مقدمه
حتماً می دانید که هوش مصنوعی چه انقلابی در زندگی ما ایجاد کرده است. هوش مصنوعی می آموزد، استدلال می کند و خود را اصلاح می نماید. از آنجا که امروزه هوش مصنوعی در بسیاری از جنبه های زندگی ما خودنمایی می کند، لازم است چگونگی پیشرفت چشمگیر آن را بررسی نماییم.
هوش مصنوعی با شناسایی الگوها، از داده ها و اطلاعات به بهترین نحو ممکن بهره می برد. در روزگار ما، به منظور بهره وری بیشتر و بهتر از داده ها، مشاغل در طول زمان تغییرات زیادی را در شیوه های خود اعمال کرده اند. از تحلیل بیگ دیتاها[1] (کلان داده ها) برای تعیین تغییرات آب و هوایی و اطلاعات مربوط به میزان فقر و دارایی ملت ها استفاده می شود. استفاده از تجهیزات هوش مصنوعی در صنعت کشاورزی و آبیاری به سرعت در حال پیشرفت است. علاوه بر موارد بالا نمی توان از کاربرد هوش مصنوعی در نظام سلامت، پیش بینی الگوی مصرف، بهینه سازی مصرف انرژی و مدیریت پسماند، چشم پوشی کرد.
انسان ها توانسته اند قدرت و نیروی استدلال و تفکر خود را در ابزارها بگنجانند. در واقع هوش مصنوعی، شبیه سازی هوش انسانی است که در ماشین ها و بویژه سیستم های رایانه ای تعبیه شده است. فرآیند هوش مصنوعی شامل یادگیری، استدلال و خود اصلاح گری است. هوش مصنوعی به طرز چشمگیری در حال پیشرفت است. در واقع هوش مصنوعی جهان ما را به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دگرگون کرده است.
هوش مصنوعی با شناسایی الگوها، از داده ها و اطلاعات به بهترین نحو ممکن بهره می برد. در روزگار ما، به منظور بهره وری بیشتر و بهتر از داده ها، مشاغل در طول زمان تغییرات زیادی را در شیوه های خود اعمال کرده اند. از تحلیل بیگ دیتاها[1] (کلان داده ها) برای تعیین تغییرات آب و هوایی و اطلاعات مربوط به میزان فقر و دارایی ملت ها استفاده می شود. استفاده از تجهیزات هوش مصنوعی در صنعت کشاورزی و آبیاری به سرعت در حال پیشرفت است. علاوه بر موارد بالا نمی توان از کاربرد هوش مصنوعی در نظام سلامت، پیش بینی الگوی مصرف، بهینه سازی مصرف انرژی و مدیریت پسماند، چشم پوشی کرد.
انسان ها توانسته اند قدرت و نیروی استدلال و تفکر خود را در ابزارها بگنجانند. در واقع هوش مصنوعی، شبیه سازی هوش انسانی است که در ماشین ها و بویژه سیستم های رایانه ای تعبیه شده است. فرآیند هوش مصنوعی شامل یادگیری، استدلال و خود اصلاح گری است. هوش مصنوعی به طرز چشمگیری در حال پیشرفت است. در واقع هوش مصنوعی جهان ما را به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دگرگون کرده است.
کاربردهای هوش مصنوعی
در ادامه می کوشیم تا برخی کاربردهای مهم و اساسی هوش مصنوعی را در چند بخش مجزا، خدمت شما خواننده عزیز راسخون بیان کنیم.
1. هوش مصنوعی و نظام سلامت
بهداشت و سلامت یکی از مهمترین نیازهای انسانی است. سلامت، بزرگترین سرمایه انسان محسوب شده و هزینه هایی که در این حوزه صرف می شود، واقعاً تکان دهنده است.
با هوش مصنوعی پزشکان به دستیارانی مجهز می شوند که به کمک آن ها در وقت و زمان صرفه جویی می شود. همچنین هوش مصنوعی مسیرهای جدیدی را پیش روی صنعت پزشکی باز می کند. این صنایع پیشرفته به پاتولوژیست ها کمک می کنند تا بافت های نمونه گیری شده را به شکلی ساده تر و البته دقیق تر تحلیل و بررسی کنند.
