پیچیدن بند ناف دور گردن جنین چیست؟

بند ناف طبیعی و سالم به وسیله یک بافت نرم و ژلاتینی به نام "ژله وارتون" پوشیده شده است که رگ‌های خونی را از فشار محافظت می‌کند. این ماده بدون توجه به جهت و تعداد پیچ خوردگی، بند ناف را از گره خوردن حفظ می‌کند. گیر کردن بند ناف زمانی اتفاق می‌افتد که بند ناف به دور تمام بدن جنین پیچیده شود.

با این حال، هنگامی که بند ناف در دوران بارداری یا زایمان در ناحیه گردن پیچیده می‌شود، گره به عنوان پیچیدن بند ناف دور گردن جنین شناخته می‌شود. اما مواقعی وجود دارد که پیچیدن بند ناف دور گردن جنین می‌تواند تبدیل به یک عارضه شود.

هنگامی که بند ناف قبل از زایمان به دور گردن جنین پیچیده شود، جریان خون، اکسیژن رسانی و تامین مواد غذایی از مادر به جنین را مختل می‌کند و به ندرت باعث صدمات شدید یا عوارض زایمان، مانند آسفکسی و فلج مغزی می‌شود.

پیچیدن بند ناف دور گردن جنین چقدر شایع است؟

از نظر پزشکی ثابت شده است که پیچیدن بند ناف به دور گردن بسیار شایع است و در یک سوم جنین‌ها رخ می‌دهد. نوزادان متولد شده در این شرایط کاملاً سالم هستند، مگر اینکه عارضه جدی در بند ناف وجود داشته باشد. اکثر پزشکان حتی پس از دیدن تصاویر سونوگرافی نمی‌توانند بگویند که جنین دچار عارضه پیچیدن بند ناف دور گردن جنین شده است.1

چرا بند ناف دور جنین می‌پیچد؟

ممکن است تحت شرایطی خاص که قابل‌ پیش‌بینی و پیشگیری نمیباشد، بندناف دور اندام‌ها یا دورگردن جنین پیچیده شود.

برخی ها اعتقاد دارند که اگر زن باردار پا روی پایش بیاندازد باعث پیچیده شدن بند ناف دور گردن جنین میگردد، اما این باور کاملا اشتباهاست و ارتباطی بین این دو وجود ندارد.

برخی از تصورات دیگر که میگویند زن باردار باید به پهلو بخواهد و طاقباز (به پشت) خوابیدن موجب پیچیده شدن بندناف دور گردن جنین می‌شود در اینجا باید بگوییم که از نیمه دوم بارداری، از هفته ۲۰ تا ۲۴ به بعد بعلت بزرگ‌ شدن رحم، اگر شخص‌ باردار به پشت بخوابد بند ناف دور گردن جنین نمیپیچد، اما بعلت فشار رحم بر روی عروق بزرگ شکم (رگ آئورت و سیاهرگ بزرگی که خون را به سمت قلب میبرد)، برگشت خون از اندام‌ها به قلب مختل می‌شود و خونرسانی به جنین دچار اختلال می‌شود.

در برخی اشخاص در ماه هشتم و نهم مخصوصا در مواردی که جنین درشت است یا شخص دو قلو یا چند قلو باردار باشد، بمحض آنکه چند دقیقه به پشت می‌خوابند، دچار افت‌ فشار، شوک و نامرتب‌ شدن ضربان قلب می‌شوند، بنابراین بهتر است ازنیمه‌ دوم بارداری، خانم‌های باردار به پهلوی چپ بخوابند و اگر نمی‌توانند کامل به پهلو بخوابند، حداقل ۳۰ تا ۴۰ درجه به سمت چپ زاویه داشته باشند و یک بالش، سمت راست کمر خود قرار دهند که حداقل کمی به سمت چپ چرخیده باشند. به این ترتیب فشار از روی عروق بزرگ برداشته می‌شود و خونرسانی به جنین بهتر انجام میگیرد.

از باورهای غیر علمی دیگر اینست که وقتی زن‌ باردار میخواهد در خواب پهلو به پهلو شود و به اصطلاح غلت بزند، بایستی ابتدا بنشیند و سپس بچرخد، اما پیچیده شدن بندناف دور جنین ربطی به وضعیت قرارگیری مادر ندارد و فقط دراثر حرکت‌های خود جنین داخل مایع آمنیوتیکی اتفاق می‌افتد.2

علائم پیچیدن بند ناف دور گردن چیست؟

هیچ علامت یا نشانه ثابت شده‌ای که در بدن مادر باردار نشان دهنده بند ناف گردنی باشد وجود ندارد. برخی از علائم بالقوه به شرح زیر هستند:

کاهش حرکات جنین

اگر به نظر می‌رسد جنین بعد از هفته ۳۷ بارداری کمتر حرکت می‌کند، می‌تواند یک نشانه هشدار دهنده از پیچیدن بند ناف دور گردن جنین باشد.

