از علت تا درمان صافی کف پا

صافی کف پا

صافی کف پا علل و علائم متعددی دارد. بدون داشتن قوس لازم در استخوان‌های کف پا، نحوه راه رفتن فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

همه انسان‌ها در حالت عادی دارای ۳۳ مفصل در هر یک از پاهای خود هستند و این مفاصل تعداد ۲۶ استخوان کوچک را در کنار یک دیگر قرار داده‌اند. نحوه قرار گیری این ۲۶ استخوان و عضلات و تاندون‌های پیرامون آن‌ها به‌گونه‌ای است که در پنجه هر فرد عادی و سالم، یک عدد قوس رو به پایین وجود دارد که به توزیع وزن بدن در پاها و حفظ حالت فنری و ارتجاعی گام‌ها کمک می‌کند.

در واقع، شکل و ساختار این قوس‌های کوچک، نحوه قدم زدن و شکل کلی گام‌های افراد مختلف را تعیین می‌کند. به‌طوری که نحوه گام برداشتن در افراد فاقد قوس که در عموم به اسم افراد دارای صافی کف پا شناخته می‌شوند، با افراد دارای قوس زیاد در پنجه، بسیار متفاوت است.

قوس‌های پا باید محکم و در عین حال انعطاف پذیر باشند. در نتیجه، می‌توانند نسبت به سطوح مختلف سازگاری داشته باشند. در افراد مبتلا به صافی کف پا، در هنگام ایستادن یا قدم زدن، پاهای آن‌ها به سمت داخل متمایل می‌شود.

در حالی که ممکن است برخی افراد دارای کف پای صاف هیچ نشانه‌ای نداشته باشند، در برخی افراد می‌تواند دارای نشانه‌های گسترده‌ای بوده و محدودیت‌هایی را ایجاد کند.1

انواع صافی کف پا

سخت

در صورتی که قوس طبیعی کف پا نه در هنگام تماس کف پا با زمین و نه در هنگام برداشتن آن از زمین وجود نداشته باشد فرد مبتلا به نوع سخت است.

انعطاف پذیر

در صورتی که قوس کف پا هنگام ایستادن وجود نداشته ولی هنگام برداشتن پا از روی زمین جود داشته باشد فرد به نوع انعطاف پذیر آن مبتلاست که نسبت به نوع سخت بهتر قابل درمان است.3

علت صافی کف پا

علل اصلی بروز صافی کف پا در افراد شامل موارد زیر می شود:

عوامل ژنتیکی

در بیشتر موارد صافی کف پا از والدین به کودک می رسد.

قوس پای ضعیف

به این معنی که زمانی که شخص بر روی زمین نشسته است، قوس کف پای او مشخص است ولی با بلند شدن و قرار دادن کف پا بر روی زمین قوس کف پا صاف شده و تمام قسمت های کف پا با زمین تماس پیدا می کند.

آسیب دیدگی کف پا یا مچ پا

آرتروز روماتوئید

آسیب، اختلال عملکرد یا پارگی تاندون تیبیال خلفی

بیماری های سیستم عصبی مثل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی (تحلیل رفتن عضلات) یا اسپینا بیفیدا.2

عوامل خطر صافی پا

یکی دیگر از بیماری هایی که منجر به صافی کف پا می شود، tarsal coalition است. این عارضه باعث می شود تا استخوان های پا به صورت غیر طبیعی به هم نزدیک شده و منجر به گرفتگی پا و صافی کف پا شود.

معمولاً متخصصین اطفال در دوران طفولیت این عارضه را تشخیص می دهند.

افراد مبتلا به چاقی یا دیابت نیز ممکن است دچار این اختلال شوند. صاف شدن کف پا در دوران بارداری نیز یکی از اتفاقات شایعی است که ممکن است در این دوران بروز پیدا کند.

همچنین صافی کف پا ممکن است با بالاتر رفتن سن اتفاق بیافتد. استفاده هر روزه از پا می تواند باعث ضعیف تر شدن تاندون تیبیال خلفی شود. این تاندون وظیفه اصلی حمایت از قوس پا را به عهده دارد.

این تاندون ملتهب یا همان تاندونیت شده یا در اثر استفاده بیش از حد پاره شود. آسیب دیدگی این تاندون می تواند باعث صافی کف پای فرد شود. صافی کف پا می تواند در نتیجه رشد نامناسب کودک در دوران نوزادی یا بعد از بارداری اتفاق بیافتد.3

علائم صافی کف پا

معمول‌ترین نشانه‌ای که افراد مبتلا به صافی کف پا گزارش داده‌اند، وجود درد در پاها به‌خصوص پس از پیاده روی‌های طولانی مدت است. این درد معمولاً تحت تأثیر تنش‌های عضلانی و تاندون‌ها و رباط‌ها به وجودمی‌آید. فشارهای غیرعادی روی استخوان پا در نواحی ران و زانو، معمولاً به افزایش این دردها منجر می‌شود و انحنای پاها رو به داخل را افزایش می‌دهد.

