هایپرکالمی چیست و چگونه درمان میشود؟

هایپرکالمی

هایپرکالمی یک اصطلاح پزشکی است برای زمانی که پتاسیم فرد بالاتر از حد طبیعی باشد. معمولاً افراد مبتلا به هایپرکالمی هیچ علائمی ندارند، و همین تشخیص پزشک را دشوار می کند. هایپرکالمی یک تشخیص شایع است.

خوشبختانه، بیشتر بیمارانی که تشخیص داده می شوند، هایپرکالمی خفیف دارند که معمولاً به خوبی درمان می شو. با این حال، هر شرایطی که حتی باعث هایپرکالمی خفیف شود، باید درمان شود تا از پیشرفت شدید هایپرکالمی جلوگیری شود. مقادیر بسیار زیاد پتاسیم در خون (هایپرکالمی شدید) می تواند منجر به ایست قلبی و مرگ شود.

از نظر فنی، هایپرکالمی به معنای سطح غیر طبیعی پتاسیم در خون است. سطح طبیعی پتاسیم در خون 3.5-5.0 میلی گرم در لیتر است. سطح پتاسیم بین 5.1 تا 6.0 میلی مول در لیتر منعکس کننده هایپرکالمی خفیف است. سطح پتاسیم 6.1 تا 7.0 میلی مول در لیتر، هایپرکالمی متوسط است و سطح بالای 7 میلی مول در لیتر، هایپرکالمی شدید می باشد.1

علائم هایپرکالمی

به طور معمول، فرد مبتلا هیچ علامتی را تجربه نمی کند، به این معنی که پزشکان ممکن است از تشخیص آن غافل شود تا علائم شدیدتری بروز دهند. هایپرکالمی حاد یا تغییرات چشمگیر سطح پتاسیم در مدت زمان کوتاه، جدی تر از ابتلا به هایپرکالمی مزمن یا مرتباً سطح بالای پتاسیم است. با این حال، هر دو سطح پتاسیم حاد و مزمن بسیار خطرناک هستند و احتمالاً باعث حمله قلبی یا فلج می شود.

هایپرکالمی مزمن اغلب علائم کمتری نسبت به هایپرکالمی حاد دارد.

در سطوح بالاتر، علائم هایپرکالمی شامل موارد زیر است:

ضعف عضلانی

احساس کلی ضعف یا خستگی

حالت تهوع

درد عضلات یا گرفتگی عضلات

مشکل تنفسی

ضربان قلب و درد غیرمعمول.1

علل پتاسیم بالا یا هایپرکالمی

در اغلب موارد، گزارش بالا بودن پتاسیم خون به معنی بروز هایپرکالمی نیست. بلکه ممکن است حین گرفتن خون یا بعد از آن، گلبول های موجود در نمونه ی خون پاره شوند. در این حالت پتاسیم وارد نمونه ی خون می شود. درحالی که میزان پتاسیم موجود در بدن شما طبیعی است، پتاسیم موجود در خون به طور کاذب بالا می رود. درصورت بروز این شبهه، دوباره نمونه ی خون گرفته می شود.

شایع ترین علت بالا بودن پتاسیم (هایپرکالمی) به کلیه مربوط می شود، مانند:

نارسایی حاد کلیه

بیماری مزمن کلیه

از جمله دیگر دلایل بروز هایپرکالمی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.(نارسایی غدد فوق کلیوی)

2.اعتیاد به الکل یا مصرف شدید مواد مخدر که منجر به رابدومیولیز، تجزیه ی فیبر ماهیچه و در نتیجه ترشح پتاسیم در جریان خون، می شود.

3.بازدارنده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)

4.مسدودکننده ی گیرنده ی آنژیوتانسین 2 (ARBs)

5.از بین رفتن گلبول های قرمز خون در اثر جراحت یا سوختگی شدید

6.مصرف بیش از اندازه ی مکمل های پتاسیم

7.دیابت نوع یک.2

زمان مراجعه به پزشک

معمولا وقتی پزشکتان از شما می خواهد جهت انجام یک آزمایش خون برای تشخیص بیماری که به آن مبتلا هستید و یا نظارت بر دارویی که استفاده می کنید به آزمایشگاه مراجعه کنید ، پتاسیم بالا نیز کشف می گردد. پتاسیم بالا معمولایافته ای تصادفی نیست. درباره ی نتایج آزمایش و معنای آن، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است نیاز باشد تا دارویی که پتاسیم را بالا برده تعویض شود یا بیماری ای که موجب این اختلال شده درمان گردد.

