دیابت بارداری چیست؟
سطح قندخون برخی از زنان در طول دوره بارداری بالا می‌رود که به آن دیابت بارداری ملیتوس یا دیابت بارداری می‌گویند و در هفته بیست و چهارم یا بیست و هشتم بارداری اتفاق می‌افتد.نتایج مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها نشان داد که ۲ الی ۱۰ درصد از زنان باردار در ایالت متحده مبتلا به این بیماری هستند. اگر مبتلا به دیابت بارداری شوید به این معنی نیست که قبل از این دوره دیابت داشته اید یا این که بعد از زایمان، دچار دیابت خواهید شد اما دیابت بارداری احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد.1
خطرات و عوامل افزایش دیابت بارداری
قند خون بالا در دوران بارداری می‌تواند منجر به رشد زیاد جنین و بزرگ‌جثه شدن نوزاد شود که خود این موضوع می‌تواند مشکلاتی هنگام زایمان ایجاد کند. همچنین کنترل نشدن مناسب دیابت بارداری ممکن است منجر به تولد نوزادی با قند خون پایین، یرقان یا مشکل تنفسی شود.هرچند اگر شما به دیابت بارداری مبتلا باشید، پزشکتان برای کنترل قند خون در طول بارداری به شما کمک خواهد کرد. وجود عوامل زیر احتمال ابتلا به دیابت بارداری را در مادر افزایش می‌دهد:
اضافه وزن قبل از بارداری
سابقۀ خانوادگی دیابت
سابقۀ دیابت بارداری، مرده‌زایی، سقط جنین یا نوزاد درشت با وزن بیش از ۳۴۰۰ گرم در بارداری‌های قبلی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (Pcos)
سابقۀ وجود مشکلی با انسولین یا قند خون مانند مقاومت به انسولین، عدم تحمل گلوکز یا پره‌دیابت
فشار خون بالا، کلسترول بالا یا بیماری‌های قلبی.2
علل و تشخیص دیابت بارداری
هرچند محققان دقیق نمی‌دانند چرا برخی از زنان دچار دیابت بارداری می‌شوند ولی برای درک بهتر دیابت بارداری لازم است در مورد تأثیر بارداری روی پردازش گلوکز کمی بیشتر بدانیم. همان‌طور که می‌دانید تمام سلول‌های بدن ما برای عملکرد و حیات به قند یا همان گلوگز نیاز دارند.بعد از خوردن مواد غذایی، بدن به هضم آنها می‌پردازد تا این گلوکز را تولید کند و آن را به جریان خون بفرستد. پانکراس یا همان لوزالمعده نیز در جواب انسولین ترشح می‌کند. انسولین هورمونی است که به حرکت قند در جریان خون کمک می‌کند تا سلول‌های بدن با کمک آن انرژی کافی را به دست بیاورند.
اما در دوران بارداری، جفت که جنین را به خون شما متصل کرده است، هورمون‌های مختلفی را تولید می‌کند که تقریباً تمام آنها باعث کاهش عملکرد انسولین در سلول‌های مادر باردار می‌شود و در نتیجه قند خون را افزایش می‌دهد. با رشد جنین، جفت هورمون‌های ضدانسولین بیشتری هم تولید می‌کند و این اتفاق باعث افزایش سطح قند در خون خواهد شد.
مادرانی که احتمال ابتلا به دیابت بارداری در آنها بالاست، در اوایل بارداری برای تشخیص دیابت بارداری، غربالگری می‌شوند. این آزمایش که غربالگری دیابت نام دارد در مورد بقیۀ مادران باردار، در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام خواهد شد. در این غربالگری، آزمایش چالش گلوکز برای مادر تجویز می‌شود.
برای انجام این آزمایش، ابتدا باید یک نوشیدنی خیلی شیرین بنوشید و قند خون شما، یک ساعت بعد اندازه‌گیری شود. اگر نتایج آزمایش طبیعی باشد، اما پزشک احتمال ابتلا به دیابت بارداری را در شما بالا بداند، به منظور پیگیری، طی بارداری دوباره آزمایش تکرار خواهد شد، اما اگر نتایج به دست‌آمده در آزمایش چالش گلوکز بالاتر از ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، برای تشخیص قطعی دیابت بارداری، پزشک برای شما آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته یا دو ساعته تجویز خواهد کرد.
برای انجام تحمل گلوکز، قبل از آزمایش باید ناشتا و هشت ساعت چیزی نخورده باشید. زمانی که به آزمایشگاه مراجعه می‌کنید، سطح قند خون ناشتای شما بررسی می‌شود. پس از آن باید یک نوشیدنی شیرین را بنوشید و قند خونتان یک، دو و سه ساعت بعد اندازه‌گیری می‌شود. اگر نتایج اندازه‌گیری‌شده، حداقل در دو مورد بیشتر از حد استاندارد باشد، شما مبتلا به دیابت بارداری هستید.
