ماده حیاتی (4)

چگونه مي توانيد از وضعيت آب بدن خود مطلع شويد؟

يک راه آن اندازه گيري وزن بدن است.
به اين ترتيب که هر روز صبح خود را وزن کنيد و عدد ثابتي را به دست آوريد. اگر پس از يک تمرين شديد ورزشي وزن بدنتان به طور ناگهاني کاهش يافت ، احتمال مي رود که آب بدنتان کم شده باشد.
روش ديگر نيز براي عادات ادراري است.
اگر ادرار شما همانند سابق است و رنگ آن نيز شفاف است ، آب بدنتان در حد خوبي است ؛ اما اگر دير به دير ادرار مي کنيد و رنگ آن نيز تيره شده است ، احتمالا به کم آبي دچار شده ايد

****

در چه مرحله اي الکتروليت ها را بايد در بدن جايگزين کرد؟

در مواقعي که فرد به خاطر اسهال و استفراغ دچار از دست دادن آب بدن شده باشد، مقادير زيادي از مواد معدني و الکتروليت هاي بدنش را از چگونه ورزشکاران مي توانند از کاهش آب بدنشان جلوگيري کنند؟
بهترين کار اين است که يک ساعت قبل از ورزش ، يک ليوان پر از مايعات بنوشند؛ اما بايد از نوشيدني هايي که فروکتوز بالايي دارند پرهيز کنند؛ زيرا ممکن است دچار مشکلات خاصي شوند.

****

انواع آشاميدني ها

الف) آب:

تنها آشاميدني واقعاً لازم است. ساير نوشيدنيها نيز تأمين كننده آب به نحوي است كه براي مصرف كننده دلپذيرتر باشد. آب آشاميدني بايد خنك، صاف، شفاف، بي بو و داراي اكسيژن (كيفيت لازم براي هضم خوب) و كمي املاح باشد. آب نبايد مواد سمي يا ميكرب داشته باشد.قبل از استفاده از آب چشمه يا چاه بايد آب مورد آزمايش قرار گيرد.براي بهبود طعم آبهايي كه طعم نامطلوب دارند مي توان اقدامات زير را انجام داد:
- خنك كردن آب؛
- افزودن آب ميوه هاي اسيدي (ليمو)؛
- افزودن شربت ها
- افزودن آب ميوه هاي تغليظ شده (انگور، سيب).

ب) آب هاي معدني:

كيفيت طعم آنها اغلب بهتر از آب شهرهاست. اما تمام آنها ويژگي هاي آب آشاميدني را ندارند.آبهاي گازدار و آبهاي داراي مقادير زياد املاح: اين آبهاي داراي خصوصيات و اثر دارويي غيرقابل چشم پوشي هستند، آنها را نبايد مانند آب معمولي استفاده كرد.
نوشيدن آنها فقط در شرايط خاص مجاز است. با وجود اين خواهيم ديد كه بعد از فعاليت بدني زياد، اين نوع آبها براي جبران ذخاير قليايي بدن و از بين بردن اسيدوز ايجاد شده به دليل خستگي استفاده مي شوند.

ج) آشاميدني هاي شور؛ سوپ ها و آش ها:

با سبزي هاي تازه تهيه مي شوند. از نظر تأمين انرژي اهميتي ندارند بلكه به سبب تأمين آب و املاح (به عنوان مثال پتاسيم و سديم) با ارزش هستند. خوردن سوپ در ابتداي غذا يك عات غذايي پسنديده است كه نبايد تغيير كند. در دوران مسابقات نبايد اين نوع سوپ ها را با آش گوشت و سوپ هاي ماهي كه جايگزين كرد.

د) دم كردني ها:

از ريختن آب جوش روي برگها، گلها يا دانه ها به دست مي آيند كه باعث معطر شدن آب مي شوند. در بين آنها چاي و قهوه خصوصيات مهمي دارند:
- قهوه: ماده اصلي آن كافئين است كه روي سيستم عصبي اثر محرك دارد. بنابراين بايد از افراط در نوشيدن آن خودداري كرد. با علم به اين كه مقدار كم آن بعد از غذا به هضم غذا و به توليد ادرار كمك مي كند. قهوه عربي؛ قهوه ملايمي است نسبت به قهوه روبوستا مقدار كمتري كافئين دارد.
- چاي: تقريباً خصوصايت قهوه را دارد اما به نسبت كمتر، چاي را مي توان بيشتر از قهوه مصرف كرد.
- شير: براي تعادل تغذيه اي ضروري است و به حالت طبيعي و يا با افزودن شكر يا عسل مي توان استفاده كرد. شير يك نوشابه مطلوب و قابل هضم است كه با درجه حرارت معمولي (نه سرد و نه گرم) هضم آسان تري دارد.