درمان پتاسیم بالا اغلب به علت زمینه ای برمی گردد. در برخی موارد، ممکن است به مراقبت یا دیالیز اورژانسی نیاز داشته باشید. اگر علائمی از هایپرکالمی دارید و گمان می کنید پتاسیم شما بالاست بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. هایپرکالمی یک اختلال جدی و بالقوه خطرناک بوده و می تواند این شرایط را ایجاد کند:

خستگی ماهیچه ای

ضعف

فلج شدن

بی نظمی ریتم قلبی (آریتمی قلبی)

تهوع.3

تشخیص هایپرکالمی

هیپرکالمی اغلب علائمی ندارد. این بدان معناست که پزشکان اغلب تشخیص آن را دشوار می دانند.

در موارد هایپرکالمی حاد، پزشکان از روش های زیر برای تشخیص استفاده می کنند:

ارزیابی عملکرد کلیه، قلب و دستگاه ادراری

بررسی سطح هیدراتاسیون (میزان آب بدن)

کنترل ضربان قلب با استفاده از الکتروکاردیوگرام

در هایپرکالمی مزمن، پزشکان موارد زیر را دنبال می کنند:

انجام کارهای معمول آزمایشگاهی، مانند آزمایش خون یا نمونه ادرار

چک کردن داروها برای اطمینان از اینکه این داروها باعث افزایش میزان بالای پتاسیم نمی شوند.3

درمان هایپرکالمی

درمان هایپرکالمی باید براساس علت اساسی هایپرکالمی، شدت علائم یا ظهور تغییرات ECG و وضعیت سلامتی کلی فرد جداگانه باشد. در موارد هیپرکالمی خفیف بخصوص اگر بیمار سالم باشد، نوار قلب طبیعی است و هیچ بیماری مرتبط با آن مانند اسیدوز و بدتر شدن عملکرد کلیه وجود نداشته باشد، معمولاً بیمار بدون بستری در بیمارستان درمان می شود در صورت تشدید فشار خون بالا و ایجاد تغییر در نوار قلب، درمان اضطراری ضروری است. هیپرکالمی شدید، اغلب در بخش مراقبت ویژه با نظارت مداوم ریتم قلب در بیمارستان انجام می شود.

در هایپرکالمی حاد، که اغلب ناشی از یک رویداد خاص مانند تروما است، پزشکان ممکن است از دیالیز و داروهای داخل وریدی برای شستشوی پتاسیم از بدن استفاده کنند. هایپرکالمی مزمن معمولاً به این معناست که کلیه های فرد به درستی کار نمی کنند و پزشکان غالباً از دیالیز برای هیپرکلمی استفاده می کنند دیالیز شامل فیلتر و تصفیه خون برای کاهش کل پتاسیم بدن است. افراد مبتلا به نارسایی کلیه یا هایپرکالمی فوری بیشترین سود را از دیالیز خواهند داشت.

درمان هایپرکالمی ممکن است شامل هر یک از اقدامات زیر، بصورت جداگانه و یا ترکیبی از موارد زیر باشد:

رژیم غذایی کم پتاسیم (برای موارد خفیف)

قطع یا تعویض داروهایی که سطح پتاسیم خون را افزایش می دهند.

کلسیم داخل وریدی برای محافظت موقت از قلب و ماهیچه ها از اثرات فشار خون بالا

تجویز دیورتیک (دارو هایی که باعث افزایش ادرار می شوند.) برای کاهش کل ذخایر پتاسیم از طریق افزایش دفع پتاسیم در ادرار

توجه به این نکته حائز اهمیت است که بیشتر دیورتیک ها باعث افزایش دفع کلیوی پتاسیم می شوند. فقط داروهای ادرارآور پتاسیم ذکر شده در بالا باعث کاهش دفع کلیه پتاسیم می شوند.

دیالیز، به خصوص در صورت عدم موفقیت سایر اقدامات یا نارسایی کلیه تجویز می شوذ.1

پیشگیری هایپرکالمی

اگر خطر ابتلا به بیماری قند خون وجود داشته باشد، پزشک ممکن است غذاهای حاوی مقادیر زیادی پتاسیم را محدود کند.

طبق دستورالعمل های رژیم غذایی برای آمریکایی ها، بالاترین غذاهای پتاسیم به ازای هر وعده مصرفی عبارتند از:

سیب زمینی شیرین

رب گوجه فرنگی

سبزی چغندر

سیب زمینی

لوبیا سفید

ماست

سایر غذاهای پر پتاسیم عبارتند از:

کنسرو گوجه فرنگی

آب میوه هایی مانند آلو، هویج و گوجه فرنگی

پروتئین هایی مانند لوبیای سفید، سویا، ماهی تن

میوه های آلوهای خشک، زردآلو و هلو.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.darmankade.com
3.www.getzoop.com