بوپروپیون با نام تجاری ولبوترین، زیبان (Wellbutrin, Zyban) و ولبان یک داروی ضدافسردگی و آرامبخش آتیپیک است که به‌عنوان داروی کمک به کاهش میل و اثرات ترک نیکوتین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان افسردگی دو قطبی: بعضی از متخصصین معتقدند احتمال عود فاز سرخوشی با این قرص کمتر از سایر ضدافسردگیهاست.
از ابتدای کشف این دارو به‌عنوان ضدافسردگی، از آن به‌عنوان دارویی مؤثر در ترک سیگار (به صورت غیر مستقیم) نیز نام برده شده‌است.
بیش از ۲۰ میلیون از این دارو در سال ۲۰۰۷ فروش رفته و پس از سرترالین، سیتالوپرام و فلوکستین چهارمین ضدافسردگی است که در آمریکا تجویز می‌شود.
حمله ی سرخوشی (مانیا) : که بصورت افزایش انرژی،پرسرعت شدن کلام و تفکر، رفتار بی پروا، گستاخ ی و ماجراجویی جدید و عجیب، احساس نشاط بینهایت، خلق تحریک پذیر، بیخوابی، ولخرجی و افزایش تمایلات جنسی خود را نشان می دهد.
این دارو آستانهٔ تحریک تشنج را پایین می‌آورد و در متون پزشکی از قدرت تشنج‌زایی آن یاد شده‌است.
مکانیسم عمل بوپروپیون
مکانیسم این اثر دارو شناخته شده نیست. بوپروپیون یک مهارکننده ضعیف بازجذب نوراپی‌نفرین ، دوپامین و سروتونین است.احتمالاً مکانیسم دارو توسط سیستم نورآدرنرژیک یا دوپامینرژیک یا هردو می‌باشد.
در ۱۹۸۵، FDA آﻣﺮﻳﻜـﺎ آن را ﺑـﺮای درﻣـﺎن اﻓﺴـﺮدﮔﻲ ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻛﺮد، اﻣﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای دﻳﺪه ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣﺼـﺮف اﻳـﻦ دارو ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﻨﺸـﺞ ۴ ﺑﻴﻤـﺎر از ۵۵ ﺑﻴﻤـﺎر ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ Bulimia ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻤﻊ آوری اﻳﻦ دارو ﺷﺪ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪی ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﺸﻨﺞ در اﺛﺮ ﻣﺼــﺮف Bupropion در دوز ﻣﻌﻤــﻮل آن ﺣــﺪود ./۴ درﺻــﺪ اﺳــﺖ، ﻳﻌﻨــﻲ ﻛﻤــﻲ ﺑــﻴﺶ از دﻳﮕــﺮ ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻫﺎ.
دارو در ۱۹۸۹ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻃـﻮر اﻳﻤـﻦ در درﻣـﺎنﻫـﺎی ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.
ﻳﻚ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮن آﻫﺴﺘﻪ رﻫﺶ (SR) آن ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس اﺳـﺖ.
ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﻏﻠﻈﺖ آن در ﺧﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮم آزادﺳﺎزی ﻋﺎدی ﻛﻤﺘﺮ و ﺷﻴﻮع ﺗﺸﻨﺞ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﻮع۰/۱درﺻـﺪ اﺳـﺖ.
ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ رﻫﺶ (XL) ﻛﻪ ﺑـﺮای اﺳـﺘﻔﺎده ﻳـﻚ ﺑـﺎر در روز ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه در ﺳـﺎل ۲۰۰۳ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪ.
Bupropion در ﻛﺒــﺪ ﺑــﻪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴــﺖ ﻓﻌــﺎﻟﺶ ﻳﻌﻨــﻲ Hydroxybupropion ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﻣــﻲﺷــﻮد.
ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﺼﺒﻲ آن ﻣﺴﺌﻮل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺿﺪاﻓﺴﺮدﮔﻲ آن اﺳﺖ و ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ، اﻣﺎ دارو ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺘﻌﺪد زﻳﺎدی ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪهﻫﺎی ﻋﺼﺒﻲ دارد.
ﻣﻬﺎر ﺑﺎزﺟﺬب دوﭘﺎﻣﻴﻨﻲ ﺿﻌﻴﻔﻲ دارد.
