نوآوری و تکنیک خلاقیت با تهیه فهرستی از سؤالات
کودکان خلاقیت شگفت آوری دارند ؛ کنجکاوی ، خیال پردازی و تشنگی آنها برای دانستن و تجربه کسب کردن هیچ حد و مرزی ندارد . در واقع کودکان در رابطه با هر چیز والدین خود سؤال می کنند زیرا همه چیز برای آنان تازگی دارد . چرا های آنان پایانی ندارد و گاهی اوقات سؤالاتشان باعث عصبانیت بزرگترها می گردد اما در عین حال می تواند الهام بخش نیز باشد .افراد با افزایش سن کمتر سؤال می پرسند ؛ طرح مسائل برای شان روشن است و دیگران قبلاً برای شان توضیح دادند . شاید به این علت است که قوه تخیل بزرگسالان بسیار ضعیف تر از کودکان می باشد . اگر سعی کنید بیشتر سؤال بپرسید موضوع در ذهن ما جای بیشتری برای خیال پردازی خواهد داشت . در اینجا تکنیک خلاقیت چک لیست می تواند یاری کننده باشد ؛ این لیست یا فهرست جامع سؤال هایی است که باید قبل از شروع کار از خود بپرسید .
الکس آزبورن به عنوان پدر طوفان فکری معروف می باشد ؛ در کتاب فوق العاده بیگی به نام تخیلی علمی نزدیک به ۷۵ پرسش خلاقانه مطرح شده تا خواننده را به ایده پردازی ترغیب نمایند . خواندن این کتاب را به شما پیشنهاد می کنیم ، ولی برای آغاز می توانید از شش سؤال مهم استفاده کنید : چرا ؟ کجا ؟ کی ؟ چه کسی ؟ چه چیزی ؟ چطور ؟ ؛ هنگامی که می خواهید در رابطه با موضوعی بنویسید این سؤالات را از خودتان بپرسید شاید در پاسخ های تان نکات هیجان انگیز نهفته ای وجود داشته باشد .
استفاده از تکنیک نقشه ذهنی با تکنیک خلاقیت
ابتدا با یک روش سنتی آغاز کنید که با نام نمودار عنکبوتی شناخته می شود ؛ نظیر رنگ سیاه در لباس ها ست که به هیچ عنوان از مد نخواهد افتاد .کلید موفقیت نقشه ذهنی در تکنیک خلاقیت این است که هر چیزی که به ذهنتان میآید را یادداشت برداری و یا نکته برداری کنید . در واقع در این تکنیک از هیچ چیزی نباید غافل شوید و اهمیت ندهید که ایده تان چقدر بعید و یا دور از ذهن است ؛ می توانید ایده هایی را که یادداشت برداری کردید برای بعدها نگهداری نمایید تا بتوانید ایده های مختلفی را خلق کنید . در واقع هرچه بیشتر ایده پردازی کنید احتمال اینکه به ایده طلایی خود دست پیدا نمایید بسیار است .1
تکنیک «شش کلاه فکری» را اجرا کنید
این تکنیک که یکی از تکنیک های خلاقیت است در اوایل دههی ۸۰ میلادی توسط ادوارد دوبونو (Edward de Bono) ابداع شده است و امروزه در بسیاری از تجارتها در سرتاسر جهان به کار گرفته میشود. این تکنیک از شما میخواهد پیش از تصمیمگیری به جنبههای مختلف تصمیم خود فکر کنید. جوانب مختلف تصمیمتان به طور استعارهای به عنوان کلاه مطرح شدهاند و هر کدام یک جهت فکری متفاوت را نشان میدهند. با کلاه سفید باید به حقایق و اطلاعات موجود فکر کنید. کلاه قرمز برای تفکر به جنبههای احساسی تصمیم است. با کلاه سیاه باید به جنبههای منطقی منفی و نیمهی خالی لیوان و با کلاه زرد به جنبههای منطقی مثبت تصمیمتان فکر کنید. کلاه سبز مسئولیت تفکر به ایدههای خلاقانه و نوآوریها را بر عهده دارد. در نهایت کلاه آبی هم برای کنترل کل فرایند است.این تکنیک به طور فردی یا گروهی قابل استفاده است. شاید بعضی اوقات احساس کنید بیش از یک کلاه بر سرتان است. این تکنیک کمک میکند تا با روشی منطقی و در عین حال خلاقانه تصمیمات خود را بسنجید.
