ترکیبات شیمیایی نعنا
برگ ها و سرشاخه های گلدار دارای 1 تا 2 درصد اسانس، تانن، فلاونوئید، کولین و یک ماده تلخ است. اسانس نعنا فلفلی دارای بیش از 20 نوع ترکیب شیمیایی است که مهمترین آنها منتول می باشد.فرآورده های نعناع را از برگ ها و سر گلدار آن بدست می آورند که این قسمت ها حاوی روغنی است که می توان در آن عنصر اصلی این گیاه به نام منتول را بیابید؛ این عنصر باعث ایجاد خنکی در دهان می شود.
مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵% تا ۵۵% تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر چیده شود مقدار منتول آن تا حدود ۳۰% پائین می آید .2
خواص دارویی و کاربرد نعنا
دارای خواص ضدنفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، هضم کننده، تقویت کننده معده، سوء هاضمه، ضدتهوع، ضدمیکروب و ضد اکسیدان است. به علاوه، از این نوع نعناع فرآورده ای دارویی به شکل قطره و به نام کارمینت تولید شده که دارای اثر قوی ضدنفخ و دل درد است که هر گروه سنی حتی نوزادان می توانند از آن استفاده کنند. این قطره در درمان دل دردهای قبل از قاعدگی و کرامپ های حاصله نیز بسیار مفید است.هلیکوباکتر پیلوری، یک عامل مهم در ایجاد گاستریت مزمن، زخم معده و اثنی عشر محسوب می شود و عصاره نعناع بیش ترین اثر ضد هلیکوباکتر پیلوری را دارد.
– یک نوشیدنی مناسب، سرد و مفید برای تابستان نعنا میباشد. 10 گرم نعنا را در یک لیتر آب بجوشانید و پس از خنک شدن میل کنید. هر روز استفاده نشود.
– یک شیرپاک کن مناسب برای پوست های چرب می باشد: 20 گرم نعنای تازه، 20 گرم جعفری تازه خرد شده رادر 200 گرم شیرمخلوط نموده 12 ساعت بگذارید بماند. سپس صاف نموده در یخچال نگهداری کنید. این شیرپاک کن علاوه براین که چربی پوست را از بین می برد، برای جوش و لک هم مناسب می باشد.
– برای جلوگیری از شپش، موهای خود را با جوشانده نعنا بشویید.
– کسانی که کلسترول دارند بعد از غذا و عصرها دمکرده ی نعنا را به مدت دو هفته بنوشند.
– دمکرده نعنا غلظت خون را طبیعی میکند.
– برای درد قلب و خفقان، نعنا را با پرسیاوشان جوشانده، صبح و عصر میل شود.
– هنگام تهیه ترشی برای این که آن ترشی برای اعصاب زیان آور نباشد، داخل آن نعنا بریزید.
– برای تقویت اعصاب، نان و پنیر و نعنا بسیار موثر است.
– اگر شیر در پستان جمع شده، نعنا را کوبیده با آرد جو مخلوط کنید، به صورت ضماد روی آن قرار دهید.
– برای بواسیر نعنا را کوبیده و بصورت ضماد استفاده کنید.
– جویدن برگ نعنا ، در رفع سکسکه موثّر است.2
عرق نعناع نیز یکی از بهترین و مفیدترن عرقیات گیاهی موجود در طبیعت است و به همین دلیل در مبحث خواص انواع عرقیات گیاهی اغراق نیست اگر بگوییم مقام اول را دارد. عرق نعناع هم خواص لاغر کننده دارد، هم یک ماده موثر برای مشکلات گوارشی است، دهان را خوشبو میکند و البته یک عرق گیاهی خون‌ساز و برطرف کننده کم‌خونی، برطرف کننده تپش قلب و ماده‌ای آرامبخش است.3
فواید عرق نعنا
فایده جالب نعناع برای مو
مطالعه ای در سال 2014 نشان داده که روغن نعناع بر روی فولیکول های مو تاثیر گذاشته و باعث تقویت و افزایش رشد مو می شود.
