هرآنچه که باید راجع به فشار خون بالا در بارداری بدانیم

فشار خون بالا در بارداری

بسیاری از مادران در دوران بارداری خود متوجه تغییراتی در سیستم بدن خود می شوند که بسیاری از آنها طبیعی و بعضی نیز می تواند نشانه عارضه خطرناکی باشند. یکی از عواملی که ممکن است بسیاری با آن مواجه شوند ورم بدن است.

حتی بانوان بارداری که در سلامت کامل بسر می برند نیز احتمال دارد دچار ورم شوند، اما بعضی مواقع تورم می‌تواند نشانه مشکل خطرناکی مانند فشار خون بالا یا پره‌اکلامپسی باشد.

مشکل فشار خون بالا یا پره‌اکلامپسی معمولا بدلیل خوب عمل نکردن جفت به وجود می‌آید و درصورتی‌که درمان نشود، می‌تواند برای شما و فرزندتان مشکلاتی ایجاد کند. معمولا این بیماری در نیمه دوم بارداری یعنی بعد از هفته ۲۰ بارداری اتفاق می‌افتد. ولی در سه‌ماهه سوم بارداری و بعد از رسیدن به هفته ۲۷ بارداری احتمال ابتلا به آن بیشتر خواهد شد.1

علل فشار خون بالا در بارداری

بر اساس اطلاعات موسسه ملی قلب ریه و خون (NHLBI)، دلایل متعددی برای فشار خون در زمان بارداری وجود دارد. این دلایل عبارت اند از:

افزایش وزن یا چاقی

بی تحرکی

سیگار کشیدن

نوشیدن الکل

حاملگی اول

سابقه خانوادگی فشار خون بالا در زمان بارداری

بارداری بیش از یک بچه (دوقلو یا سه قلو…)

سن بالای 40 سال در حاملگی.2

علائم فشار خون بالا در بارداری

بسیاری از زنانی که در دوران بارداری فشار خون بالا دارند نشانه‌ای ندارند و به همین دلیل است که توصیه می‌شود به طور منظم فشار خون خود را نزد پزشک یا ماما در دوران بارداری اندازه‌گیری کنید. آزمایش ادرار برای تشخیص پره‌اکلامپسی از روی پروتئین ادرار هم بسیار مهم است.

با این حال، یک سری نشانه‌هایی وجود دارد که باید خیلی مراقب آن‌ها باشید چون می‌توانند نشانه‌های پره‌اکلامپسی باشند. در صورتی که هرکدام از این نشانه‌ها را داشتید باید به طور اورژانسی به پزشک یا ماما مراجعه کنید تا فشار خون و تست ادرار شما از نظر وجود پروتئین بررسی شود. این نشانه‌ها عبارتند از:

سردرد شدیدی که از بین نمی‌رود.

مشکلات بینایی، مانند تاری دید یا دیدن نقاط نورانی جلوی چشم

درد شکم یا معده. درد مربوط به پره‌اکلامپسی معمولاً در بخش بالایی شکم، دقیقاً زیر دنده‌ها، و به خصوص در سمت راست ظاهر می‌شود.

استفراغ دیرهنگام در بارداری (نه تهوع صبحگاهی اوایل بارداری)

تورم یا پف کردن ناگهانی دست‌ها، پاها یا صورت.

خیلی نمی‌توانید تحرک جنینتان را حس کنید.

احساس کسالت

توجه

تورم یا پف کردن پاها، دست‌ها و صورت (اِدِم) در بارداری‌های طبیعی امری رایج است یعنی اکثر زنانی که این نشانه را دارند، دچار پره‌اکلامپسی نیستند اما چنین حالتی در پره‌اکلامپسی شدیدتر می‌شود. بنابراین در صورت تشدید تورم دست‌ها، صورت یا پاها سریعاً به پزشک یا ماما مراجعه کنید.2

انواع فشار خون در دوره‌ی بارداری

فشار خون مزمن

گاهی‌اوقات ممکن است زنان قبل از بارداری فشار خون بالا داشته باشند. به این نوع فشار خون، فشار خون مزمن می‌گویند که معمولا با داروهای فشار خون درمان می‌شود. علاوه بر این، پزشکان فشار خون بالایی را که در بیست هفته‌ی اول بارداری بروز می‌کند به عنوان فشار خون مزمن در نظر می‌گیرند.