به طور کلی هوش مصنوعی در موارد زیر می تواند به نظام سلامت کمک نماید:
1. در تصمیم گیری ها و پژوهش ها به کمک پزشکان، جراحان و محققان حوزه پزشکی می آید.
2. به ادغام و یکپارچه سازی فعالیت ها و پژوهش ها در حوزه پزشکی، نرم افزای و علوم شناختی کمک می کند.
3. به ارائه یک محتوای گسترده و غنی برای آیندگان، کمک می نماید.
با هوش مصنوعی پزشکان به دستیارانی مجهز می شوند که به کمک آن ها در وقت و زمان صرفه جویی می شود. همچنین هوش مصنوعی مسیرهای جدیدی را پیش روی صنعت پزشکی باز می کند. این صنایع پیشرفته به پاتولوژیست ها کمک می کنند تا بافت های نمونه گیری شده را به شکلی ساده تر و البته دقیق تر تحلیل و بررسی کنند.
به طور کلی هوش مصنوعی در موارد زیر می تواند به نظام سلامت کمک نماید:
1. در تصمیم گیری ها و پژوهش ها به کمک پزشکان، جراحان و محققان حوزه پزشکی می آید.
2. به ادغام و یکپارچه سازی فعالیت ها و پژوهش ها در حوزه پزشکی، نرم افزای و علوم شناختی کمک می کند.
3. به ارائه یک محتوای گسترده و غنی برای آیندگان، کمک می نماید.
2. هوش مصنوعی و تجارت
یک تجارت و کسب و کار برای تصمیم سازی های دقیق و اساسی به گزارش های آنی، دقت و پردازش حجم وسیعی از داده های کمی، متکی است. هوش انطباقی[2]، چت بات ها (ربات هایی که کار چت با کاربران را برعهده دارند) و اتوماسیون ها، به هموارتر شدن روند تجارت کمک می کنند.
اجازه دهید مثالی در مورد راهنمای موجود در سایت ها بزنیم. این راهنما در واقع نقش غرفه اطلاعات فروشگاه را بازی می کند. از هوش مصنوعی در مراکز و سایت های فروش آنلاین استفاده می شود. اگر به این سایت ها مراجعه کرده اید، احتمالاً با پنجره ای مواجه شده اید که شبیه یک محیط چت کوچک بوده و سعی دارد به شما کمک نماید. این چت ها معمولاً بوسیله ربات ها اداره می شوند. شما می توانید سؤال مورد نظر خود را از آن ها بپرسید و آن ها نیز بدون هیچ وقفه ای به سؤالات شما پاسخ خواهند داد.
این کار به کمک فرآیند اتوماسیون رباتیک انجام می شود. بنابراین با استفاده از این روش، دیگر لازم نیست کارهای تکراری توسط انسان ها انجام شوند. الگوریتم ها با سیستم عامل های تجزیه و تحلیل و CRM (مدیریت ارتباط با مشتری[3]) یکپارچه شده و در این فرآیند اطلاعات مربوط به نحوه خدمت بهتر به مشتریان کشف خواهد شد.
اجازه دهید مثالی در مورد راهنمای موجود در سایت ها بزنیم. این راهنما در واقع نقش غرفه اطلاعات فروشگاه را بازی می کند. از هوش مصنوعی در مراکز و سایت های فروش آنلاین استفاده می شود. اگر به این سایت ها مراجعه کرده اید، احتمالاً با پنجره ای مواجه شده اید که شبیه یک محیط چت کوچک بوده و سعی دارد به شما کمک نماید. این چت ها معمولاً بوسیله ربات ها اداره می شوند. شما می توانید سؤال مورد نظر خود را از آن ها بپرسید و آن ها نیز بدون هیچ وقفه ای به سؤالات شما پاسخ خواهند داد.
