كاربران شبكه‌هاي اجتماعي چه كساني هستند؟

مقايسه كاربران چهارشبكه اجتماعي توييتر، فيس‌بوك، لينكدين و ماي اسپيس

شبكه‌هاي اجتماعي، نسل جديدي از وب‌سايت‌ها هستند كه اين روزها در كانون توجه كاربران شبكه جهاني اينترنت قرار گرفته‌اند. اين گونه سايت‌ها بر مبناي تشكيل اجتماعات آنلاين فعاليت مي‌كنند و هر كدام دسته‌اي از كاربران اينترنتي با ويژگي خاصي را گرد هم مي‌آورند. شبكه‌هاي اجتماعي را گونه‌اي از رسانه‌هاي اجتماعي مي‌دانند كه امكان دستيابي به نحوه جديدي از برقراري ارتباط و به اشتراك‌گذاري محتوا در اينترنت را فراهم آورده‌اند. صدها ميليون نفر از كاربران اينترنت عضو صدها شبكه اجتماعي مختلف هستند و بخشي از فعاليت آنلاين روزانه‌شان در اين سايت‌ها مي‌گذرد.
در ايالات متحده امريكا حدود 110 ميليون نفر يا 60 درصد جمعيت آنلاين اين كشور عضو شبكه‌هاي اجتماعي هستند. مطالعه استفاده كاربران نشان مي‌دهد به طور ميانگين اعضاي اين سايت‌ها پنج روز در هفته و چهار بار در روز به صفحاتشان سر مي‌زنند. 9 درصد كاربران در تمام مدت روز در اين سايت‌ها «لاگين» هستند و به طور مرتب صفحاتشان را «چك» مي‌كنند. چهار شبكه اجتماعي توييتر، فيس‌بوك، لينكدين و ماي اسپيس در امريكا از پركاربرترين سايت‌ها محسوب مي شوند كه مقايسه استفاده كاربران امريكايي از آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.

ويژگي‌هاي عمومي كاربران

كاربران شبكه‌هاي اجتماعي گاهي در معرض اين اتهام قرار مي‌گرفتند كه با اضافه كردن دوستان جعلي به صفحات خود، درصدد فراهم كردن ليست طولاني از شبكه دوستان و شهرت‌طلبي هستند. اما نتايج اين پژوهش خلاف اين ادعا را نشان داد. 45 درصد از پاسخ‌گويان گفتند كه در شبكه‌هاي اجتماعي فقط با دوستان و اعضاي خانواده‌شان در ارتباط هستند و 18 درصد نيز گفته‌اند تنها كساني را در ليست خود قرار مي‌دهند كه آنها را از نزديك ديده باشند. اين بدان معني است كه دو سوم از پاسخ‌گويان، در ليست دوستان شان فقط افرادي را كه مي‌شناسند اضافه مي‌كنند. تنها 10 درصد گفته‌اند كه هر شخصي را كه تمايل به اضافه شده به ليست تماس‌هايشان داشته باشد، به عنوان دوست مي پذيرند.
نتيجه اين تحقيق تصور غلط ديگري كه درباره كاربران شبكه‌هاي اجتماعي وجود داشت را نيز از بين مي‌برد. اين تصور وجود دارد كه كاربران شبكه‌هاي اجتماعي اغلب كارمندان شركت‌ها هستند كه با فعاليت در اين سايت‌ها وقت كاريشان را تلف مي‌كنند در صورتي كه نتيجه پژوهش نشان داد تنها 15 درصد كاربران از محل كارشان به اين شبكه‌ها متصل هستند.
نتايج بخش ديگري از پژوهش كه به كاربراني اختصاص دارد كه عضو رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي نيستند نيز جالب توجه است. اين كاربران برخلاف تصور عمومي از تكنولوژي‌هاي جديد متنفر نيستند و گاهي به اندازه كاربران شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت به صورت آنلاين زمان صرف مي‌كنند. اين نوع كاربران سه دليل اصلي را براي عضو نشدن در شبكه‌هاي اجتماعي و به طور عام رسانه‌هاي اجتماعي ذكر مي‌كنند: بخشي از آنها مي‌گويند براي اين كار وقت ندارند، برخي ديگر از عضويت در اين سايت‌ها احساس امنيت نمي‌كنند و درباره حفظ حريم خصوصي‌شان نگراني‌هايي دارند و برخي ديگر فعاليت در اين سايت‌ها را احمقانه مي‌دانند. هر چند دو گروه اول گاهي وسوسه مي شوند و اگر نگراني‌هايشان برطرف شود ممكن است در نهايت به جمع كاربران اين شبكه‌ها بپيوندند، ولي درباره دسته سوم اميد زيادي وجود ندارد و 94 درصد آنها هيچ‌گاه از يك رسانه اجتماعي استفاده نكرده‌اند.

