داروی جنتامایسین (Gentamicin) با نام تجارتی و اختصاری Garamycin در بازار و داروخانه ها در دسترس مردم قرار دارد . داروی جنتامایسین در طبقه بندی دارویی جزء داروهای آنتی بیوتیک قرار می گیرد .

اشکال دارویی

قطره ی استریل چشمی 3 میلی گرم بر میلی لیتر جنتامایسین

پماد چشمی 3 میلی گرم بر گرم جنتامایسین

آمپول 20 میلی گرم بر 2 میلیل لیتر جنتامایسین

آمپول 40 میلی گرم بر 1 میلی لیتر جنتامایسین

آمپول 80 میلی گرم بر 2 میلی لیتر جنتامایسین

موارد مصرف

داروی جنتامایسین برای جلوگیری و یا درمان طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی استفاده می شود. جنتامایسین متعلق به طبقه ای از داروها است که به آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزید معروف است. ای دارو با توقف رشد باکتری ها در درمان عفونت های جدی مانند موارد زیر مصرف می شود :

سپتیسمی
سپسیس نوزادان
مننژیت
عفونت های CNS
عفونت مجاری صفراوی
پیلونفریت حاد
التهاب عفونی حاد پروستات

جنتامایسین همچنین می تواند همراه با یک پنی سیلین در درمان اندوکاردیت ناشی از اترپتوکوکوس ویریدانس یا استرپتوکوکوس فکالیس، پنومونی در بیماران بستری ومننژیت لیتر یابی به کار برده شود.

درمان عفونت های ادراری و روده ای

عفونت ادراری از مشکلات شایع مخصوصا در بین خانم‌ها است که نوعی عفونت باکتریایی است که بر بخشی ازدستگاه ادراری تأثیر می‌گذارد . هنگامی که عفونت ، دستگاه ادراری تحتانی را مبتلا می‌کند سیستیت ساده (عفونت مثانه) نامیده می‌شود و هنگامی که بر دستگاه ادراری فوقانی تأثیر می‌گذارد به آن پیلونفریت (عفونت کلیه) گفته می‌شود .

عفونت دستگاه ادراری تحتانی یا عفونت مثانه (سیستیت)

عفونت مثانه می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند موارد زیر شود :

احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن

نیاز شدید و مکرر به ادرار کردن

افزایش تکرر ادرار ولی کاهش میزان ادرار خروجی

ادرار کدر

ادرار خونی

ادرار تیره رنگ (به رنگ چای یا نوشابه) و شدیدا بد‌بو

ترشحات بدبو از دستگاه ادراری

تهوع و استفراغ

تب پایین

فشار و گرفتگی عضلات در شکم و قسمت پایین کمر

علائم عفونت دستگاه ادراری فوقانی در مردان و زنان یکسان است اما عفونت دستگاه ادراری تحتانی در مردان علاوه بر علائم گفته شده می‌تواند باعث درد مقعد و در زنان نیز باعث درد لگنی شود .

عفونت دستگاه ادراری فوقانی یا پیلونفریت حاد

پیلونفریت به معنای التهاب کلیه و لگنچه‌ی کلیوی است که به آن اوروسپسیس (Urosepsis) نیز گفته می‌شود. پیلونفریت حاد، عفونت ناگهانی و شدید کلیه است که موجب ایجاد علائمی مانند درد و حساسیت به لمس در قسمت بالای کمر و پهلوها، حالت تهوع و استفراغ، تب بالا و لرز، خستگی و تغییرات ذهنی در فرد می‌شود. پیلونفریت حاد یک اورژانس پزشکی در نظر گرفته شده و در صورت شک به ابتلا باید بلافاصله به دکتر کلیه و مجاری ادراری و تناسلی مراجعه کنید.

عفونت‌های دستگاه ادراری معمولا در زنان نسبت به مردان بیشتر رخ می‌دهد، چرا که نیمی از زنان در طول زندگی خود حداقل به یک عفونت مبتلا می‌شوند. بروز مجدد بیماری امری شایع است. عوامل خطرساز عبارتند از: آناتومی بدن زنان، مقاربت جنسی و سابقه خانوادگی. برای درمان عفونت های ادراری عموما تجویز روزی یکبار جنتامایسین در بیماران مبتلا به عفونت ادراری توسط پزشک تجویز می گردد .

پنومونی یا ذات الریه

دقت کنید که ذات الریه ( پنومونی ) زمانی شروع می شود که یک ویروس، قارچ یا باکتری به یکی از ریه ها وارد شود. (اگر در هر دو ریه وجود داشته باشد، پنومونی دوگانه نامیده است ). این بیماری باعث می شود که داخل کیسه های کوچک هوایی ملتهب شوند و با مایع یا چرک پر شوند. اگر سالم باشید و فورا تحت درمان قرار گیرید، معمولا بیماری جدی نخواهد بود. اما این بیماری میتواند برای کودکان، افراد سالخورده و افرادی که بیماری های دیگری دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک باشد .