این کار به کمک فرآیند اتوماسیون رباتیک انجام می شود. بنابراین با استفاده از این روش، دیگر لازم نیست کارهای تکراری توسط انسان ها انجام شوند. الگوریتم ها با سیستم عامل های تجزیه و تحلیل و CRM (مدیریت ارتباط با مشتری[3]) یکپارچه شده و در این فرآیند اطلاعات مربوط به نحوه خدمت بهتر به مشتریان کشف خواهد شد.
3. هوش مصنوعی و آموزش
امتحان گرفتن، تصحیح برگه های امتحانی و حرف زدن های مکرر، ممکن است برای یک معلم بسیار سخت باشد. معلم باید وقت زیادی را صرف تعامل با دانش آموزان، آماده شدن برای کلاس و یا تلاش برای پیشرفت حرفه ای خود نماید. اما با وجود هوش مصنوعی شاید بتوان از انجام برخی از این کارها خلاص شد.
اگرچه هوش مصنوعی هرگز نمی تواند جایگزین انسان شود، اما می تواند تا حد زیادی شبیه او گردد. بنابراین با نرم افزارهای تصحیح اوراق امتحانات تستی و برخی از دیگر از انواع امتحانات، تا حدود زیادی در وقت معلم صرفه جویی خواهد شد. ضمناً همین نرم افزارها به صورت اتوماتیک دانش آموزان را رتبه بندی خواهند کرد.
در بسیاری از اوقات ممکن است معلم از ضعف های آموزشی دانش آموزان در حوزه های مختلف درسی و مهارتی غافل شود و دانش آموز نیز بر اثر این خلأها دچار سردرگمی گردد. اما هوش مصنوعی قادر است این نقطه ضعف ها را به معلم گوشزد نماید.
اگرچه هوش مصنوعی هرگز نمی تواند جایگزین انسان شود، اما می تواند تا حد زیادی شبیه او گردد. بنابراین با نرم افزارهای تصحیح اوراق امتحانات تستی و برخی از دیگر از انواع امتحانات، تا حدود زیادی در وقت معلم صرفه جویی خواهد شد. ضمناً همین نرم افزارها به صورت اتوماتیک دانش آموزان را رتبه بندی خواهند کرد.
در بسیاری از اوقات ممکن است معلم از ضعف های آموزشی دانش آموزان در حوزه های مختلف درسی و مهارتی غافل شود و دانش آموز نیز بر اثر این خلأها دچار سردرگمی گردد. اما هوش مصنوعی قادر است این نقطه ضعف ها را به معلم گوشزد نماید.
4. هوش مصنوعی در وسائل نقلیه خودران
رادارهای دوربرد، دوربین ها و سنسورهای لیدار[4] پیشرفت های فوق العاده ای را در زمینه وسایل نقلیه خودران موجب شده اند. این فناوری ها در ظرفیت های مختلف مورد استفاده قرار گرفته و هر کدام از آنها اطلاعات مختلفی را جمع آوری می کنند. این اطلاعات اگر به درستی پردازش نشوند، در واقع هیچ فایده و استفاده ای نخواهند داشت.
کار هوش مصنوعی در واقع تحلیل همین اطلاعات است و به همین سبب است که با مغز انسان مقایسه می شود. برخی از کاربردهای هوش مصنوعی در وسائل نقلیه خودران از این قرارند:
- هدایت اتومبیل به سمت پمپ بنزین یا ایستگاه شارژ هنگام کمبود سوخت.
- مسیر سفر را مطابق با شرایط ترافیکی تعیین می کند تا سریع ترین و راحت ترین مسیر را طی نمایید.
- تشخیص زبان گفتار برای برقراری ارتباط پیشرفته با سرنشینان و مسافران وسیله نقلیه.
- رابط های زبانی و استفاده از فن آوری دستیاری مجازی.
کار هوش مصنوعی در واقع تحلیل همین اطلاعات است و به همین سبب است که با مغز انسان مقایسه می شود. برخی از کاربردهای هوش مصنوعی در وسائل نقلیه خودران از این قرارند:
- هدایت اتومبیل به سمت پمپ بنزین یا ایستگاه شارژ هنگام کمبود سوخت.
- مسیر سفر را مطابق با شرایط ترافیکی تعیین می کند تا سریع ترین و راحت ترین مسیر را طی نمایید.
