نامگذاری سوره عصر
این سوره را عصر نامیدهاند؛ زیرا در اولین آیه آن به «عصر: زمان» قسم یاد شده است. نام دیگر این سوره، «والعصر» است.ترتیب و محل نزول
سوره عصر از سورههای مکی و در ترتیب نزول سیزدهمین سورهای است که بر پیامبر(صلی الله علیه و آله) نازل شده است.این سوره در مُصحَف کنونی صد و سومین سوره است و در جزء سیام قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگیها
سوره عصر ۳ آیه، ۱۴ کلمه و ۷۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی، جزو سورههای مفصلات (دارای آیات کوتاه) است. سوره عصر با سوگند آغاز میشود.متن و ترجمه سوره عصر
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِوَالْعَصْرِ ﴿١﴾ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ ﴿٢﴾ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿٣﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل]، (۱) که واقعاً انسان دستخوش زیان است؛ (۲) مگر کسانى که گرویده و کارهاى شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایى توصیه کردهاند.(۳). 1
فضیلت سوره
از منابع اهل سنت نقل شده است که این سوره در فضیلت امیرالمومنین علی علیه السلام است.1 این سوره در میان یاران رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به قدری مهم و ارزشمند بود که هر گاه یکدیگر را دیدار می کردند تا سوره عصر را برای هم نمی خواندند ، از هم جدا نمی شدند.امام صادق علیه السلام در تفسیر این سوره فرمودند: «الا الذین امنوا» یعنی کسانی که به ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام ایمان آورده اند.
هم چنین در فضیلت این سوره فرمودند: هر کس سوره عصر را در نمازهای مستحبی قرائت کند، خداوند در روز قیامت چهره اش را نورانی و خندان و چشمش را روشن کرده تااو را وارد بهشت نماید.
از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس این سوره را قرائت نماید عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.
از منابع اهل سنت نقل شده است که این سوره در فضیلت امیرالمومنین علی علیه السلام است.1 این سوره در میان یاران رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به قدری مهم و ارزشمند بود که هر گاه یکدیگر را دیدار می کردند تا سوره عصر را برای هم نمی خواندند از هم جدا نمی شدند.
آثار و برکات سوره
گویند: اگر سوره عصر را بر کسی که تب داشته باشد بخوانند تب او زائل گردد و اگر این سوره را بر فرد افسرده بخوانند از افسردگی بیرون آید.
نکته ای دیگر
سرمایه آدمى زندگى او است، با زندگى است که مى تواند وسیله عیش خود در زندگى آخرت را کسب کند، اگر در عقیده و عمل حق را پیروى کند تجارتش سودبخش بوده ، و در کسبش برکت داشته است، و در آینده اش از شر ایمن است، و اگر باطل را پیروى کند، و از ایمان به خدا و عمل صالح اعراض نماید، تجارتش ضرر کرده (نه تنها از سرمایه عمر چیزى زاید بر خود سرمایه به دست نیاورده، بلکه از خود سرمایه خورده، و سرمایه را وسیله بدبختى خود کرده است) و در آخرتش از خیر محروم شده، لذا در سوره مورد بحث مى فرماید: (ان الانسان لفى خسر الا الذین امنوا و عملوا الصالحات) و مراد از ایمان، ایمان به خدا، و مراد از ایمان به خدا ایمان به همه رسولان او، و مراد از ایمان به رسولان او اطاعت و پیروى ایشان است، و نیز ایمان به روز جزا است همچنان که قرآن در جاى دیگر تصریح کرده به اینکه کسانى که به بعضى از رسولان خدا ایمان دارند، و به بعضى ندارند، مومن به خدا نیستند. 2شأن نزول و محتوای سوره عصر
معروف این است: این سوره در (مکّه) نازل شده، هر چند بعضی احتمال (مدنی) بودن آن را نیز داده اند، مقاطعِ کوتاهِ آیاتِ سوره، و لحن آن، نیز شاهد (مکّی) بودن آن است.جامعیت این سوره، به حدّی است که به گفته بعضی از مفسران، تمام علوم و مقاصد قرآن در این سوره خلاصه شده است، و به عبارت دیگر:
این سوره در عین کوتاه بودن، برنامه جامع و کاملی برای سعادت انسان تنظیم و ارائه نموده است:
نخست، از سوگند پر معنی به (عصر) شروع می شود که تفسیر آن را به زودی خواهید دید.
آن گاه سخن از زیانکار بودن همه انسان ها که در طبیعتِ زندگی تدریجی نهفته است به میان می آورد.
سپس فقط یک گروه را از این اصل کلی جدا می کند، آنها که دارای برنامه چهار ماده ای زیر هستند:
ایمان، عمل صالح، سفارش یکدیگر به حق، و سفارش یکدیگر به صبر، و این چهار اصل، در واقع برنامه های اعتقادی، عملی، فردی و اجتماعی اسلام را در برمی گیرد. 3
پی نوشت:
1.www.fa.wikishia.net
2.www.tebyan.net
3.www.ommolketab.ir