مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک ماده‌ای زردرنگ و شفاف است که 12 روز پس از لقاح، دور جنین را فرا می‌گیرد و در واقع کیسه آب درون رحم را پر می‌کند. این مایع تا حد زیادی به جنین کمک می‌کند از ضربه‌ها و حرکات شدید در امان بماند. میزان آن از روزهای اول بارداری به مرور تا هفته 38ام افزایش می‌یابد و پس از آن تا زمان زایمان کاهش پیدا می‌کند.1مشخصات مایع کیسه آب
- رنگ مایع آمنیوتیک معمولا زرد کم رنگ است.- این مایع بی بو یا دارای بوی شیرین است. برخی می گویند این مایع دارای بویی مانند سفید کننده است.
- مقدار مایع در طول بارداری تا حدود هفته 34 بارداری افزایش می یابد و کم کم شروع به کاهش می کند.
- مایع از آب، الکترولیت ها، پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها، فسفولیپیدها و اوره و سلول های جنینی تشکیل شده است.3
وظایف مایع آمنیوتیک (Amniotic fluid)
حفاظت از جنین
مایع آمنیوتیک به مثابه ضربه گیر عمل کرده و جنین را از شوک، ضربات و فشارهای خارجی مصون می دارد، این مایع هرگونه نیروی وارد بر جنین را پخش کرده و لذا از شدت ضربه می کاهد.کنترل دما
مایع آمنیوتیک مانند یک عایق حرارتی جنین را گرم نگه داشته و دمای اطراف او را تنظیم می کند.کنترل عفونت:
مایع آمنیوتیک حاوی پادتَن یا آنتی‌بادی است.کمک به رشد و بهبود عمکلرد ریه و دستگاه گوارش
با تنفس و بلع مایع آمنیوتیک، جنین همزمان با رشد خود، استفاده از عضلات گوارشی و تنفسی را تمرین می کند.رشد عضله و استخوان
از آنجا که جنین در داخل کیسه آمنیوتیک شناور بوده و می تواند آزادانه در آن حرکت کند، عاملی برای رشد صحیح عضلات و استخوان های بدن جنین خواهد بود.کمک به رشد اندام های کوچک
این مایع همچنین از تغییر شکل اندام های کوچک و در حال رشد مانند انگشتان پا و دست جنین جلوگیری می کند. اگر جنین در خشکی قرار بگیرد، بین انگشتان، پَره پوستی ایجاد می شود، یعنی بین آنها چسبندگی به وجود می آید.حفاظت از بند ناف
مایع آمنیوتیک از فشرده شدن بند ناف جلوگیری می کند. بند ناف مواد غذایی و اکسیژن را از جفت به جنین در حال رشد می رساند.در شرایط عادی، سطح مایع آمنیوتیک در هفته های 34 تا هفته 36 بارداری به میانگین 800 میلی لیتر یعنی بالاترین مقدار می رسد. این مقدار با نزدیک شدن به زمان تولد کاهش یافته و در هفته 40 بارداری به طور متوسط حدود 600 میلی لیتر مایع آمنیوتیک جنین را احاطه می کند.
با پاره شدن کیسه آب یا آمنیوتک، مایع آمنیوتیک داخل کیسه از دهانه رحم و واژن به بیرون می ریزد. کیسه آمنیوتیک اغلب در اولین مرحلۀ شروع زایمان پاره می شود. بلافاصله بعد از پارگی کیسه آب، مادر باید به بخش زایمان مراجعه کند.
گاهی اوقات ممکن است مقدار مایع آمنیوتیک بیشتر یا کمتر از اندازه نرمال باشد.
الیگوهیدرامنیوس شرایطی است که در آن میزان مایع آمنیوتیک کم میشود یعنی به اصطلاح جنین در خشکی می ماند.