- تشخیص زبان گفتار برای برقراری ارتباط پیشرفته با سرنشینان و مسافران وسیله نقلیه.
- رابط های زبانی و استفاده از فن آوری دستیاری مجازی.
5. هوش مصنوعی در شبکه های اجتماعی
اینستاگرام، اسنپ چت، فیس بوک، توئیتر و بسیاری از شبکه های اجتماعی امروزه در دسترس بیشتر انسان ها هستند. این روزها با وجود این شبکه ها دنیا به شدت در حال تغییر است و تقریباً همه افراد با استفاده از این شبکه های اجتماعی به دنیای مجازی پیوند خورده اند. اما آیا از این واقعیت اطلاع دارید که بیشتر تصمیمات شما در این شبکه تحت تأثیر هوش مصنوعی انجام می شود؟
از اعلان ها گرفته تا بروزرسانی ها، در شبکه های اجتماعی همه چیز توسط هوش مصنوعی تنظیم می شود. هوش مصنوعی کلیه جستجوهای گذشته شما در اینترنت، رفتارها ، تعاملات و بسیاری از موارد دیگر را در نظر می گیرد. بنابراین، وقتی شما در شبکه های اجتماعی و یا سایت ها، جستجو می کنید، هوش مصنوعی داده های مرتبط با شما را ذخیره و تجزیه و تحلیل نموده و صفحات را مرتبط با علائق و دیگر فاکتورها به شما ارائه می دهد و یا بر اساس اطلاعات پیشینی که از شما به دست آورده، پیشنهاداتی را به شما ارائه می دهد.
از اعلان ها گرفته تا بروزرسانی ها، در شبکه های اجتماعی همه چیز توسط هوش مصنوعی تنظیم می شود. هوش مصنوعی کلیه جستجوهای گذشته شما در اینترنت، رفتارها ، تعاملات و بسیاری از موارد دیگر را در نظر می گیرد. بنابراین، وقتی شما در شبکه های اجتماعی و یا سایت ها، جستجو می کنید، هوش مصنوعی داده های مرتبط با شما را ذخیره و تجزیه و تحلیل نموده و صفحات را مرتبط با علائق و دیگر فاکتورها به شما ارائه می دهد و یا بر اساس اطلاعات پیشینی که از شما به دست آورده، پیشنهاداتی را به شما ارائه می دهد.
6. هوش مصنوعی برای جهانی بهتر
بسیاری از افراد بر این باورند که فن آوری شغل های آن ها را ربوده و در آینده با وجود انواع و اقسام ربات ها و ماشین ها، بسیاری از مشاغل نیازی به انسان نخواهند داشت. اما آیا می دانید که همین ماشین ها جهان را برای ما انسان ها به مکانی بهتر تبدیل کرده اند؟
این هوش مصنوعی است که به ما کمک می کند تا از آسیب های پیش رو پیشگیری کنیم. هوش مصنوعی نیازها را شناسایی نموده و نیازهای توسعه ای را در عین تمرکز بر پایداری برطرف می کند.
آیا می دانید شرکت های بزرگی مانند مایکروسافت با استفاده از هوش مصنوعی به مطالعه الگوهای استفاده از زمین می پردازند. با درک عمیق این الگوها، تصمیمات بهتری درباره زمین گرفته خواهد شد. در واقع هوش مصنوعی کمک می کند تا تکنیک های صحیح حفاظت از محیط زیست را به کار گیریم. دانشمندان از اطلاعات بدست آمده برای حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم استفاده می کنند.
این هوش مصنوعی است که به ما کمک می کند تا از آسیب های پیش رو پیشگیری کنیم. هوش مصنوعی نیازها را شناسایی نموده و نیازهای توسعه ای را در عین تمرکز بر پایداری برطرف می کند.
آیا می دانید شرکت های بزرگی مانند مایکروسافت با استفاده از هوش مصنوعی به مطالعه الگوهای استفاده از زمین می پردازند. با درک عمیق این الگوها، تصمیمات بهتری درباره زمین گرفته خواهد شد. در واقع هوش مصنوعی کمک می کند تا تکنیک های صحیح حفاظت از محیط زیست را به کار گیریم. دانشمندان از اطلاعات بدست آمده برای حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم استفاده می کنند.