ﺳﻄﺢ دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ در ﻫﺴﺘﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و اﻳﻦ را ﻣﺰﻳﺖ ذاﺗﻲ دارو در ﺗﺮک ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲداﻧﻨﺪ.
Bupropion ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧـﻮراﭘﻲ ﻧﻔـﺮﻳﻦ در ﻟﻮﻛـﻮس ﺳـﺮوﻟﻮس را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ، اﮔﺮ ﭼﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻮروآدرﻧﺮژﻳﻚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.
اﻳﻦ دارو ﻫﻴﭻ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺸﺨﺼـﻲ ﺑـﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻨﻲ ﻧﺪارد.
ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ آن، Bupropion ﺑﺮای ﺑﻴﻤﺎران اﻓﺴﺮدهای ﻛﻪ ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﺿﻌﻒ ﺗﻤﺮﻛﺰ را در ﻋﻼﻳﻢ ﺧﻮد دارﻧﺪ، ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﺣﺪی در اﺧـﺘﻼل ﺑـﻴﺶ ﻓﻌـﺎﻟﻲ و ﻧﻘـﺺ ﺗﻤﺮﻛـﺰ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ.
ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺮوﺗﻮﻧﻴﻨﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮی ﺑـﺮ اﺿـﻄﺮاب ﻧـﺪارد، و ﻣﺎﻧﻨـﺪ SSRI، TCA، MAOI ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻠﻮی ﺣﻤﻠﻪﻫﺎی ﭘﺎﻧﻴـﻚ را ﺑﮕﻴـﺮد.
ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺮ روی ۱۰ آزﻣـﺎﻳﺶ ﻧﺸـﺎن داده ﻛـﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ و اﺿﻄﺮاب ﺑﺎﻻ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻬﺘﺮی ﺑﻪ SSRI ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ Bupropion ﻣﻲدﻫﻨﺪ. 1
نحوه‌ی مصرف بوپروپیون و دوز مصرفی
پیش از آغاز مصرف داروی بوپروپیون و قبل از هر بار شروع مجدد دارو طریقه‌ی مصرف دارو را از دکتر داروخانه سوال کنید. اگر سوالی در این مورد داشتید با روانپزشک یا دکتر داروخانه مطرح کنید.
داروی بوپروپیون را معمولا سه بار در روز به صورت خوراکی، به همراه با غذا یا بدون غذا، مصرف کنید. اگر به خاطر مصرف این دارو دچار معده‌درد شدید بهتر است داروی بوپروپیون را همراه با غذا میل کنید. به این موضوع توجه فرمایید که بهتر است بین هر دوز مصرف این دارو حداقل شش ساعت فاصله وجود داشته باشد. در این مورد برای جلوگیری از خطر حمله‌ی ناگهانی و تشنج دستورالعمل پزشک خود را به طور دقیق رعایت کنید.
توجه داشته باشید که داروی بوپروپیون را بیشتر یا کمتر از مقدار تجویزی پزشک استفاده نکنید. مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد. در یک دوز بیش از ۱۵۰ میلی‌گرم و در یک روز بیشتر از ۴۵۰ میلی‌گرم مصرف نکنید.
دوز مصرفی داروی بوپروپیون به سن، وضعیت بیماری، و پاسخگویی بدن شما به درمان بستگی دارد. دوز این دارو ممکن است به صورت تدریجی افزایش یابد تا خطر ابتلا به عوارض جانبی مانند بیخوابی و تشنج را حتی‌المقدور کاهش دهد. برای جلوگیری از بیخوابی بهتر است میان زمان استراحت و زمان مصرفی دارو فاصله بیاندازید. اگر باز هم با مشکل بیخوابی مواجه شدید پزشک خود را در جریان بگذارید.
برای تاثیرگذاری بیشتر دارو به طور منظم از آن استفاده کنید. به یاد داشته باشید که هر روز در زمان مقرر از داروی بوپروپیون استفاده کنید.
بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را متوقف نکنید زیرا ممکن است علائم بیماری‌تان با قطع ناگهانی دارو وخیم‌تر شود. برای قطع مصرف دارو ممکن است لازم باشد دوز داروی بوپروپیون را به تدریج کاهش دهید.
