اوّلین نکته ای که برای کسب این مهارت باید بدانید، فرق شنیدن با گوش کردن است. «شنیدن» یعنی صدا خودش بیاید بخورد به گوش شما و شما هم لازم نیست کار خاصّی بکنید. این صدا می تواند صدای یک آبشار باشد یا زوزه‌ی یک گرگ یا امواج منتشر شده از فرایند جویدن کاهو در فضا؛ امّا «گوش کردن» یک انتخاب است و این شما هستید که تصمیم می گیرید به چه چیزی گوش بدهید. گوش دادن در واقع توانایی دریافت و درک صحیح پیام‌ها در فرایند ارتباط است! زود نروید سراغ گوشی های‌تان! این‌جا منظور از پیام، پیامک یا پی ام نیست! گوش دادن کلید همه‌ی ارتباطات مؤثّر است و اگر به مهارت گوش دادن مسلّط نباشید، به آسانی ممکن است پیام‌های موجود در صحبت های طرف مقابل‌تان را اشتباه برداشت کنید. در چنین شرایطی، فرایند ارتباط بی‌اثر می‌گردد و به سادگی موجب نا‌امیدی یا رنجش گوینده ی پیام خواهد شد که بعداً باید کلّی وقت بگذارید و بروید از دل طرف دربیاورید.
پیامبر خدا هم گوش دادن را مروّت می دانست و می فرمود گوش دادن برادر یا خواهر مسلمان به برادر یا خواهر دینی اش هرگاه با او سخن بگوید، عین مروّت است و خود ایشان هم هرگاه کسی سخن می گفت، به او گوش می دادند، تا سخنش به پایان برسد.
یکی از تکنیک های مهمّ خوب گوش کردن، خلاصه کردن نکات اصلی صحبت مخاطب و بازگرداندن آن ها به اوست. در این موقع باید سعی کنید نکات اصلی را با توجّه به معیارهای گوینده انتخاب کنید؛ مثلاً طوری نباشد که مخاطب تان دارد درباره‌ی مشکلات درسی یا اقتصادی اش با شما صحبت می کند و در انتها می گوید که اگر فلان اتّفاق خوب بیفتد، شیرینی هم می دهد! بعد شما نکته ای که از صحبت های او به طرف بازمی گردانید این باشد که: «شیرینی چی می دی؟»
برای بهتر متوجّه شدن صحبت های طرف مقابل، عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید! حالا هرچه می خواهد باشد، از تلویزیون گرفته تا گوشی همراه؛ البتّه اگر فرد مورد نظر به صورت تلفنی با شما صحبت می کند ممکن است با حذف کردن گوشی دیگر نتواند با شما صحبت کند که بهتر است شما با سنجیدن شرایط محیطی جلوی پرت شدن حواس‌تان را بگیرید.
اگر می خواهید شنونده‌ی خوبی باشید باید بدون قضاوت به گفته ها گوش کنید و ذهن خوانی منفی را از خود دور کنید. سعی کنید بعد از شنیدن حرف مخاطب تان از سرزنش، عیب جویی، ترش رویی یا بهره کشی اجتناب کنید. طوری نشود که فردا طرف را تهدید کنید که اگر کاری را برای تان انجام ندهد رازهایش را فاش می کنید. اعتمادسازی کلید روابط انسانی است. این شد دوتا کلید. دسته کلیدتان را همیشه در جیب تان داشته باشید. اگر جیب تان سوراخ است، سعی کنید زودتر آن را بدوزید و به این نکته فکر کنید که جیب کسی هم که شما حرف های‌تان را به او می زنید ممکن است سوراخ باشد. پس هوشیار باشید و ضمن این‌که از اعتماد کسی سوءاستفاده نمی کنید راحت هم به هر کس اعتماد نکنید.
براساس تحقیق ها، بزرگ‌سالان به طور متوسط ۷۰درصد اوقات‌شان را درگیر فرایندهای ارتباطی هستند که ۴۵درصد آن به گوش دادن، ۳۰درصد به حرف زدن، ۱۶درصد به مطالعه و ۹درصد به نوشتن اختصاص می‌یابد. کیفیت ۴۵درصدی که صرف گوش دادن می‌شود در همه‌ی ابعاد زندگی شخصی افراد مؤثّر است و موجب گسترده‌تر شدن تعداد دوستان و شبکه‌های اجتماعی، ارتقای عزّت نفس و اعتماد به نفس، کسب نمره‌های بهتر در دوران تحصیل و حتّی تقویت سلامتی عمومی بدن می‌شود. حالا این چیزهایی که گفتیم بهانه ای نشود تا همه‌ی فعّالیّت های مربوط به تندرستی را تعطیل کنید و فقط به گوش کردن فکر کنید.
منبع: مجله باران
