علائم و نشانه های کم خونی
خستگیضعف
پوست رنگپریده
تنگی نفس
دست ها و پاهای سرد
سردرد
سرگیجه
درد قفسه سینه
ریزش مو
ضربان قلب نامنظم
کاهش استقامت
دشواری در تمرکز
اجازه دهید نگاهی به علل کم خونی بیندازیم.
دلایل کم خونی
کاهش RBC یا هموگلوبین می تواند به یکی از سه علت زیر باشد:بدن شما RBC کافی را تولید نمی کند.
ا RBC ها توسط بدن شما تخریب می شوند.
از دست رفتن خون به علت قاعدگی، آسیب، یا سایر علل خونریزی.1
بسته به علت، کم خونی می تواند به انواع زیر تقسیم شود:
1 - کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA)
این نوع کم خونی از شایعترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز میکند که بدن فاقد آهن کافی است.بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. این حالت معمولا در اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخم‌های داخلی، پولیپ‌های روده یا سرطان روده بروز میکند.
همچنین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی می‌تواند منجر به بروز این حالت شود. در دوره بارداری نیز عدم وجود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می‌شود.
بدن می‌تواند با مصرف مود غذایی مانند گوشت گاو، صدف‌های خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.
2- کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
این نوع کم خونی معمولا در اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B-12 بروز میکند. این ویتامین‌ها به بدن در سالم نگهداشتن خون یا سیستم عصبی کمک می‌کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول‌های قرمز خونی تولید میکند که نمی‌توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند.قرص‌های مکمل حاوی فولیک اسید می‌توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می‌توان از مصرف دانه‌ها و بنشن‌ها، مرکبات و آب میوه‌ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد که علت این بیماری کمبود ویتامین B-12 است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز میکند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. عدم دریافت ویتامین B-12 کافی می‌تواند موجب کرخی و بی‌حسی دست‌ها و پاها، مشکلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان بستگی به عامل مولد بیماری دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B-12 ضروری است.
3- بیماری‌های نهفته
بیماری‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند به توانایی بدن در تولید گلبول‌های قرمز خونی آسیب برسانند. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می‌شوند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. کلیه‌های این بیماران قادر به ترشح هورمونهای کافی برای تولید گلبول‌های خونی نبوده و در هنگام دیالیز نیز آهن از دست می‌دهند.
4- بیماری‌های خونی ارثی
اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می‌یابد. یکی از امراض خونی ارثی کم خونی گلبول‌های داسی شکل است. به جای تولید گلبول‌های قرمز خونی طبیعی که به راحتی درون رگ‌های خونی حرکت می‌کنند، گلبول‌های داسی شکل حرکت سختی داشته و دارای لبه‌های خمیده هستند. این گلبول‌ها نمی‌توانند در رگ‌های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می‌کنند. بدن گلبول‌های قرمز داسی شکل را نابود میکند، اما نمی‌تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این امر موجب بروز کم خونی می‌شود نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز میکند که بدن ژن‌های ویژه‌ای را از دست می‌دهد و یا ژن‌های غیر طبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می‌رسد که به نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می‌گذارند.
5- کم خونی آپلاستیک
نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز میکند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند. از آنجا که این امر بر گلبول‌های سفید نیز تاثیر می‌گذارد، از این خطر بالای بروز عفونت‌ها و خونریزی‌های غیر قابل توقف می‌شود. این حالت دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:الف - روش‌های درمانی سرطان‌ها (پرتودرمانی و شیمی درمانی)
ب- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاده در برخی حشره‌کش‌ها، رنگ و پاک کننده‌ها و شوینده‌های خانگی)
پ ـ برخی داروها (مانند داروهای مخصوص درمان روماتیسم مفصلی)
ت- بیماری‌های خود ایمنی (مانند لوپوس)
ث - عفونت‌های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می‌گذارد.2
درمان بیماری کم‌خونی
۱-قرص آهن
معمولا از قرص آهن برای درمان کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین استفاده می‌شود. بهتر است آهن را همراه با غذا استفاده کنید به خصوص آب پرتقال و غذاهای سرشار از ویتامین C. مواظب باشید که قرص آهن خود را همراه با کلسیم، چای یا قهوه مصرف نکنید زیرا مانع جذب آن می‌شود. به هیچ عنوان قرص آهن را بدون تجویز پزشک استفاده نکنید. همچنین این قرص را از دسترس کودکان دور نگه دارید. مصرف بیش از حد آهن می‌تواند خطرناک باشد. بعضی افراد علاوه بر قرص آهن، به فولیک اسید و ویتامین B12 نیز نیاز دارند.
۲-دارو
معمولا داروهای کم‌خونی برای درمان بیماری‌های ریشهای استفاده می‌شود. در بعضی موارد، زمانی که کم‌خونی باعث مشکلات مزمن کلیوی می‌شود، تزریق هورمون اریتروپویتین (EPO) نیاز است. اگر مشکل خود ایمنی باعث حمله بدن به سلول‌های قرمز شود، یک کورتیکواستروئید مانند پردنیزولون می‌تواند جریان حمله را کند و کم‌خونی را درمان کند. در کم‌خونی داسی شکل، داروی ضد سرطانی به نام هیدروکسی اوره می‌تواند تعداد حمله‌های دردناک را کاهش دهد. کم خونی
۳-انتقال خون
اگر کم‌خونی شدید دارید شاید به انتقال خون نیاز پیدا کنید. وقتی بدن نمی‌تواند به درستی سلول خونی تولید کند، می‌توان با انتقال خون، این مشکل را برطرف کرد. انتقال خون و یا مغز استخوان به بدن کمک میکند تا خون سالم تولید کند. در صورتی که سلول‌های خون به سرعت نابود شوند، پلاسمای خون نیاز به درمان پیدا میکند و یا با انجام عمل جراحی طحال را از بدن خارج می‌کنند.
پیشگیری از کم‌خونی
می‌توانید با رژیم غذایی مناسب از ابتلا به کم‌خونی جلوگیری کنید. غذاهای دارای آهن عبارتند از گوشت قرمز، جگر، ماهی، عدس و لوبیا، سبزیجات برگ‌دار با رنگ تیره و میوه‌های خشک. همچنین مصرف غذاهای حاوی ویتامین B12 و فولیک اسید مانند تخم مرغ و لبنیات، اسفناج و موز به پیشگیری از کمبود آهن کمک میکند. بسیاری از نان‌ها، غلات مواد مغذی اساسی یعنی آهن، B12 و فولیک اسید را دارند. ویتامین C موجود در مرکبات و دیگر میوه‌ها و سبزیجات به جذب آهن کمک میکند.3پی نوشت:
1.www.namnak.com
2.www.goums.ac.ir
3.www.kermany.com
