روشهاي استعمال و مصرف دارو (2)

استعمال موضعي

براي معالجه ناراحتي هاي موضعي مثل عفونت هاي پوست و احتقان بيني بهتر است بجاي تجويز و مصرف داروهايي که اثر عمومي دارند از داروهايي استفاده شود که داراي اثر موضعي هستند زيرا کنترل اثرات داروهاي موضعي راحتتر است و ميتوان حداکثر اثر را با حداقل عوارض جانبي آن بدست آورد . داروهاي موضعي اشکال گوناگون دارند مثل کرمهاي پوست ، پماد ها و لوسيونها ، شيافهاي واژني ، استنشاق کننده ها ، اسپري هاي بيني و قطره هاي گوش و چشم . هنگام استعمال داروهاي موضعي بايد دقيقاً طبق دستور عمل شود واز مصرف بيش از آنچه که تجويز شده است خودداري گردد . اين اقدام مانع از بروز عوارض جانبي ناشي از مصرف زياده از حد آنها مي شود . برخي از بيماريها را مي توان با داروهايي معالجه کرد که اثر آنها در دوره مشخصي از زمان بتدريج بروز مي کنند . اين داروها براي بيماراني مفيد است که نمي توانند بطور منظم جهت تزريق به پزشک مراجعه کنند يا در صورتي که آزاد شدن مقادير اندکي از دارو به بدن بايد با کنترل دقيق انجام پذيرد . براي آزاد شدن کند و تدريجي داروها مي توان از تزريق با جذب تدريجي ، مشمعهاي زيرپوستي ، کپسولها و قرصهاي آهسته رهش و کاهشت ( انپلنت ) استفاده کرد .

اشکال دارو

اکثر داروها به شکلي تهيه شده اند که مصرف آنها راحت باشد ، مصرف و مقدار آنها بدرستي تنظيم شود و بهتر قابل استفاده باشند . مواد غيرفعال که فاقد اثر درماني هستند معمولاً جهت طعم و مزه و رنگ يا پايداري شيميايي به دارو افزوده مي شوند .

قرص

منظور از قرص ، شکل متراکم و جامد دارو مي باشد که اغلب گرد است . قبل از اينکه دارو به شکل قرص دربيايد مواد ديگري به پودر ان اضافه مي کنند مثل موادي که باعث چسبيدن مواد به هم مي شود .

کپسول

کپسول يک پوسته ژلاتيني استوانه اي شکل است . وقتي کپسول بلعيده مي شود پوسته ژلاتيني مي شکند ( از هم باز مي شود ) و داروي درون آن رها مي شود . حل شدن کپسولهايي که بتدريج محتواي آنها آزاد مي شود ( يا اصطلاحاً کپسولهاي آهسته رهش ) به علت تأثير اسيد معده بر آنها است .

مايع

برخي داروها به شکل مايع هستند و مواد فعال آنها به صورت محلول ( جامد معلق در مايع يا مايع معلق در مايع ) با مواد ديگر مثل حلالها ، مواد رنگي ، مواد معطره و مواد نگهدارنده مخلوط هستند . بسياري از داروهاي مايع را بايد قبل از مصرف تکان داد تا دارو بطور يکنواخت در محلول پراکنده شود در غير اينصورت مقدار دارو بدرستي مصرف نمي شود .

مخلوط

مخلوط حاوي يک يا چند دارو است که يا حل شده و به صورت محلول درآمده است يا به صورت معلق در مايع ( معمولاً آب ) مي باشد .

الگزير(اکسير)

اکسير عبارت است از محلول يک دارو در مخلوط شيريني از الکل و آب که معمولاً بسيار خوش طعم است .

امولسيون

دارويي است که در روغن و آب پخش شده است . يک عامل امولسيفاير را اغلب براي ثبات بخشيدن به دارو اضافه مي کنند .

ترکيبات موضعي پوست

موادي هستند براي استعمال بر روي پوست و ديگر بافتهاي سطحي بدن . معمولاً براي کاهش رشد باکتريها مواد محافظ به‌ آنها مي افزايند .

کرم

کرم يک فرآورده روغني براي ماليدن بر پوست بدن ، خنک يا مرطوب کردن پوست است .

پماد

يک فرآورده روغني يا چرب است که دارو را از طريق آن به بدن مي مالند تا لايه اي حفاظتي و نرم براي التيام بيماريهاي پوستي بوجود آورد .

لوسيون

محلول يا سوسپانسيوني است براي خنک و خشک کردن پوست سالم و برخي از آنها براي جاهاي مودار بدن مناسب ترند زيرا لوسيونها مثل کرم يا پماد چسبنده نيستند .

محلولهاي تزريقي

اينها فرآورده هاي ضدعفوني شده و عاري از ميکروب هستند که دارو به صورت محلول و يا سوسپانسيون در يک مايع وجود دارد . مواد ديگر ( آنتي اکسيدانها ) را معمولاً براي حفظ ثبات دارو يا تنظيم اسيد يا قليائيت محلول اضافه مي کنند .

شيافها

اينها داروهايي جامد و گلوله اي شکل هستند و به راحتي در راست روده ( شياف مقعدي ) يا واژن قرار مي گيرند . اين دارو داراي يک ماده خنثي مي باشد که از نظر شيميايي بي اثر است و معمولاً از روغن کاکائو يا ديگر روغنهاي نباتي گرفته مي شود . داروي اصلي بتدريج در مقعد يا واژن ، تحث تأثير حل شدن شياف به علت دماي بدن ، رها مي شود .

قطره چشم

يک محلول استريل ( يا سوسپانسيون )‌ است که به صورت قطره در پشت پلک چشم چکانده مي شود تا بر چشم تأثير بگذارد .

قطره گوش

يک محلول يا سوسپانسيون حاوي دارويي است که بوسيله قطره چکان در گوش وارد مي شود . قطره چشم را معمولاً براي مجراي گوش بيروني تجويز مي کنند .

قطره / اسپري بيني

محلولي از دارو ، معمولاً در آب ، است و به بيني وارد مي کنند تا اثر موضعي باقي بگذارد .

استنشاق کننده ها

استنشاق کننده هاي آتروسل حاوي محلول يا سوسپانسيون يک دارو تحت فشار است . عمل دريچه مي تواند مقدار تجويز شده اي از دارو را به بدن هنگام استنشاق رها کند . يک دهني براي دستگاه تعبيه شده است تا استنشاق دارو را آسان مي کند . روش استفاده صحيح مهم است . دستورات روي قوطي بايد دقيقاً مراعات شوند . استنشاق کننده ها را براي مداواي بيماريهاي مثل آسم تجويز مي کنند
منبع: www.irshafa.ir