نام مدفون در این بقعه، پیر حمزه و به اعتقاد برخی از آگاهان محلی، از احفاد زید شهید فرزند امام زین العابدین علیه السلام است. در مورد علت آمدن وی به آبکش، میان آگاهان محلی اختلاف است. برخی می گویند: زمانی که از سبزوار عازم مکه یا مدینه بود، در همین محل فوت مینماید و دفن می گردد؛ عده ای دیگر می گویند از متفرق شدگان سپاه احمد بن موسی(شاهچراغ) است که در حال فرار به این نقطه آمده و در گذشته است، و بالاخره افرادی نیز گویند: از مهریا فال، از توابع شهرستان مهر استان فارس، برای تبلیغ به اینجا آمده و به مرگ طبیعی از دنیارفته است.
قبر پیرحمزه سال ها زیر خاک مدفون بود و کسی از آن اطلاع نداشت، تا اینکه حدود صد و اندی سال پیش، سیدهای جلیله و محترمه از سادات هاشمی آبکش به نام «بی بی شیرین»، محل آن را بر اساس خوابی پیدا می کند به اشاره ایشان عده ای از اهالی در زیر درخت «خرگی»، که در جنوب روستا بود، شروع به کاویدن زمین می کنند، تا اینکه قبر آشکار می شود، سپس بر روی آن اتاقی می زنند.
بقعه پیرحمزه حدود سال ۱۳۵۱ شمسی با کمک خیرین و نذورات مردمی و به سرپرستی آقای سید احمد هاشمی از بومیان و سادات جلیل القدر منطقه تجدید بنا شده است. بنای فعلی بقعه اتاقی سنگ وگچی، به طول و عرض 4.90x4.80 میباشد که دیوارهایش از داخل و خارج کف مال گچ شده است. در شمال و جنوب دارای دو طاقچه یک متری و در ضلع غربی آن جهت روشنایی و خنکی اتاق، پنجره ای آهنی به عرض ۹۰ سانتی متر نصب شده است.
مدخل بقعه در ضلع شرقی قرار دارد و کف آن مفروش به فرش است. بر فراز بقعه، گنبدی عرقچینی و کم خیز با دو مناره کوچک قرار گرفته و در وسط بقعه، قبر چهار گوش و گچی پیر حمزه با ارتفاع ۹۰، طول 1.62 سانتی متر و عرض ۷۳ و بدون سنگ نوشته واقع شده است.
قبرستان روستا و غسالخانه کنار همین بقعه قرار دارد و از لحاظ امکانات رفاهی بجز سیستم آب لوله کشی، فاقد هر گونه امکانات است.
به هنگام سوگواری ها، اعیاد و ایام پنج شنبه هر هفته بارگاه پیر حمزه محل اجتماع دوستداران می باشد و حاجتمندان با خلوص نیت مراد خود را از روح مقدسش طلب می کنند.
منابع:
۱- فرهنگ جغرافیایی آبادی های کشور جمهوری اسلامی ایران، ج۱۱۱(خورموج)، ص ۲.
۲- عبدالحسین بحرینی نژاد و حیدر دوراهکی، بندر دیر نگینی بر ساحل خلیج فارس، ج ۲، ص ۲۶۹.
٣- مصاحبه با حاج علی مغدان زاده، ۸۵ ساله، آبکش، مورخ 1386/9/1
۴- گفت و گو با حاج حیدر احمدی مطلع و معمر، روستای کناری، مورخ 1385/5/7
۵- مشاهدات نگارنده، مورخ 1385/5/12
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر اول، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 96-95