7. هوش مصنوعی و صنعت توریسم
با هوش مصنوعی سفر کنید. در زمان مناسب! با قیمت مناسب!
رقابت در صنعت توریسم و جهانگردی بسیار زیاد است. حتما شما هم دیده اید که قیمت ها مرتباً در نوسان بوده و بسیار تغییر می کنند.
ممکن است برای سفر بلیط تهیه کرده باشید و با این حال تا لحظات آخر قبل از سفر به دنبال خرید بلیط ارزان تر باشید. این موضوع مختص شما نیست و همه مردم در سرتاسر جهان به دنبال سفر بهتر و البته ارزان تر هستند، اینجاست که هوش مصنوعی به کمک شما آمده و کارتان را راحت می سازد.
با تجزیه و تحلیل پیش بینی شده توسط هوش مصنوعی، می توان قیمت ها را پیش بینی کرد. اپلیکیشن های مبتنی بر هوش مصنوعی قادر به پیش بینی الگوی قیمت و هشدار به مسافران در هنگام خرید بلیط هستند. بنابراین، قبل از رزرو پرواز به مقصد می توان از ارزان ترین نرخ آگاه شد.
روند قیمت بر اساس داده های ثبت شده در هر مسیر تجزیه و تحلیل می شود. بنابراین، شما به عنوان کاربر این اپلیکیشن ها اعلان هایی را درباره زمان رزرو پرواز خود دریافت خواهید کرد. بنابراین بلیط خود را در زمان و با قیمت مناسب رزرو کنید و از هوش مصنوعی ممنون باشید!
رقابت در صنعت توریسم و جهانگردی بسیار زیاد است. حتما شما هم دیده اید که قیمت ها مرتباً در نوسان بوده و بسیار تغییر می کنند.
ممکن است برای سفر بلیط تهیه کرده باشید و با این حال تا لحظات آخر قبل از سفر به دنبال خرید بلیط ارزان تر باشید. این موضوع مختص شما نیست و همه مردم در سرتاسر جهان به دنبال سفر بهتر و البته ارزان تر هستند، اینجاست که هوش مصنوعی به کمک شما آمده و کارتان را راحت می سازد.
با تجزیه و تحلیل پیش بینی شده توسط هوش مصنوعی، می توان قیمت ها را پیش بینی کرد. اپلیکیشن های مبتنی بر هوش مصنوعی قادر به پیش بینی الگوی قیمت و هشدار به مسافران در هنگام خرید بلیط هستند. بنابراین، قبل از رزرو پرواز به مقصد می توان از ارزان ترین نرخ آگاه شد.
روند قیمت بر اساس داده های ثبت شده در هر مسیر تجزیه و تحلیل می شود. بنابراین، شما به عنوان کاربر این اپلیکیشن ها اعلان هایی را درباره زمان رزرو پرواز خود دریافت خواهید کرد. بنابراین بلیط خود را در زمان و با قیمت مناسب رزرو کنید و از هوش مصنوعی ممنون باشید!
انواع هوش مصنوعی
پس از اینکه در این مقاله به برخی کاربردهای هوش مصنوعی اشاره کردیم، بهتر است در اینجا انواع هوش مصنوعی را با هم مرور کنیم. این توضیح قطعاً چشم انداز بهتری از هوش مصنوعی در اختیار شما گذاشته و به شما کمک می کند تا درک بهتری از آن داشته باشید.
1. هوش مصنوعی ضعیف
هوش مصنوعی ضعیف[5] با نام هوش مصنوعی محدود[6] نیز شناخته می شود. هوش مصنوعی ضعیف یک سیستم هوش مصنوعی است که برای انواع مختلفی از کارها طراحی شده است. مثلاً برنامه های سیری[7] و الکسا[8] از این قبیل هستند. این دسته بندی با کمک برنامه نویسی بدون نظارت[9] اتفاق می افتد.