پُلی هیدرامینوس نیز به وضعیتی اطلاق میشود که در آن میزان مایع آمنیوتیک بیشتر از اندازه نرمال است.2
مشکلات رایج درباره مایع کیسه آب یا آمنیوتیک
1- رنگ غیر طبیعی
مایع ممکن است سبز، قهوه ای یا خونی رنگ باشد. در حاملگی کامل یا کوتاه مدت، مایع سبز یا قهوه ای نشان می دهد جنین دارای حرکت روده ای (مکانیوم) است که باعث تغییر رنگ می شود. این مسئله می تواند نشانه ناراحتی جنین باشد یا نشان دهد بارداری به اندازه کافی پیشرفت کرده است که باعث تشکیل اولین مدفوع جنین در رحم شده است.مایع آمنیوتیک ممکن است خونی رنگ باشد، به ویژه در هنگام زایمان، اگر دهانه رحم شروع به گشاد شدن کند، یا اگر مشکلات جفتی وجود داشته باشد. هنگامی که جنین در دوران بارداری از بین برود، مایع تیره نشانه مرگ جنینی داخل رحمی (IUFD) است.
2- بوی غیر طبیعی
اگر مایع دارای بوی ناپایدار باشد، معمولا نشانه عفونت است. در صورت پاره شدن کیسه آب و بوی بد ناشی از آن باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
3- Oligohydramnios
(اغلب به سادگی Oligo نامیده می شود.) این به معنی کاهش مقدار مایع آمنیوتیک در رحم در نتیجه نشت مایع یا مشکل مادرزادی جنین یا جفت است. این اختلال در صورت مشکلات کلیه در جنین رخ می دهد – در این صورت تولید ادرار در جنین کاهش می یابد و بنابراین مایع آمنیوتیک به میزان زیاد نیست. حجم سیال را می توان از طریق سونوگرافی اندازه گیری کرد.4- Polyhydramnios
در این مورد، مایع بیش از حد معمول است که معمولا ناشی از آنومالی های مادرزادی در جنین، حاملگی های چندقلو (مانند دوقلو یا سه قلو) و یا دیابت حاملگی است. در برخی موارد، علت به سادگی ناشناخته است. این اختلال همچنین می تواند توسط سونوگرافی اندازه گیری شود.5- پارگی زودرس غشا (PPROM)
اگر کیسه آب زودتر از حد موعد پاره شود برای مادر و جنین عوارض جانبی ایجاد می کند. عوارض شامل عفونت، اختلال در رشد جنین، یا زایمان زودرس و زایمان است. به طور معمول هدف این است که زایمان را به تاخیر بیندازیم. 3پاره شدن کیسه آب و خارج شدن مایع آمنیوتیک
در بسیاری از موارد بانوان در نزدیکی یا طول زایمان پارگی کیسه آب را تجربه می‌کنند که به واسطه آن مایع آمنیوتیک از واژن نشت پیدا می‌کند. اگر پارگی کیسه آب زمانی اتفاق بیافتد که زایمان نزدیک نباشد احتمال بروز انواع عفونت‌ها بالا می‌رود و سلامت جنین در معرض خطر قرار می‌گیرد.در این شرایط لازم است که سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید و برای دریافت مراقبت‌های پزشکی بیشتر به مراکز درمانی مراجعه کنید. از جمله علائمی که در مورد پارگی کیسه آب به شما هشدار می‌دهند می‌توان به افزایش ترشحات آبکی شکل یا تخلیه ناگهانی میزان زیادی آب از واژن به صورت غیر قابل کنترل اشاره کرد.1
چگونه تشخیص دهیم که دچار پارگی کیسه آب شدیم؟
هنگام پارگی کیسه آب شما ترشح مایعی بی‌رنگ، بی‌بو و آبکی را تجربه می‌کنید که با ترشحات در حالت طبیعی متفاوت است. ترشحات واژینال در حالت طبیعی کرم رنگ یا سفید است و شبیه همان چیزی است که همیشه در فواصل بین پریودهای خود تجربه می‌کردید.1پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.niniplus.com
3.www.beytoote.com