ه) آب ميوه ها:

داراي همان خصوصيات ميوه ها هستند. يادآوري كنيم كه باقيمانده قليايي دارند و بدين ترتيب براي از بين بردن اسيدوز ناشي از خستگي مناسب مي باشند. نبايد آنها را با «نوشابه هاي داراي طعم ميوه» كه حاوي مقادير جزئي آب ميوه و مقادير زيادي آب هستند اشتباه كرد.

و) نوشابه هاي گاز دار:

به هيچ وجه نبايد با آب ميوه ها اشتباه شوند چون نه داراي ارزش املاح و نه ارزش ويتاميني هستند. دو عيب عمده دارند:
- مقدار زيادي شكر دارند كه به رژيم غذايي معمولي و كافي ورزشكار اضافه مي شود.
- گاز كربنيك آن مي تواند موجب اختلال در هضم غذا شود.

****

هوای گرم و نیاز به نوشیدن آب زیاد

شما در هواي گرم ومرطوب نيازمند نوشيدن آب بيشتري هستيد تا دماي بدن خود را با اين كار پايين نگه داريد. همچنين اگر در هواي سرد با وجود پوشيدن لباس هاي كم، بازهم عرق مي كنيد، نياز به آب بيشتري داريد. حرارت دروني مي تواند سبب از بين رفتن رطوبت پوست و كاهش ميزان مايعات روزانه شود. ارتفاع بالاتر از 2هزار و 500 متر نيز مي تواند بر نياز شما به آب موثر باشد. در ارتفاعات بالاتر كه تنفس سريع تر مي شود، مصرف اندوخته آب بدن شما هم بيشتر است.

تشنگي هميشه در يك درجه خاص نيست

اگر در تندرستي كامل هستيد، مي توانيد ميزان تشنگي و مصرف آب را براي خود اندازه گيري كنيد. تشنگي هميشه نشانه كمبود آب در بدن نيست، چرا كه با افزايش سن، كمتر متوجه احساس تشنگي مي شويد. به هنگام ورزش هاي سنگين، ميزان زيادي از مايعات اندوخته در بدنتان پيش از اينكه احساس تشنگي كنيد، از ميان رفته است. پس پيش از انجام حركات ورزشي و در حين انجام آن، نوشيدن مايعات را فراموش نكنيد.
كاهش تشنگي و ادرار هر دو به مقدار زياد و مكررا مي توانند از نشانه هاي ديابت باشند. در صورت ابتلا به ديابت، قندخون زياد شده و سبب جذب آب بيشتري مي شود. براي فرو نشاندن تشنگي خود، آب و ساير آشاميدني هاي ديگر را بيشتر مي نوشيد و اين سبب تكرر ادرار مي شود. اگر متوجه كاهش غيرمعمول در ادرار و تشنگي خود شديد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.

پيشنهادهايي براي برنامه غذايي

يك موسسه پزشكي پيشنهاد مي كند كه مردان مجموعا در روز از سه ليتر و زنان 3/2 ليتر مايعات استفاده كنند. البته بازهم اين دستورات با توجه به عادات غذايي هر كس و محل زندگيش متفاوت خواهد بود.
شما مي توانيد هر يك از اين متغيرها را براي درجه بندي نيازهاي بدنتان استفاده كنيد، اما مايعات بدن شما احتمالا در حد عادي است و آشاميدن آب به مقدار معمولي تشنگي را فرو مي نشاند و رنگ ادرار نيز طبيعي و زرد رنگ است.
زنان بويژه زماني كه كارهاي سنگين انجام مي دهند، بايد آب بيشتري در رژيم غذايي خود مصرف كنند تا مايعات تحليل رفته جبران شود. شما نيازي نداريد كه در طول روز از بطري هاي آب خود، ذره ذره بنوشيد.
برنامه غذايي و استفاده از مايعات مي تواند براساس نياز بدن تنظيم شود. به طور ميانگين 20 درصد از آب بدن از غذاهاي دريافتي تامين مي شود و 80 درصد باقيمانده از انواع آشاميدني ها، ميوه ها و سبزي ها كه علاوه بر اينكه منابع سرشاري از ويتامين ها، مواد معدني و فيبرها هستند، مقدار قابل توجهي هم آب دارند. براي نمونه، پرتقال داراي 87 درصد و خيار داراي 95 درصد آب است. در مقابل، آجيل، حبوبات و غذاهاي پخته شده به طور كلي آب كمتري دارند.
آشاميدني هاي كافئين دار مانند چاي، قهوه و سودا نيز مي توانند به جبران كمبود آب كمك كنند، اما هميشه بهترين انتخاب همان آب است. آب ارزان ترين و به صرفه ترين مايع است و در منزل و محل زندگي همه مردم، موجود و قابل دسترسي است.
منبع:www.taamasrar.com
/س