این دردها ممکن است در سایر نقاط بدن نیز مشاهده شوند که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم:

در قسمت داخلی مچ پا که معمولاً با تورم همراه است

قوس رویی پا در قسمت پنجه

زانو

لگن

ساق پا

عضلات پشت ساق

کمر

همان‌طور که گفته شد، صافی کف پا می‌تواند باعث توزیع ناهماهنگ وزن بدن شود. در نتیجه این اتفاق، به‌مرور زمان کفش‌ها به‌طور غیرعادی دچار انحراف به یک طرف شده و این انحراف و بد شکلی به‌طور غیرمستقیم آسیب‌های بیشتری را به وجود می‌آورد.1

عوارض صافی کف پا

التهاب رباط‌های کف پا

التهاب زردپی آشیل

التهاب زردپی عضلات پا

شکستگی‌های فشاری در اندام های تحتانی

خار پاشنه

کمر درد

زانودرد

درد اندام های تحتانی

سردرد.3

تشخیص

معمولاً گفته می‌شود افرادی که تا به حال تجربه درد و دیگر علائم را نداشته‌اند، نیازمند مراجعه به پزشک نیستند. با این حال توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم زیر، افراد به پزشک متخصص مراجعه کنند:

توسعه ناگهانی صافی کف پا

درد ممتد در پنجه و زانو

احساس سنگینی، سفتی و درد در پاها

متخصصان می‌توانند با مشاهده نحوه گام برداری افراد، صافی پاهای بیمار را تشخیص دهند. معمولاً پزشکان از بیماران می‌خواهند روی انگشتان پای خود در حالت ایستاده قرار بگیرند تا معاینه دقیق‌تر قوس پنجه انجام شود. مطالعه سوابق خانوادگی در بیماران یکی دیگر از اقدامات معمول برای تشخیص این عارضه است. عکس برداری‌های اشعه x و MRI نیز از ابزارهای تشخیص قطعی محسوب می‌شوند.1

درمان صافی کف پا

بعضی از افراد با تغییر حالت پاها می توانند از بروز علائم جلوگیری کنند. بعضی از افراد نیز هیچگاه دردی احساس نکرده و در نتیجه نیازی به درمان این اختلال خود نخواهند داشت.

در صورتی که صافی کف پا باعث احساس درد شد، پوشیدن کفش های طبی و اندازه پا می تواند کمک کننده باشد. پوشیدن کفش های پهن نیز می تواند به کاهش علائم کمک کند.

کفش طبی

پوشیدن کفش های طبی و شخصی فشار به قوس پا را کمتر کرده و درد را کاهش می دهد.

کفش های طبی باعث درمان صافی کف پا نخواهد شد.

کفی کفش

گاهی بیماران مبتلا به تاندونیت تیبیال خلفی با گذاشتن یک کفی داخل کفش خود فشار بدن را به تاندون کم می کنند.

آتل

گاهی استفاده از آتل ها یا مچ بند پا نیز می تواند برای کاهش التهابات مؤثر باشد.

درمان ترکیبی

اگر شخصی دچار آرتروز یا پارگی تاندون شده، ترکیب کفی کفش و مسکن می تواند کمک کند.

عمل جراحی

در صورتی که این شیوه های درمانی کارساز نبود ، احتمالاً انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود.

ورزش ها

فیزیوتراپ متخصصی است که می تواند با توجه به علائم کف پا برای جلوگیری از پیشرفت آن ورزشهای مناسبی را به فرد توصیه کند.

انجمن جراحان ارتوپدی آمریکا ورزش های زیر را برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری کف و مچ پا و کاهش علائم توصیه می کند:

کشش پاشنه پا

گرفتگی تاندون پا نیز می تواند باعث چرخش پا به سمت داخل شود. هدف از انجام این حرکت ورزشی کشش تاندون آشیل و عضلات خلفی ساق پا است.

روبروی دیوار بایستید و یک دست خود را در مقابل صورت روی دیوار قرار دهید.

پایی که قصد کشیدن آن را دارید را یک قدم عقب تر از پای دیگر قرار داده و پاشنه پا را محکم روی زمین ثابت کنید.

زانوی پای جلویی خود را خم کنید تا جایی که کشش پای عقب را به خوبی احساس کنید.

30 ثانیه در این حالت باقی مانده و سپس 30 ثانیه استراحت کنید. این حرکت را 9 بار دیگر تکرار کنید.

نکته: باید در حین انجام این حرکت کمر خود را صاف نگه داشته و از خم کردن آن بپرهیزید.

این حرکت ورزشی را حداقل دوبار در طول روز انجام دهید.

چرخش توپ گلف

برای انجام این حرکت روزشی به یک صندلی و توپ گلف نیاز خواهید داشت.

بر روی یک صندلی بنشینید و کف پاهایتان را ثابت روی زمین قرار دهید. توپ گلف را زیر پای خود در داخل قسمت گودی پا قرار داده و با حرکت دادن پا به سمت عقب و جلو حرکت دهید. برای هر پا 2 دقیقه این حرکت را تکرار کنید تا رباط پلانتر فاشیا دچار کشیدگی شود.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.iranpt.com