ضربان قلب غیر طبیعی

در طول زایمان، نظارت جنینی وجود بند ناف گردنی را به وسیله ضربان قلب غیر طبیعی پیدا می‌کند.

اسکن سونوگرافی می‌تواند تشخیص دهد که آیا جنین از هایپوکسی یا مشکلات تنفسی ناشی از پیچیدن بند ناف دور گردن جنین رنج می‌برد یا خیر. با این حال، پزشک قادر نیست میزان خطر ناشی از آن برای سلامت جنین را برآورد کند.1

تشخیص پیچ خوردگی بند ناف دور گردن جنین

مادران اغلب از طریق سونوگرافی متوجه این موضوع می شوند. با این حال، مواردی نیز وجود دارد که تا قبل از تولد متوجه آن نمی شوید. کاهش یا افزایش ضربان قلب جنین نیز می تواند نشانه ای باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. به طور معمول، اگر موردی پیدا شود که نشان دهنده پیچش بند ناف باشد، در طول بارداری تحت نظارت دقیق تری قرار خواهید گرفت.3

عوارض پیچیدن بند ناف

نگرانی شما قابل درک است اما در بیشتر موارد، مشکلی برای جنین ایجاد نمی شود. در موارد نادری پیچش بند ناف به صورت محکم در اطراف گردن جنین ممکن است منجر به عوارض قلبی - تنفسی شود. این موارد شامل افت فشار خون یا کاهش گردش خون به دلیل کاهش توانایی مایعات برای عبور از بند ناف است. همچنین ممکن است باعث بروز دیسترس تنفسی در جنین شود.3

درمان پیچیدن بند ناف دور گردن جنین چیست؟

وجود پیچیدن بند ناف دور گردن جنین تشخیص داده شده به وسیله سونوگرافی تنها یک شاخص برای مشکلاتی است که در آینده به وجود می‌آید. هیچ درمانی برای رهایی از این مشکل وجود ندارد. پزشکان در طول زایمان یا در هفته منتهی به زایمان، برای جلوگیری از ایجاد عوارض، از نزدیک بر فشار بند ناف نظارت می‌کنند. در برخی موارد پزشکان برای جلوگیری از عوارضی نظیر هایپوکسی که در اثر پیچیدن بند ناف دور گردن جنین پیش می‌آید، عمل سزارین را توصیه می‌کنند.2

آیا می توان از پیچیده شدن بند ناف دور گردن جنین پیشگیری کرد؟

اگر شما هم شنیده‌اید که انجام کارهایی مثل آویختن رخت‌های شسته یا تمیز کردن دیوار و آویزان کردن پرده‌ها در دوران بارداری می‌تواند باعث پیچیده شدن بد ناف دور گردن جنین گردد، لازم است بدانید که این گفته‌ها ناشی از یک باور قدیمی است که معتقد است هنگام بارداری نباید دست‌تان را بالای سرتان بلند کنید، زیرا به این ترتیب بند ناف دور گردن بچه می‌پیچد!

اگر پزشکتان بعد از مشاهده نتایج سونوگرافی به شما گفت که بند ناف دور گردن فرزندتان پیچیده است، بازهم ضرورتی برای زایمان سزارین نخواهید داشت. زیرا یک سوم از این نوزادان بدون مشکل با زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند.

معمولاً پزشکان و ماما‌ها، هنگام خروج سر جنین وضعیت قرار گیری بند ناف را بررسی می‌کنند و اگر مشکلی در این رابطه وجود داشته باشد، مهارت لازم جهت اقدامات اورژانسی و کاهش خطرات احتمالی را آموزش دیده‌اند.

اگر بند ناف دور گردن نوزاد قرار گرفته باشد، عبور دادن آن از روی سر نوزاد چندان کار دشواری نیست، ‌زیرا بند ناف مرطوب و لیز است. ولی اگر بند ناف سفت شده یا بیش از دوبار دور گردن نوزاد پیچیده شده باشد، پس از گیره زدن، بریده می‌شود و نوزاد آزاد می‌گردد.3

پینوشتها
1.www.niniplus.com
2.www.niniban.com
3.www.healxapp.com