از آنجا که آزمایش چالش گلوکز، فقط احتمال ابتلا به دیابت بارداری را نشان می‌دهد و برای تشخیص قطعی نیاز به آزمایش تحمل گلوکز نیز است، در برخی موارد، پزشکان از ابتدا آزمایش تحمل گلوکز را تجویز می‌کنند.2
عوارض دیابت بارداری
افزایش وزن نوزاد هنگام تولد، مرده زایی در ۴ هفته آخر، زایمان زودرس و سندرم زجر تنفس نوزاد، پایین بودن قند نوزاد هنگام تولد و احتمال تشنج از عوارض جانبی دیابت بارداری است که بر جنین تاثیر می گذارد.فرزندان این مادران بیش از نوزادان دیگر در معرض ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ در آینده هستند. بالا بودن قند خون در مادران باردار غیردیابتی احتمال بروز نارسایی قلبی را در نوزادان آنها افزایش می دهد.
متخصصان دریافته اند در زنانی که قبل یا در دوران بارداری دیابت ندارند، با افزایش قند خون در مراحل اولیه بارداری خطر به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به نارسایی قلبی هشت درصد بیشتر می‌شود. هم چنین در صورتی که دیابت در مرحله قبل از حاملگی درمان نشود، خطر سقط، ناهنجاری ها و معلولیت های جنین، مرده زایی و احتمال ابتلای کودک به دیابت و چاقی در کودکی و بزرگسالی تقویت می شود.
دیابت بارداری خطر عفونت ادراری، زایمان زودرس، ابتلا به فشارخون، زایمان سخت و عفونت های رحمی را افزایش می دهد.1
روش های جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری دیابت بارداری در زنان باردار
جمله پیشگیری بهتر از درمان است یک ضرب المثل قدیمی به شمار می آید، اما همیشه یک واقعیت است! بنابراین، اگر شما به عنوان یک زن حامله می خواهید از مبتلا شدن به بیماری دیابت بارداری در امان باشید، باید سعی کنید تا نکاتی را در نه ماه دوران حاملگی خود رعایت کنید. مهم ترین این نکات عبارتند از:1. خوردن مواد غذایی سالم اولین راه جلوگیری از دیابت بارداری
وقتی زنی قصد باردار شدن داشته باشد، باید از مدت ها قبل مطمئن شود که خوب غذا می خورد. داشتن رژیم غذایی با فیبر بالا و مصرف غذاهای کم چرب در این دوران بسیار حائز اهمیت است.رژیم غذایی زنان در دوران حاملگی باید متنوع باشد. در نهایت، می توان ادعا کرد که خوردن وعده های غذایی سالم از به خطر انداختن سلامتی مادران باردار و جنین داخل رحم آن ها جلوگیری خواهد کرد.
2. با ورزش کردن زنان باردار از دیابت بارداری پیشگیری کنید
هر زنی در زندگی عادی خود باید برای داشتن تناسب اندام به فعالیت و انجام حرکات ورزشی متنوع بپردازد و با برنامه ریزی دقیق و انجام تمرینات مختلف، این نیاز را در بدن خود برآورده کند.لازم نیست برای داشتن تناسب اندام حتما به ورزشگاه بروید، خودتان می توانید با پیاده روی، دوچرخه سواری و یا شنا به نتایج دلخواه خود برسید.
اگر زنی در دوران بارداری خود احساس کند که نمی تواند این فعالیتها را انجام دهد، بهتر است مدتی از زمان خود را صرف انجام کارهای منزل و راه رفتن در داخل و اطراف خانه بکند، چون انجام این کارها در هر زمانی به راحتی برای او مقدور است.
3. از دست دادن وزن اضافی قبل از بارداری برای مبارزه با دیابت بارداری
اگر به عنوان یک زن جوان و بی تجربه در حال تلاش برای باردار شدن بوده و با اضافه وزن زیاد مواجه هستید، سعی کنید تا قبل از آغاز روند بارداری در بدنتان وزن اضافی را از دست بدهید و به این طریق به جنگ دیابت بارداری بروید.4. زنان حامله باید ناظر علائم جدید به وجود آمده در بدن خود باشند
اگر شما هم به عنوان یک زن حامله متوجه وجود علائم ابتلا به بیماری دیابت بارداری در بدن خود شدید، بلافاصله به دکتر متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید، حتی اگر این علائم بسیار نا چیز باشد! چون وجود حداقل علائم نیز شانس شما را در ابتلا به این بیماری افزایش می دهد.دوران بارداری برای هر زنی می تواند بسیار سخت باشد، اگر فرد مبتلا به بیماری دیابت بارداری شود. اما خوشبختانه، بیماری دیابت بارداری امروزه به میزان قابل توجهی درمان پذیر شده است.
بنابراین، اگر شما در دوران حاملگی به این بیماری مبتلا شدید، اخم نکنید! چون با انجام برخی از نکات آسان می توان این مشکل را مهار کرده و از بارداری خود لذت برد.
اما، به عنوان یک مادر جوان و بی تجربه یادتان باشد که هیچ وقت از اینترنت به جای دکتر شخصی استفاده نکنید.
همیشه سعی کنید تا با یک دکتر متخصص زنان و زایمان واقعی در مورد وضعیت بدن خود و جنین داخل رحمتان مشورت نمایید،چون او بهترین فرد برای راهنمایی شما در دوران بارداری خواهد بود.3
پینوشتها
1.www.kermany.com
2.www.madarsho.com
3.www.mamanam.com