یک آرامبخش خوشبو
یکی از خواص معجزه‌آسای نعناع خاصیت آرام‌بخشی و نشاط آوری آن است. تهیه شربت نعناع که از دم کرده این گیاه و مقداری زعفران و شکر تهیه شده باشد در لحظاتی که دچار ناراحتی و اندوه هستید به افزایش نشاط و برطرف شدن اندوه کمک میکند و در زمان عصبانیت و خشم، آرامبخش و تسکین‌دهنده است.برای تهیه این شربت کافی است 2 قاشق برگ خشک و پودر شده نعناع را در 2 لیوان آب جوش دم کنید و پس از صاف کردن آن یک لیوان از آن را با یک قاشق شکر و مقدار اندکی زعفران مخلوط کرده و به‌صورت سرد یا گرم میل کنید.4
بهترین راه نگهداری از عرق نعناع برای حفظ خواص آن چیست؟
بهتر است تمام عرق های گیاهی از جمله عرق نعنا در ظرف های شیشه ای نگهداری شود. از آنجا که شیشه های رنگی (مانند شیشه های سبز یا قهوه ای) نور کمتری از خود عبور می دهند، استفاده از آن ها برای نگهداری از عرقیات از شیشه های شفاف بهتر است. پس از ظرف های شیشه ای، ظرف های فلزی (مانند ظرف های آلومینیومی) بهترین ظرف ها برای نگهداری از عرق ها هستند.این روزها برای پایین آوردن قیمت نهایی محصول از پلاستیک برای بسته بندی بطری های عرق استفاده می شود اما پلاستیک، برای نگهداری این محصولات مناسب نیست. به همین دلیل بهتر است یا عرقیاتی که در شیشه هستند بخرید یا آن ها را پس از خرید در ظرف های شیشه ای رنگی یا فلزی پاکیزه و بدون بو بریزید. تمام عرق های گیاهی باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب قرار بگیرند. اگر فروشنده ای عرق را بیرون از مغازه و در معرض آفتاب قرار داده بود، از خرید محصول او خودداری کنید.4
آیا داستان ضد درد بودن نعناع واقعیت دارد؟
نعناع ماده‌ای به اسم منتول دارد که باعث احساس خنکی در دهان می‌شود. منتول اثر ضد درد خوبی دارد اما در عرق نعناع این ماده خیلی کم است؛ بنابراین اگر به دنبال اثر ضد دردی هستیم باید از منتول استفاده کنیم. پمادهای منتول دارای این خاصیت ضد درد بوده و برای دردهای استخوانی مفید است. نعناع موضعی به صورت پماد و کرم برای دردهای استخوانی استفاده می‌شود و برای دردهای گوارشی مثل دل‌درد می‌توانید از عرق نعناع استفاده کنید. در ضمن افرادی که خسته‌اند اگر مقداری نعناع بخورند، حال عمومی بهتری خواهند یافت.4
از عوارض عرق نعناع آگاهید؟
زیاده‌روی در مصرف عرق نعنا و مصرف آن به طور مداوم و طولانی مدت ممکن است سبب بالا رفتن فشار خون و برخی ناراحتی‌های گوارشی شود.افرادی که به گیاه نعناع حساسیت دارند، بایستی در مصرف عرق نعناع احتیاط کنند.
مصرف زیاد عرق نعناع باعث ایجاد یبوست می‌شود. همچنین به دلیل اثر شل‌کنندگی دریچه تحتانی مری، مصرف آن در افرادی که برگشت اسید معده به مری ( رفلاکس معده ) دارند، بایستی با احتیاط همراه باشد.
به دلیل اینکه " زخم معده " در محیط اسیدی اتفاق می‌افتد و افزایش ترشح اسید باعث باز ماندن دهانه معده می‌شود.کسانی که مبتلا به "زخم معده" هستند باید در مصرف نعناع و عرق نعناع احتیاط کنند.
مصرف عرق نعنا در اوایل بارداری بایستی با احتیاط و نظر پزشک همراه باشد.
زیاده‌روی در مصرف نعناع و فراورده‌های آن نظیر عرق و اسانس نعناع برای کودکان و نوزادان مضر بوده بر سیستم گوارش، حرکات تنفسی و قلب کودک تاثیر منفی می‌گذارد.
ذکر این نکته در پایان ضروری است که چون به هنگام مصرف عرق نعناع، دهانه معده که در اثر افزایش ترشح اسید بازمانده و سریع بسته نمی‌شود، توصیه می‌شود عرق نعناع همراه با آب و یا کمی عسل مخلوط و سپس مصرف شود.
مصرف عرق نعناع برای کودکان زیر 2 سال محدودیت مصرف دارد .4
پی نوشت:
1.www.rokna.net
2.www.shahsavand.com
3.www.jameesalamat.com
4.www.jadidtarin.com