موارد مصرف پماد چشمی و قطره استریل چشمی جنتامایسین

قطره و پماد استریل چشمی در درمان عفونت های چشم که ناشی از ارگانیسم های حساس می باشند کاربرد بالقوه و موثری دارد . از جمله موارد درمانی آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

در درمان التهاب پلک و ملتحمه

التهاب ملتحمه و مجرای اشکی

التهاب قرنیه

زخم قرنیه

موارد مصرف آمپول جنتامایسین

همانطور که بالاتر گفته شد آمپول جنتامایسین در انواع دوز های 80، 40 و 20 می باشد. تزریق آمپول جنتامایسن در درمان عفونت های وخیم ناشی از میکروارگانیسم های حساس استفاده می شود. همچنین آمپول جنتامایسین در درمان مننژیت و بیماری التهابی لگن نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

از جمله موارد مصرف آمپول جنتامایسین می توان برای درمان موارد زیر اشاره کرد :

آبسه دندان

التهاب عفونی پروستات

عفونت های بافت نرم پوست

سوختگی ها

تب مالت

التهاب پیلونفریت

مکانیسم اثر

جنتامایسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی است که مانند سایر داروهای این گروه با عبور فعال ازغشای باکتری بصورت غیرقابل برگشت مانع بیوسنتز پروتئین توسط ریبوزوم ها می شود.

روش مصرف

نحوه مصرف پماد چشمی جنتامایسین

در کودکان و بالغین می توان یک لایه نازک از پماد چشمی جنتامایسین را بر روی ملتحمه قرار داد و هر 6 تا 12 ساعت یک بار تکرار نمود .

نحوه مصرف قطره چشمی جنتامایسین

در کودکان و بالغین می توان یک قطره از محلول را روی ملتحمه چکاند و هر 4 تا 8 ساعت یک بار تکرار نمود .

نحوه تزریق آمپول جنتامایسین در بالغین

در بالغینی که عملکرد طبیعی کلیه را دارند مقدار روزانه دارو این گونه محاسبه می شود که معمولا به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار 3 میلی گرم از جنتامایسین در نظر گرفته می شود که این مقدار دارو را می توان از راه عضلانی یا انفوزیون وریدی تزریق نمود و این مقدار جنتامایسین باید طی 3 مرحله در روز ترزیق شود که معمولا هر 8 ساعت یک بار تکرار می باشد. 1

عوارض جانبی

با مصرف این دارو تهوع، استفراغ، ناراحتی معده یا از دست دادن اشتها ممکن است رخ دهد. درد / تحریک / قرمزی در محل تزریق ممکن است به ندرت بروز کند. اگر هر کدام از این موارد ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک این دارو را بدین دلیل برای شما تجویز کرده است که نفع آن را بیشتر از خطر عوارض جانبی آن در نظر گرفته است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند، عوارض جانبی جدی ندارند.

در صورت وجود هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: بی حسی / سوزش، لرزش یا ضعف عضلانی و تشنج، با پزشک خود در میان بگذارید.

این دارو به خاطر وجود یک باکتری مقاوم، ممکن است به ندرت یک بیماری شدید روده ای (اسهال مرتبط با باکتری کلستریدیوم دیفیسیل) ایجاد کند. این وضعیت ممکن است در طول درمان یا چند هفته تا چند ماه پس از درمان بروز کند. اگر علائم زیر را دارید، از داروهای ضد اسهال یا داروهای ضد درد استفاده نکنید زیرا ممکن است این محصولات وضعیت شما را بدتر کنند. در صورت بروز اسهال، استفراغ مداوم، درد شکم یا معده و گرفتگی عضلانی، وجود خون / مخاط در مدفوع، به پزشک اطلاع دهید.

استفاده از این دارو برای دوره های طولانی یا مکرر ممکن است موجب برفک دهانی یا عفونت جدید مخمر واژن (عفونت قارچی دهان و یا واژن) شود. اگر متوجه تکه های سفید در دهان، تغییر در ترشحات واژن یا سایر علائم جدید شدید، با پزشک خود مشورت کنید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، اگر متوجه علائم واکنش شدید آلرژیک شدید، از جمله: بثورات، خارش / تورم (به ویژه در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. 2

چه داروهای دیگری با جنتامایسین تداخل دارند ؟

چنانچه این دارو به توصیه پزشکتان است، از آن استفاده کنید زیرا پزشک یا داروساز شما را از هرگونه فعل و انفعالات احتمالی دارویی آگاه می کند.

جنتامایسین هیچ تداخل شدیدی با سایر داروهای شناخته شده ندارد.

حداقل 22 داروی مختلف با جنتامایسین تداخلات جدی دارند.

جنتامایسین باحداقل 163 داروی مختلف در تداخل متوسط است.

جنتامایسین با 76 داروی مختلف دارای تداخل خفیفی می باشد.

بااین حال، لیست ذکر شده حاوی تمامی فعل و انفعالات نیست بنابراین، قبل از استفاده سابقه دارویی خود را با پزشک درمیان بگذارید.

برخی از هشدارها برای استفاده از جنتامایسین

بیماران مبتلا به روان پریشی و زوال عقل که با داروهای ضد روان پریشی تحت درمان هستند ، همانطور که در آزمایشات کنترل شده کوتاه مدت نشان داده شده است در معرض خطر مرگ قرار دارند. به نظر می رسد که مرگ و میر در این آزمایشات به دلیل مشکلات قلبی عروقی مانند نارسایی یا ایست قلبی و یا بیماری های عفونی چون ذات الریه باشد . این دارو برای معالجه بیماران روانی و زوال عقل توصیه نمی شود.

در صورت حساسیت به جنتامایسین از مصرف آن خودداری کنید.

دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید و در صورت مصرف بیش از حد ، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از این دارو برای مدت طولانی یا تکرار ممکن است باعث برفک دهان یا عفونت مخمر جدید شود.

چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان کرده ایم در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان ، تغییر در ترشحات واژن یا سایر علائم جدید با پزشک خود تماس بگیرید. 3

پی نوشت:
1.www.wikisara.com
2.www.rastineh.com
3.www.namnak.com