آشنایی با مزایای گیاه دارویی اسپرس

امتیازات اسپرس

امتیازات این گیاه را می‌توان در موارد مختلفی جستجو نمود که از آن جمله می‌توانیم به موارد زیر اشاره نمائیم:

عدم ایجاد نفخ در دام که به همین دلیل به عنوان یک گیاه علوفه‌ای برای ایجاد چراگاه ایده‌آل می‌باشد.

مقاومت به آفاتی نظیر سر خورطومی ساقه، برگ و ریشه یونجه باعث گردیده که در بعضی از مناطق دنیا از جمله امریکا به علت حمله شدید آفات مذکور در غرب این کشور از این گیاه به عنوان یک گیاه مقاوم استفاده شود.

مقاومت به سرما از جمله مواردی است که باعث شده تا اسپرس در پاییز به مدت طولانی تر از یونجه به رشد خود ادامه بدهد و در بهار زود تر فعالیت رویشی خود را آغاز نماید. موضوع اخیر در بررسی‌های مشاهده‌ای در مناطق سردسیر کشور رویت گردید.

بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک را باعث می‌گردد چون از طرفی به دلیل داشتن ریشه‌های عمیق باعث شکسته شدن لایه‌های نفوذ ناپذیر زیرین خاک و از طرفی دیگر به دلیل غدد تثبیت ازت، باروری خاک را باعث می‌شود.

ضمناً به علت داشتن همین ریشه‌های عمیق و قدرت استقرار بالا، جهت جلوگیری از فرسایش آبی و بادی خاک در شیب‌های تند قابل استفاده‌است.

جذابیت گل‌های این گیاه برای زنبور عسل باعث شده تا در افزایش تولید عسل زنبور داران در مناطق زنبور داری از این گیاه استفاده شود.

تهیه زمین و کاشت اسپرس

نوع خاک

اسپرس در اراضی آهکی و خشک و نسبتاً سبک به خوبی رشد می‌کند و بر عکس در زمین‌ها زهدار که دارای سفره زیر زمینی بالا و اراضی شور و اسیدی محصول چندان خوبی تولید نمی‌کند. بطور کلی نباید اسپرس و یونجه را از نظر تناسب استفاده در یک منطقه با یکدیگر مقایسه نمود و معمولاً در مناطق مناسب برای یونجه کمتر به کشت اسپرس مبادرت می‌شود.

زمان کاشت

اردبیل، کردستان، شهر کرد، آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان، دماوند و فیروزکوه، قزوین، زنجان، طالقان و بعضی دیگر از مناطق سردسیری کشور می‌باشد و در تمامی مناطق فوق الاشاره به علت مقاومت گیاهچه به سرما می‌توان این گیاه را به صورت پاییزه وبهاره کشت نمود البته در ایتن ارتباط بهتر است در پاییز قبل از فرارسیدن سرمای زمستانه و یخبندان گیاه به مرحله ۲ تا ۳ برگی رسیده باشد و در بهار احتمال یخبندان زمین وجود نداشته باشد.

میزان مصرف اسپرس

مقدار خوراک از دانه گیاه ۱۲ – ۸ گرم است و برای تهیه دم کرده گیاه از ۲۰ تا ۳۰ گرم گیاه خشک در یک لیتر آب استفاده می شود که از این دم کرده روزانه ۳ مرتبه و هر بار یک استکان مصرف می شود.

میزان بذر مصرفی

به طور کلی صورت رعایت نحوه و تاریخ کاشت میزان بذر مورد نیاز برای کاشت در دامنه ۳۰ تا ۵۰ کیلو گرم در هکتار می‌باشد که مقدار دقیق توصیه شده به کیفیت بذر و شرایط میکرو و ماکرو کلیمایی بر می‌گردد.

کوددهی

در رابطه با نیاز کودی اسپرس ذکر این مسئله ضروری است که این گیاه به دلیل داشتن غدد تثبیت در ریشه‌های فرعی خود توانایی استفاده از ازت آزاد هوا را دارد و به همین دلیل بعد از رشد و توسعه کامل ریشه و شرایط مناسب برای فعالیت غده‌های ریزوبیوم نیاز به تامین ازت از طریق کود ازته متصور نیست ولی در سال اول کاشت به دلیل عدم تکامل ریشه‌ها و غدد مذکور نیاز به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار اوره همزمان با کاشت و ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار فسفات آمونیوم قبل از کاشت می‌باشد.

