدا به بنی‌اسرائیل مبنی بر کشتن و ذبح گاو (بقره) به تفصیل بیان شده و می‌فرماید: «إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً...» بدین است «بقره» نام گذاری شده است.دیگر نام های آن «فُسطاطُ القرآن» است. فُسطاط به معنای خیمه و خرگاه است و همان طور که خیمه مجموعه‌ی یک خانواده را در خود جمع می کند. این سوره نیز قسمت اعظمی از احکام قرآن و اسلام را در خود گرد آورده و در هیچ سوره‌ای از قرآن به اندازه‌ی این سوره احکام فقهی جمع‌آوری نشده است.
دیگر نام «سَنام‌القرآن» است. بلندترین نقطه و قُلّه‌ی هر چیز را سَنام می‌گویند و این سوره به علّت در برداشتن بخش زیادی از احکام فقهی اسلام، از یک مرتبت و مقام بلندی برخوردار است بدین اسم نامیده شده است.
فضائل و خواص
از پیغمبر اکرم(صلی اله علیه و آله) مروی است هر کس این سوره را بخواند مستغرق صلوات و رحمت نامتناهی الهی بوده و پاداش کسی که در راه خدا حفظ حدود دیار اسلام را کرده باشد خواهد داشت. حضرت همچنین دستور فرمودند مسلمانان سوره‌های بقره و آل‌عمران را فرابگیرند که فراگرفتن آن‌ها موجب برکت و ترک آن‌ها باعث حسرت و پشیمانی است، ساحران و جادوگران بدان راه ندارند و خداوند به اهل باطل توفیق خواندن آن را نمی‌دهد. [١]دیگر از خواص آن، هر مؤمنی که در روز این سوره‌ی شریفه را در خانه‌ی خود تلاوت کند تا سه روز و اگر در شب بخواند تا سه شب شیطان بدان خانه راه نخواهد داشت. [٢]
و نیز می‌فرماید: کسی که این سوره را تلاوت نکند خانه‌ی او از جمیع خیرات خالی و تهی خواهد بود. [٣]
و از حضرت امام صادق (علیه السلام)مروی است کسی که او را چشم زده باشند و یا مصروع (آدم غَشی) و یا ترسیده و یا فقیر شده و یا هر دردی داشته باشد این سوره‌ی مبارکه را به همراه خود بردارد از آن بیماری‌ها و گرفتاری‌ها رهائی می‌یابد.[٤]
همچنین حضرت می‌فرمایند: کسی که سوره‌های بقره و آل‌عمران را قرائت کند در دنیا ارجمند و در آخرت سربلند خواهد بود و این دو سوره در روز قیامت به صورت چتر بر سر او سایبان می‌شوند و از تابش آتش وی را نگه خواهند داشت.[٥]
و در خبر است از حضرت سؤال شد: کدام یک از سوره‌های قرآن برتر و افضل است؟ فرمود: سوره‌ی بقره. عرض شد: کدام یک از آیات آن افضل است؟ فرمود: آیۀ‌الکرسی.[٦]
همچنین فرمود: هر چیزی قُلّه و سَنام برترین دارد سوره‌ی «بقره» قُلّه و منزلت برترین قرآن است.[٧]
و نیز در خبر آمده است: روزی پیامبر اکرم(صلی اله علیه و آله) خواست سپاهی به منطقه‌ای اعزام دارد از هر یک از آنان از میزان حفظ قرآن آزمون می‌نمود تا جوانی که سن او از همه کمتر بود عرض کرد: من فلان سوره‌ها را می‌دانم با سوره‌ی بقره، حضرت این را که شنید فرمود:
اکنون حرکت کنید و این جوان امیر و فرمانده‌ی شماست. عرض کردند: یا رسول‌الله سنّ این جوان از همه‌ی ما کمتر است!
فرمود: آری ولی سوره‌ی بقره به همراه اوست.[٨]
و در «خواص‌الآیات» نقل کرده که تلاوت این سوره این سوره‌ی مبارکه ثواب حج و عمره و شهید شدن در راه خدا را دارد.[٩]
و در ثواب‌الاعمال آمده است که حضرت سیّد‌الساجدین و زین‌العابدین امام علیّ بن الحسین(علیه السلام) از رسول اکرم(صلی اله علیه و آله) روایت فرموده است:
کسی که چهار آیه از آغاز سوره‌ی بقره و آیۀ‌الکرسی و دو آیه‌ی بعد از آن تا (فیها خالِدون) و سه آیه‌ی پایانی آن را بخواند هیچ‌گونه آسیبی در خود و مال خود نمی‌بیند و شیطان به وی نزدیک نشده و قرآن را فراموش نخواهد کرد.[١٠]
آری! امید است که قرائت و تلاوتِ سوره و آیات مبارکه توأم با اندیشه و عمل به دستورات آن باشد که قرآن کریم کتاب «اندیشه» و «عمل» است.
پی نوشتها:
[١]- تفسیر الامام.(ع)
[٢]- مجمع‌البیان.
[٣]- تفسیر اثنی‌عشری.
[٤]- مصباح کفعمی ص ٤٥٤.
[٥]- مجمع‌البیان، ثواب‌الاعمال ص ٢٣٤.
[٦]- تفسیر نورالثقلین.
[٧]- همان.
[٨]- مجمع‌البیان.
[٩]- خواص‌الآیات ص ٨.
[١٠]- ثواب‌الاعمال ص ٢٣٤، تفسیر برهان، وسائل ج٤ ص ٨٨٨.
منبع: سایت نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