ممکن است تاثیرگذاری کامل دارو را بعد از چهار هفته مشاهده کنید. حتی اگر حین مصرف دارو احساس کردید حال‌تان بهتر شده باز هم طبق تجویز پزشک به مصرف آن ادامه دهید. در صورتی که بعد از مصرف بوپروپیون علائم بیماری شما بهبود پیدا نکرد یا وضعیت‌تان وخیم‌تر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی بوپروپیون
مصرف داروی بوپروپیون ممکن است باعث تهوع، استفراغ، خشکی دهان، سردرد، یبوست، افزایش میزان تعریق، درد مفاصل، گلودرد، تاری دید، احساس طعم عجیب در دهان، اسهال و سرگیجه شود. در صورتی که این علائم به صورت مداوم ادامه داشت یا وخیم‌تر شد به پزشک خود یا دکتر داروخانه اطلاع دهید.درصورتی که پزشک داروی بوپروپیون را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی بوپروپیون را مصرف کرده اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده اند.
مصرف داروی بوپروپیون ممکن است باعث بالا رفتن فشار خون شما شود. فشار خون خود را به طور مرتب اندازه بگیرید و در صورت ابتلا به فشار خون بالا نتیجه را با پزشک‌تان در میان بگذارید.
در صورت دچار شدن به علائم زیر به سرعت به پزشک مراجعه کنید:
احساس درد در قفسه‌ی سینه
بی‌هوش شدن
تپش قلب سریع، شدید و نامنظم
مشکلات شنوایی
زنگ زدن گوش
سردرد شدید
تغییرات روحی و روانی مانند آشفتگی، اضطراب، گیجی، توهم و کاهش حافظه
لرزش‌ها و حرکات غیر قابل کنترل
کاهش یا افزایش ناگهانی و غیر معمول وزن
در صورتی که به هر کدام از این عوارض نادر اما جدی مبتلا شدید به سرعت به پزشک خود اطلاع دهید:
دردهای عضلانی
ایجاد حساسیت و آلرژی
ضعف
اگر از عوارض جانبی بسیار خطرناکی مانند درد، تورم و سرخ شدن چشم، گشاد شدن مردمک چشم و تغییرات بینایی مثل دیدن رنگین‌کمان در اطراف نور در شب رنج می‌برید به سرعت پزشک خود را در جریان بگذارید.
مصرف داروی بوپروپیون به ندرت باعث تشنج می‌شود. اگر سابقه‌ی تشنج دارید به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که حین مصرف این دارو به تشنج مبتلا شدید نباید مجددا اقدام به مصرف داروی بوپروپیون کنید.
لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی بوپروپیون نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از مرکز فوریت های پزشکی کمک بگیرید.
با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید. 2
موارد منع مصرف
حساسیت به دارو، بیمارانی که ظرف ۱۴ روز اخیر MAOI مصرف کرده باشند نباید از از این دارو استفاده کنند؛ تشنج یا سابقه پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی عصبی (بعلت افزایش ریسک تشنج )؛ بیمارانی که تحت ترک یکباره خواب آورها (بنزودیازپین‌ها و…) قرار می‌گیرند. 1
.jpg "موارد مصرف و عوارض جانبی بوپروپیون")
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش دهند. این مقاله شامل تمام تداخلات احتمالی دارو نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی / بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه و آن را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید. بدون تأیید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و دوز داروها را تغییر ندهید.برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: کدئین، پیموزاید، تاموکسیفن.
مصرف مهار کننده‌های MAO با این دارو ممکن است موجب تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. از مصرف مهار کننده‌های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سفینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) در طول درمان با این دارو اجتناب کنید. بیشتر مهار کننده‌های MAO نیز باید دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. زمان شروع یا متوقف کردن مصرف این داروها را از پزشک خود بپرسید.
این دارو ممکن است با برخی از آزمایشات پزشکی / آزمایشگاهی (از جمله اسکن مغزی برای بیماری پارکینسون، غربالگری ادرار برای آمفتامین)، احتمالاً باعث نتایج غلط شود. به کارکنان آزمایشگاه و تمام پزشکانتان اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید. 3
پی نوشت:
1.www.hirbodclinic.com
2.www.doctoreto.com
3.www.rastineh.com