فشار خون بارداری

این مشکل از هفته‌ی بیستم به بعد بارداری شروع، و معمولا پس از زایمان برطرف می‌شود و شایع‌ترین عارضه‌ی آن القای درد زایمان است. اگر این بیماری قبل از هفته‌ی سی‌ام تشخیص داده نشود، احتمال بروز پری‌اکلامپسی بیشتر می‌شود.

فشار خون مزمن به همراه پری‌اکلامپسی

نوع دیگری از فشار خون مزمن، زمانی است که زن قبل از بارداری فشار خون داشته باشد و بعد از بارداری در ادرارش پروتئین دیده شود یا در دوران بارداری خود با عوارض دیگری روبه‌رو شود.3

عوارض فشار خون بالای بارداری بر جنین

پره‌اکلامپسی یا فشار خون بالا در بارداری درصورتی‌که بدون درمان رها شود، ممکن است نتایج خطرناکی را برای مادر و جنین به بار آورد، مانند:

گرفتگی رگ‌های کوچک مغز که باعث بیهوشی و تشنج مادر می شود.

افزایش فشار خون در رگ‌های کوچکتر جفت که می‌تواند ارسال اکسیژن و مواد مغذی به جنین را مختل کند.

محدودیت رشد داخل رحمی جنین (IUGR) که در آن جنین به درستی رشد نمی کند.

در موارد شدید نیاز به زایمان زودتر

در این شرایط سونوگرافی داپلر به پزشک متخصص اجازه می‌دهد تا برای بررسی سلامت و فعالیت جفت، جریان خون در رگ‌های بندناف را مشاهده کند. درصورتی‌که در مادر نشانه‌های پره‌اکلامپسی شدید مشاهده شود به نظارت دقیق نیاز خواهد داشت و زایمان زودتر نوزاد ضروری خواهد بود.

ممکن است در بعضی مواقع افزایش فشار خون مادر یا پره‌اکلامپسی به بیماری اکلامپسی منجر ‌می‌شود. در این شرایط مادر دچار بیهوشی، غش و تشنج می شود که برای مادر و جنین بسیار خطرناک است.1

درمان فشار خون بالا در دوران بارداری

مصرف بعضی از داروهای فشار خون رایج برای زنان باردار مناسب نیست.

هنگام بارداری از این داروها برای کاهش فشار خون استفاده نکنید:

مهار کننده‌های ACE؛

مهارکننده‌های رنین؛

مسدودکننده‌های گیرنده‌ی آنژیوتانسین.

این داروها به‌ویژه از طریق جریان خون به بدن نوزاد در حال تکامل منتقل می‌شوند و می‌توانند سلامتش را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین این داروها می‌توانند خون را رقیق کنند، این عارضه بر توانایی مادر برای حفظ جنین اثر می‌گذارد.

متیلدپا (Methyldopa) و لبتالول (labetalol) هر دو داروهایی هستند که مصرف آنها برای کنترل فشار خون در دوران بارداری ضرری ندارند.

اگر در طول بارداری دچار فشار خون بالا شدید، حتما با پزشک خود در مورد چگونگی کنترل فشار خون صحبت کنید.3

پیشگیری از فشار خون بالا در زمان حاملگی

عوامل خطرسازی که معمولا در بروز فشار خون بالا نقش دارند مانند، چاقی و سابقه فشار خون، به وسیله ورزش و رژیم غذایی مناسب می توانند کنترل شوند. هر چند که در دوره حاملگی افزایش وزن اجتناب ناپذیر است اما با این حال توصیه می شود که زنان حامله در مورد مقدار افزایش وزن مناسب که به سلامتی آن ها لطمه نمی زند با پزشک خود مشورت نمایند.

راهنمایی های تغذیه ای برای زنان حامله از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای این کار باید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا در هنگام برنامه ریزی برای رژیم غذایی شما قد و وزن شما را نیز مد نظر قرار دهد.

در هنگام حاملگی علاوه بر تغییرات جسمی و روانی بدن فرد دچار تغییرات هورمونی نیز می شود که این امر موجب ایجاد استرس می شود در نتیجه مدیریت فشار خون در این افراد سختتر است. برای همین زنان حامله باید از روش های کاهش استرس مانند یوگا و روش های تعمقی (meditation) استفاده کنند.2

پینوشتها
1.www.niniplus.com
2.www.drakhosravi.com
3.www.chetor.com