دندان قروچه

دندان ‌قروچه سه علت اصلي دارد. بعضي‌ها فقط هنگام تنش‌هاي رواني دندان‌قروچه مي‌کنند. بعضي‌ها مفصل غيرطبيعي آرواره‌شان باعث گرفتگي دردناک ماهيچه‌هايشان مي‌‌شود و بعضي ديگر که معمولاً زنان بين 17 تا 35 ساله‌اند، به علت اختلال خفيف دستگاه عصبي مرکزي‌شان دندان قروچه مي‌کنند. آنهايي که کارشان نيازمند دقت زياد است(مثلا ساعت‌‌سازان، جراحان مغز و...) نيز مستعد دندان‌‌قروچه‌اند. پرشدگي تازه دندان که درست روي دندان مقابل نمي‌‌نشيند يا بلندتر از دندان‌هاي مجاور است نيز باعث دندان ‌قروچه مي‌‌شود. دندان‌‌قروچه ممکن است چندان ناراحت‌‌کننده نباشد ولي هميشه آن‌قدر مهم هست که درمان شود. دندان ‌قروچه ممکن است باعث شود مفصل آرواره در رود يا آسيب ببيند و موجب سردرد، درد گردن يا شانه و زنگ زدن گوش‌‌ها شود و تقريباً هميشه موجب لق شدن دندان‌ها و فرسودن سطح جوندگي آنها مي‌شود...
براکسيسم، واژه‌اي علمي براي دندان‌قروچه (سائيدن دندان‌ها يا فشردن دو فک به هم، به خصوص در حين خواب يا تحت فشارهاي روحي‌رواني) است. اين واژه از کلمه‌اي يوناني به معناي دندان قروچه گرفته شده است.
«کلينچينگ» يک نوع شايع از براکسيسم است و عبارت است از بستن غيرعمدي دندان‌ها روي هم در وضعيت جويدن که شدت حرکات عمومي آن تا 14 برابر حالت طبيعي است.
مطالعات زيادي در مورد دليل رخ دادن براکسيسم انجام شده است اما هيچ کسي دليل قطعي بروز آن را نمي‌داند. به هر حال وقتي در مورد براکسيسم صحبت مي‌شود استرس و فشار روحي بايد به عنوان يک عامل اساسي در نظر گرفته شود. استرس‌هاي روزانه در بسياري از افراد عامل آغاز براکسيسم است. البته احتمال دارد که برخي از افراد مبتلا به آن هرگز علايمي ناشي از آن را تجربه نکنند. امکان دارد بروز يا عدم بروز علايم اين اختلال با ترکيب پيچيده‌اي از عوامل مختلف در ارتباط باشد مانند: ميزان فشار روحي، مدت زمان ساييدن يا فشردن دندان‌ها، مرتب يا نامرتب بودن دندان‌ها، وضعيت بدني، عادات بد خوابيدن و... علايم و نشانه‌هاي براکسيسم که ممکن است ديده شود، عبارت است از:
ساييدگي دندان‌ها، ترک برداشتن و شکستن دندان‌ها،‌ حساس شدن دندان‌ها، تحليل لثه يا ايجاد شيارهايي در نزيک خط لثه روي دندان‌ها، لقي دندان‌ها، تشکيل پاکت‌هاي پريودنتال، زخم شدن گونه، درد عضلاني، سردرد، گوش درد، شکايت از درد فک و صورت در هنگام بيدار شدن از خواب، مکيدن انگشت شست دست به وسيله کودک، گاز گرفتن ناخن‌ها، جويدن سطح داخلي گونه‌ها و بي خوابي و افسردگي و...
اگر براکسيسم در اثر استرس ايجاد شده باشد تا زمان وجود استرس ادامه خواهد داشت. برخي از موارد اين اختلال در کودکان در نوعي واکنش طبيعي به رشد و تکامل است و معمولاً با رسيدن به سن نوجواني بهبود مي‌يابد. بيشتر کودکان با رويش دندان‌هاي دايمي اين عادت را ترک مي‌کنند چون دندان‌هاي دايمي به درد حساس ترند.