فيس بوك(Facebook)

همان طور كه نتيجه مطالعات قبلي نشان داده بود، نتيجه اين پژوهش نيز تاييد كرد كه كاربران فيس‌بوك به طور ميانگين مسن‌تر از ساير شبكه‌هاي اجتماعي هستند. كاربران اين شبكه اجتماعي متأهل (40 درصد)، سفيد پوست (80 درصد)، بازنشسته (6 درصد) هستند و در اين زمينه ها از ساير شبكه‌هاي اجتماعي آمار بالاتري دارند. كاربران فيس‌بوك از نظر بيش‌ترين ميانگين درآمد با 61 هزار دلار در رده دوم قرار مي‌گيرند. فيس‌بوكي‌ها به طور ميانگين هر كدام با 121 نفر در صفحاتشان به عنوان دوست در تماس هستند.
براي فيس‌بوكي‌ها علاقه مشترك عمده‌اي ديده نمي شود و حوزه علايق كاربران اين سايت بسيار متنوع است. دليل اين پراكندگي علايق، تعداد بسيار زياد كاربران اين شبكه اجتماعي با ويژگي‌هاي متفاوت است كه بيشترين تعداد در بين سايت‌هاي مشابه است. كاربران فيس‌بوك همچنين نسبت به اين سايت‌ بسيار وفادار هستند. 75 درصد آنها گفته‌اند كه فيس‌بوك سايت محبوب‌شان است و 59 درصد آنها استفاده‌شان از فيس‌بوك در شش ماه گذشته افزايش داشته است.

ماي اسپيس(MySpace)

كاربران ماي‌اسپيس جوان هستند و تعداد كمتري كاربر در اين سايت نسبت به گذشته فعاليت مي‌كند. كاربراني كه هنوز در شبكه اجتماعي ماي‌اسپيس فعاليت مي‌كنند گفته‌اند استفاده آنها نسبت به شش ماه گذشته كاهش داشته است. كاربران اين سايت بيشتر به سرگرمي اشتياق نشان مي‌دهند و مخصوصا سرگرم ساختن دوستان، شوخي، كمدي و بازي‌هاي ويديويي از علاقه‌مندي‌هاي اصلي آنهاست.
ميانگين درآمد ماي اسپيس‌ها كمترين مقدار در ميان سايت‌هاي مشابه و 44 هزار دلار است. كاربران ماي‌اسپيس سياه‌پوست (9 درصد)، داراي ريشه اسپانيولي (7 درصد)، مجرد (60 درصد) و دانش‌آموز (23 درصد) هستند و در اين زمينه‌ها آمار بيشتري از ساير شبكه‌هاي اجتماعي دارند.

توييتر(Twitter)

توييتري‌ها در بين كاربران سايت‌ها با 16 درصد، بيشترين تعداد شاغلان پاره‌وقت را به خود اختصاص داده‌اند و ميانگين درآمد آنها 58 هزار دلار است. كاربران توييتر به طور خاص به اخبار، رستوران‌ها، ورزش، سياست، امور مالي شخصي و مذهب علاقه‌مند هستند. آنها همچنين به فرهنگ مردم‌پسند و محصولات آن از جمله موسيقي و تلويزيون علاقه نشان مي‌دهند و بيشتر از كاربران ساير سايت‌ها اهل خواندن به حساب مي‌آيند.
به طور ميانگين پيام‌هاي هر كاربر توييتر را 28 نفر دنبال مي‌كند و هر توييتري پيام‌هاي 32 نفر را دنبال مي‌كند. البته كاربران توييتر چندان به اين شبكه اجتماعي وفادار نيستند و 43 درصدشان گفته‌اند مي‌توانند بدون توييتر زندگي كنند.