کنترل علف هرز

برای کنترل علف هرز پهن برگ و نازک برگ یکساله مزرعه اسپرس بهتر است در سال اول. چین اول زود تر از موعد تعیین شده برای برداشت اسپرس انجام شود.

ترجیحاً بایستی این برداشت زمانی انجام شود که علف‌های هرز تولید بذر ننموده باشند و برای کنترل علف‌های هرز چند ساله به طریق مکانیکی عمل می‌شود و در اینمورد استفاده از کولتیواتور در فاصله بین ردیف‌ها مؤثر می‌باشد.

از آنجا که اسپرس در دام ایجاد نفخ نمی‌کند امکان استفاده گیاه در چراگاه‌ها و مراتع می‌باشد و برای اینکه به دوام و قدرت رشد بعدی گیاه لطمه وارد نشود دام را در مرحله تولید جوانه گل و ارتفاع ۲۰ سانتی متری در مزرعه رها نمائیم.

ترکیب شیمیایی اسپرس

در خاکستر گیاهاسپرس ۴۵ – ۲۸ درصد آهک، ۱۰ – ۵ درصد منیزی، ۵ – ۲ درصد سیلیس، ۹ – ۱۰ درصد اسید فسفریک وجود دارد. 1

خواص گیاه اسپرس برای انسان، دام و طبیعت

گیاه اسپرس مزیت‌های فراوانی دارد. برخی این گیاه را نوعی یونجه می دانند چرا که بسیاری از خواص و ویژگی های اسپرس با گیاه یونجه مشابه است.

با این حال خواصی هم برای اسپرس بیان می شود که در یونجه وجود ندارد.

عدم ایجاد نفخ در دام

مصرف این گیاه برای دام‌ها بسیار مفید است. زیرا از ایجاد نفخ در آن‌ها جلوگیری می‌کند. به همین علت این گیاه برای ایجاد چراگاه مفید است.

از گیاه اسپرس برای فراهم آوری چراگاه در اروپا استفاده می شود و باعث بهره وری بیشتر دامداری می شود.

مقاومت در مقابل آفات

در مقابل آفت‌هایی مانند سرخرطومی ساقه، برگ و ریشه یونجه مقاوم است. در بسیاری از نقاط دنیا از جمله آمریکا به علت حمله شدید این آفات در غرب آمریکا از گیاه اسپرس به عنوان یک گیاه مقاوم استفاده فراوانی می‌شود و یونجه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

در واقع مقاومت بالای اسپرس باعث شده حتی تولید عسل اسپری از عسل یونجه محتمل تر باشد. در کشورهایی مثل آمریکا عسل اسپرس بسیار پرطرفدار است.

مقاومت در برابر سرما

به دلیل آنکه این گیاه در برابر سرمازدگی مقاوم است، در فصل پاییز به مدت طولانی‌تری می‌تواند به رشد خود ادامه دهد.

همچنین رویش آن در فصل بهار زودتر اتفاق می‌افتد. این یعنی جریان شهد برای زنبورهای عسل فوق العاده عالی است و کلنی ها دیرتر از جریان شهد اسپرس محروم می شوند و در در بهار نیز زودتر به شهد می رسند. شاید به همین علت است که عسل اسپرس تا این حد محبوب زنبورداران حرفه ای است.

تقویت کننده خاک

وجود ریشه‌های عمیق در این گیاه باعث شده لایه‌های نفوذناپذیر از بین رفته و به بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک کمک نماید.

همچنین به دلیل داشتن غدد تثبیت ازت، خاک را بارور می‌کند. همچنین گیاه اسپرس به علت داشتن ریشه‌های عمیق و قدرت استقرار بالا، از فرسایش آبی و بادی خاک در شیب‌های تند جلوگیری می‌کند. 2

افزایش تولید عسل

گل‌های این گیاه برای زنبورها جذابیت داشته و آنها را به سمت خود می‌کشاند، که این امر باعث افزایش تولید عسل برای زنبورداران هر منطقه می شود.

به طور کلی گیاه اسپرس به دلیل ویژگی هایی که گفته شد، برای تولید عسل تک گل فوق العاده عالی است.

در نتیجه اکثر زنبورداران علاقه مند هستند تا برای تولید عسل به جایی نزدیک به محل کشتزار اسپرس بروند و این نوع عسل را تولید کنند.