تکنیک «تفکر جانبی» را به کار ببرید
این روش نیز به دست دکتر دوبونو ابداع شد. در این روش فرد باید با نگاهی دیگر به شرایط نگاه کند. در واقع این روش میگوید سادهترین جواب همیشه درست نیست. ما بیشتر مشکلات را به روش خطی و مرسوم حل میکنیم. مثلا اگر اتفاقی افتاده باشد، میگوییم باید به فلان دلیل این اتفاق روی داده باشد.ما در مواجهه با مسائل مختلف، قدم به قدم برای حل مسأله پیش میرویم. دکتر دوبونو ما را تشویق میکند تا با نگاهی متفاوت شرایط را ارزیابی کنیم و از نگاه همیشگی خود به رویدادها کمی فاصله بگیریم. با این تکنیک میتوانیم از کلیشهها دور شویم و مسائل را با نگاهی خلاقانه و نو مورد بررسی قرار دهیم.
لغات تصادفی خلق کنید
برای این کار به راحتی دو لغت تصادفی انتخاب کنید و به خلاقانهترین شکل ممکن، به موضوع مورد نظر خود گره بزنید. میتوانید از فرهنگ لغت یا چند کاغذ استفاده کنید. تعدادی لغت را بر روی چندین کاغذ بنویسید و سپس به طور تصادفی دو کاغذ را انتخاب کنید.2
از تصاویر کمک بگیرید
اگر در خلق ایده ناکام ماندید، در مورد زمینهی مورد نظر خود جستوجویی میان تصاویر انجام دهید. یک تصویر را به طور تصادفی انتخاب کنید. سپس تلاش کنید تا داستان پشت این تصویر را بسازید.مثلا تصویر سگی را که به آسمان نگاه میکند، میبینید. با خودتان فکر میکنید که آیا او سگی خیالپرداز است یا میخواهد پرواز کند. شاید مطرح کردن ایدهی سگ فضایی در مورد آن عکس عالی باشد. اجرای این روش با عکس افراد میتواند دشوارتر باشد. تلاش کنید تا برای افراد در عکس شخصیتپردازی کنید. کمکم تصویر ذهنی خود را بسط دهید تا به ایدههایی جالب برسید.
چشمانداز خود را تغییر دهید
این تکنیک دشوار است. ولی برای این کار باید ابتدا پا در کفش دیگران بگذارید. بعضی اوقات آنقدر درگیر کار خود میشویم که نمیتوانیم از دور به آن نگاه کنیم و اشتباهات خود را ارزیابی کنیم.بهتر است نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و یک جفت چشم جدید برای نگاه کردن به کارتان داشته باشید. از انتقادات سازنده استقبال کنید. ضرورتی ندارد تمام نظرات را ترتیب اثر دهید، ولی ممکن است در این نظرات و انتقادات، نکات سودمندی وجود داشته باشد.
بلند شوید و به بیرون بروید
تکنیک های خلاقیت - استفاده از طبیعت در زمان استراحت کار، انرژی و خلاقیت را افزایش میدهد.بیشتر مردم تأثیر خستگی را دست کم میگیرند. اگر بیشتر روز را در محیطی ثابت مشغول به کار هستید، خوب است گاهی به بیرون بروید و کمی قدم بزنید. این کار به شما کمی آسودگی و آرامش میبخشد. به جای اینکه تمام روز ذهنتان را درگیر کار خود بکنید، لحظاتی به ذهنتان استراحت بدهید. بگذارید ذهنتان به هر چیزی که دوست دارید فکر کند.
به پارکی که در نزدیکی منزل یا محل کارتان است بروید و ذهنتان را آزاد کنید. از معجزهی طبیعت استفاده کنید. چند لحظه آرامش و سکوت باعث افزایش انرژی و خلاقیت شما میشود. تمرینات مدیتیشن هم با کاهش دغدغههای ذهنی و ایجاد آرامش، میتواند به افزایش خلاقیتتان کمک کند.3
پی نوشت:
1.www.pakdasht-news.com
2.www.chetor.com
3.www.balagh.ir