در این نوع برنامه ها، پاسخ ها به صورت برنامه ریزی شده ای قرار داده شده اند و برنامه نیز بر همین اساس اطلاعات را طبقه بندی می کند. بنابراین وقتی از الکسا می خواهید آهنگی را پخش کند، بر همان اساس فرمان شما را اجرا خواهد کرد. الگوریتم با پخش یک آهنگ پاسخ خواهد داد، اما در حقیقت فقط به برنامه نویسی خود پاسخ می دهد.
در این نوع برنامه ها، پاسخ ها به صورت برنامه ریزی شده ای قرار داده شده اند و برنامه نیز بر همین اساس اطلاعات را طبقه بندی می کند. بنابراین وقتی از الکسا می خواهید آهنگی را پخش کند، بر همان اساس فرمان شما را اجرا خواهد کرد. الگوریتم با پخش یک آهنگ پاسخ خواهد داد، اما در حقیقت فقط به برنامه نویسی خود پاسخ می دهد.
2. هوش مصنوعی قوی
هوش مصنوعی قوی نسبت به هوش مصنوعی محدود، شباهت بیشتری به مغز انسانی دارد و به همین خاطر به آن هوش مصنوعی عمومی نیز اطلاق می شود. هوش مصنوعی قوی توانایی های شناختی ای دارد که به انجام وظایف و دستورات نا آشنا کمک می کنند. این نوع هوش مصنوعی می تواند راه حل یک مشکل را پیدا کند و فراتر از یک الگوریتم از پیش برنامه ریزی شده کار می کند.
درک بصری، تشخیص گفتار، تصمیم گیری و ترجمه بین زبان ها، همه نمونه هایی از هوش مصنوعی قوی هستند.
درک بصری، تشخیص گفتار، تصمیم گیری و ترجمه بین زبان ها، همه نمونه هایی از هوش مصنوعی قوی هستند.
یک تقسیم بندی دیگر هوش مصنوعی
علاوه بر تقسیم بالا، هوش مصنوعی به لحاظ کارکرد به 4 نوع مختلف تقسیم می شود که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
1. ماشین های واکنش گرا[10]
ماشین های واکنش گرا از تجربیات گذشته برای تصمیم گیری در مورد اقدامات آتی بهره نمی برند. آن ها به تجربه های پیشین مراجعه نکرده و نمی توانند عملکرد خود را بهبود بخشند. ماشین های واکنش گرا جهان را ساده درک کرده و بر همین اساس به آن واکنش نشان می دهند. آن ها حافظه نداشته و نمی توانند از تجربیات گذشته برای بهبود عملکرد آینده، استفاده کنند.
2. حافظه محدود
ماشین های با حافظه محدود داده ها را برای مدت زمانی کوتاه نگه داشته و برای مدت زمان مشخصی از داده ها استفاده می کنند. آن ها نمی توانند این اطلاعات را به گنجینه تجربیات خود اضافه کنند. از عملکرد تصمیم سازی این ماشین ها، عموماً در وسائل نقلیه خودران استفاده می شود. در بسیاری از وسائل نقلیه خودران از تکنولوژی حافظه محدود استفاده شده و اطلاعاتی مانند سرعت کنونی وسائل نقلیه نزدیک، فاصله با دیگر وسائل نقلیه و سایر اطلاعاتی را که می توان از آن ها در پیمایش جاده بهره برد، ذخیره خواهند شد.
3. تئوری ذهن
نظریه ذهن تماماً مبتنی بر تقلید از الگوهای ذهنی، یعنی مغز انسان است. در واقع این نوع هوش مصنوعی بازنمایی از جهان پیرامون ما، شامل افکار، هیجانات و خاطرات است. البته باید دانست این نوع هوش مصنوعی در حال حاضر موجود نبوده و در برنامه آتی دانشمندان قرار دارد.
4. خود آگاهی
خودآگاهی در ماشین ها زمانی اتفاق می افتد که آن ها وضعیت کنونی را درک کرده و با استفاده از چنین اطلاعاتی برای استنباط آنچه دیگران احساس می کنند استفاده نمایند. این نوع هوش مصنوعی نیز هنوز وجود ندارد اما در آینده ای نزدیک در دسترس خواهد بود.