چه بايد کرد؟

از آنجا که بيشتر موارد دندان ‌قروچه نياز به درمان طبي دارد، بهتر است براي معاينه دندان‌ها نزد دندان‌پزشک برويد و از توجه به توصيه‌هاي زير غافل نشويد:
• توجه کنيد که وقتي دهانتان را مي‌‌بنديد، نبايد دندان‌هايتان به هم برخورد کند: دندان‌هاي بالا و پايين فقط هنگام جويدن و بلعيدن چيزي با هم تماس پيدا مي‌کنند. در طول روز توجه کنيد و ببينيد آيا دندان‌هايتان را به ‌هم مي‌زنيد يا نه.
• آرواره‌‌هايتان را ورزش دهيد: با خسته کردن ملايم ماهيچه‌‌هاي آرواره کمتر آنها را به ‌هم مي‌‌فشاريد. با جويدن نوبتي قطعات نان يا کاهو با دندان‌هاي هر طرف ماهيچه‌ها را خسته کنيد. اين کار را به مدت لااقل يک ماه روزي دو تا سه بار تکرار کنيد. خسته کردن روزانه آروار‌ه‌‌ها باعث استراحت شبانه آنها مي‌‌شود.
• آرام‌تر باشيد: چون دندان‌ قروچه عمدتاً عادت مقابله با تنش رواني است، با انجام ورزش، روش‌‌هاي آرامش‌بخشي، ماساژ و يوگا اعصاب خود را آرام کنيد.
• از محافظ دندان غافل نشويد: استفاده شبانه از محافظ دندان، که در برخي ورزش‌‌ها کاربرد دارد، مانع دندان‌ قروچه شبانه مي‌‌شود. همچنين
دندان ‌پزشک مي‌تواند محافظ خاصي براي دندانتان بسازد تا در طول روز از دندان‌هايتان مراقبت کنيد. دندان‌‌پزشک متخصص مي‌‌تواند محافظ مخصوصي در پشت دندان‌هايتان کار بگذارد که مانع به‌ هم خوردن آنها مي‌شود و اگر بخواهيد دندان‌ قروچه کنيد، پلاستيک محافظ را گاز مي‌زنيد.
• از سلامت مفصل‌تان مطمئن شويد: در موارد شديد دندان ‌قروچه، دندان ‌پزشک متخصص با کار گذاشتن وسايل مخصوص يا عمل جراحي مفصل جابه‌جا شده را که باعث گرفتگي ماهيچه‌ها شده است به‌ جاي خود بر مي‌‌گرداند و ثابت مي‌کند.
• روکش دندان بگذاريد: اگر دندان ‌قروچه به ‌قدري شديد است که دندان‌هايتان را مي‌سايد، روي دندان‌ها را روکش بگذاريد.
• پرشدگي دندان‌تان را تنظيم کنيد: اگر پرشدگي دندانتان بلندتر از حد عادي است، دندان ‌پزشک مي‌‌تواند آن را کمي کوتاه و به اندازه کند.

درمان دندان‌قروچه

ممکن است بتوان بدون در نظر گرفتن علت ايجاد دندان‌قروچه، با آرامش قبل از خواب تا حدي آن را کنترل کرد. به طور مثال، گرفتن دوش آب گرم، گوش دادن به موسيقي ملايم يا خواندن کتاب قبل از خواب مي‌تواند در دستيابي به آرامش مؤثر باشد. هدف از درمان براکسيسم، کاهش درد، پيشگيري از آسيب دندان‌ها و کاهش عادت فشردن دندان‌ها روي هم است. براي کمک به کاهش درد برخي از اقدامات قابل‌انجام از سوي بيمار به شرح زير است:
1 آزاد و شل نگه داشتن عضلات صورت در طول روز با اين هدف که شل نگه داشتن عضلات صورت به عادت تبديل شود، مي‌توان به بيمار توصيه کرد در حالي که دندان‌ها از هم جدا و لب‌ها بسته هستند زبان را در حال استراحت پشت دندان‌هاي بالا نگه دارد.
2 يادگيري تمرينات کششي عضلات براي باز کردن و تعادل طبيعي و حرکات عضلات و مفصل در طرفين سر
3 قرار دادن يخ يا آب گرم روي عضلات دردناک
4 اجتناب از خوردن غذاهاي سفت مثل آب‌نبات، استيک و فندق
5 نوشيدن آب به مقدار زياد
6 تلاش براي کاهش استرس روزانه و يادگيري روش‌هاي دستيابي به آرامش
7 خوابيدن به اندازه کافي به‌طور سنتي براي درمان اين اختلال از يک وسيله پلاستيکي نظير «نايت‌گارد» استفاده مي‌شود. اين وسيله بين دندان‌هاي بالا و پايين سدي ايجاد مي‌کند که سبب متوقف شدن ساييدن دو قوس فکي روي هم مي‌شود. در واقع اين وسيله به جاي سطح دندان‌ها ساييده مي‌شود.
به هر حال اين وسيله راه‌حل درمان اين اختلال نيست و تنها سبب کاهش عوارض ناشي از آن مي‌شود.
منبع:www.salamat.com
/س