لينكدين(LinkedIn)

عجيب نيست كه شبكه اجتماعي لينكدين كه شبكه كاربران تجاري است، بيشترين ميانگين درآمد اعضا را داشته باشد. ميانگين درآمد لينكديني‌ها 89 هزار دلار است. همان‌طور كه اهداف اين شبكه اجتماعي مشخص كرده، اعضا اغلب براي تجارت و اهداف كاري به اين سايت مي پيوندند. آنها مخصوصا براي حفظ تماس با شبكه‌هاي تجاري، جست‌و‌جوي شغل، استخدام كردن و توسعه تجاري عضو اين سايت مي شوند. آنها به اخبار، اطلاعات مشاغل، ورزش و سياست علاقه‌مندي بيشتري نشان مي‌دهند.
كاربران لينكدين بيشتر از ساير شبكه‌هاي اجتماعي صاحبان ابزارهاي الكترونيكي هستند. آنها به طور خاص به دوربين‌هاي ديجيتالي، دي.‌وي.‌آر ها و تلويزيون‌هاي اچ.‌دي علاقه بيشتري دارند. علاقه به قمار و سريال‌هاي آبكي از ديگر علاقه‌مندي‌هاي كاربران لينكدين محسوب مي شود.

اشتراك‌ها و تفاوت‌ها

ويژگي‌هاي و علاقه‌مندي‌هاي متفاوتي در كاربران شبكه‌هاي اجتماعي ديده مي شود كه نشان‌دهنده شكل‌گيري اجتماعات آنلاين متفاوتي در اين سايت‌هاست. تفاوت‌هايي كه وب‌سايت‌هاي شبكه اجتماعي در اهداف اوليه‌شان تعريف كرده‌اند و امكانات متفاوتي كه در اختيار كاربران قرار مي‌دهند، باعث شده افرادي با ويژگي‌هاي متفاوت به عضويت آنها درآيند. البته بين استفاده از اين سايت‌ها هم‌پوشاني هم ديده مي شود و اغلب كاربران اينترنتي عضو بيشتر از يك شبكه اجتماعي هستند. بيشترين اشتراك بين كاربران توييتر و فيس‌بوك وجود دارد و 91 درصد كاربران مورد پرسش قرار گرفته، عضو هر دو سايت هستند. پس از آن كاربران مشترك لينكدين و فيس‌بوك در رده دوم قرار مي‌گيرند. كمترين مقدار اشتراك را هم كاربران ماي‌اسپيس و لينكدين دارند كه تنها شش درصد پاسخ‌گويان همزمان عضو هر دو سايت بوده‌اند.
با وجود اين اشتراك‌ها، تفاوت‌هاي استفاده از اين شبكه‌هاي اجتماعي بيشتر جالب توجه است. مثلا لينكدين كه شبكه اجتماعي با محوريت مسايل تجاري و كاري تعريف شده در بين كاربرانش هم، چنين علايق و گرايش‌هايي ديده مي‌شود. وضعيت سايت ماي اسپيس هم بدين گونه است و همان‌طور كه امكانات سرگرم‌كننده بيشتري ارايه مي‌كند و تلاش بيشتري براي جذب كاربران جوان و نوجوان انجام داده توانسته در اين زمينه موفق شود و گرايش كاربران آن نيز حول موضوعات سرگرم‌كننده است. توييتر وب سايت‌ ديگري است كه بيشتر در گروه ميكروبلاگ‌ها دسته‌بندي مي شود ولي به سبب شباهت‌ها، برخي آن را هم به نوعي شبكه اجتماعي مي‌دانند. توييتر نيز از آنجايي كه تنها امكان نوشتن و خواندن را به كاربران مي‌دهد و برخي جذابيت‌هاي بصري ديگر سايت‌ها را ندارد، كاربران بيشتر اهل مطالعه را جذب خود كرده است.
فيس‌بوك هم كه مدتي است گوي سبقت را از رقبا ربوده و پرجمعيت‌ترين شبكه اجتماعي دنيا شده، مطابق تعريفش حالتي عمومي پيدا كرده و همه نوع كاربر در آن ديده مي شود. به همين سبب است كه فيس‌بوك بيشترين تعداد اشتراك را با كاربران ساير شبكه‌هاي اجتماعي دارد.
بدين ترتيب مي‌توان گفت هر وب‌سايت شبكه اجتماعي كه يك اجتماع آنلاين محسوب مي‌شود، پاتوق گروهي از كاربران با ويژگي‌هاي خاصي است. توجه به اين ويژگي‌ها از سويي براي آگهي‌دهندگان اينترنتي و بازاريابان مجازي داراي اهميت است و از جنبه ديگر براي كاربراني كه هر كدام با ويژگي‌ها و علاقه‌مندي‌هاي متفاوت به دنبال شبكه آنلاين مناسبي براي عضويت مي‌گردند.
منبع: نشريه دنياي کامپيوتر و ارتباطات ،شماره 80
/س