سرطان سینه ( پستان ) چیست و چگونه آغاز می شود؟

سرطان پستان ناشی از رشد خارج از قاعده سلول های غیرطبیعی در پستان است. در هر دو نوع تومورهای خوش خیم و بدخیم، رشد سریع و زیاد سلول ها وجود دارد. روند زیاد شدن سلول ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می شود، در تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیر قابل مهار ادامه می یابد تا حدی که در صورت عدم درمان، تمامی قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می اندازد.

شایع ترین نوع سرطان پستان، سرطان از منشاء مجاری شیری است و از آنجا که این نوع بافت بیشتر در یک چهارم بالایی و خارجی پستان وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان های پستان در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می شوند.

تومورهای خوش خیم و بدخیم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

باید گفت که در تمام تومورها رشد سریع و زیاد سلول ها وجود دارد. خواه این تومور خوش خیم باشد یا بدخیم. آنچه حائز اهمیت است و تفاوت اصلی این دو نوع تومور را سبب می شود این است که روند زیاد شدن سلول ها در تومورهای خوش خیم در مرحله مشخصی متوقف می شود ولی در تومورهای بدخیم به صورت غیرقابل مهار ادامه می یابد. این رشد سلولی در تومورهای بدخیم که همان سرطان است تا حدی ادامه می یابد که در صورت عدم درمان تمامی قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می اندازد. این در حالی است که این اتفاق، هرگز در تومورهای خوش خیم نمی افتد.

سرطان پستان، شایعترین سرطانی است که خانم ها به آن مبتلا می شوند. در کشورهای غربی این بیماری بیشتر در سنین بالای 50 سال دیده می شود ولی در کشور ما بیماران جوان تر هستند و در بسیاری از موارد به علت عدم آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته تری مراجعه می کنند.

هر چقدر سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر و موفقیت آمیز تر است. به همین دلیل لازم است بانوان جهت حفظ سلامت خود، حقایقی را در مورد این بیماری بدانند.

علائم و نشانه های سرطان سینه چیست؟

1- توده یا تومور پستان:

توده های مشکوک به سرطان در لمس به صورت سفت یا سخت، گاه غیرمتحرک و با چسبندگی به اطراف لمس می شوند. همان گونه که قبلاً گفته شد، اغلب این توده ها منفرد و بدون درد هستند. باید توجه داشت که قضاوت در مورد خوش خیم یا بدخیم بودن توده، بعهده پزشک معالج بوده و پس از بررسی های دقیق مقدور خواهد بود.

2- ترشح از نوک پستان از نشانه های سرطان سینه:

ترشحات پستان می توانند به رنگ های مختلف مشاهده شوند (سفید، قهوه ای، آبی، خاکستری، قرمز، سبز و یا بدون رنگ). ترشح ناشی از سرطان پستان معمولاً خون واضح و یا خونابه ای یا در برخی از موارد بی رنگ می باشد.

ترشح خونی یا آبکی که خودبخودی بوده و از یک پستان و از یک مجرا خارج شود، یا همراه با غده ای در پستان باشد، شک به سرطان را افزایش می دهد.

3- تغییرات پوست پستان از نشانه های سرطان سینه:

این تغییرات به صورت فرورفتگی و یا کشیدگی پوست پستان بروز می کنند. فرورفتگی پوست پستان ممکن است بطور ثابت و مشخص وجود داشته باشد و یا در حالات خاصی از معاینه پستان دیده شود. کشیدگی پوست، اگر چه علامتی مهم است ولی یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی به دنبال بیماری های خوش خیم پستان نیز دیده می شود.

4- تغییرات نوک پستان از علائم سرطان سینه:

در بعضی افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است بعد از شیردهی یا پس از دوران بلوغ ایجاد شود که معمولاً به طور خود به خودی و یا با دستکاری خود فرد به حالت اول برمی گردد. در حالیکه در سرطان، این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق پستان ممکن است وجود غده ای در زیر نوک و هاله پستان مشخص شود.

قرمزی و خارش نوک پستان همراه با پوسته پوسته شدن و ترک خوردن آن، می تواند علامت نوعی از سرطان پستان به نام پاژه باشد مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

5- بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل:

آنچه از اهمیت ویژه ای برخوردار است این موضوع است که بزرگی غدد لنفاوی زیربغل می تواند به دلیل ضایعات خوش خیم و حتی التهاب ها و ضربه به ناحیه دست و یا پستان باشد. بنابراین اگرچه این علامت بیمار را به سمت بررسی های بیشتر هدایت می کند ولی باید دانست که این حالت از ابتدا نگران کننده نیست.

6- تغییر اندازه پستان از نشانه های سرطان سینه:

گاهی اوقات به علت بزرگی بیش از حد یک تومور و یا التهاب قابل توجه دور تومورهای کوچکتر، پستان در یک طرف، بطور واضحی بزرگتر از طرف مقابل می شود. البته اندازة دو پستان در افراد سالم نیز کاملاً مشابه نیست ولی بزرگی یک پستان نسبت به طرف دیگر که اخیراً ایجاد شده است، باید مورد توجه قرار گیرد و با انجام معاینه از عدم وجود توده و سلامت پستان مطمئن شد. گاهی هم تومورهای خوش خیم و نیز ضربه به پستان، خونریزی و یا التهاب ناشی از تجمع شیر در پستان (بویژه در خانم های باردار و شیرده) و کیست های بزرگ، باعث این عدم تقارن می شوند که با معاینه و استفاده از روش های تشخیصی، می توان نوع آنها را تعیین نمود (3 و 2).

با وجود آنکه نمی توان از ایجاد سرطان پستان جلوگیری کرد ولی با تشخیص زودرس و به موقع آن، شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز این بیماری وجود دارد.

سه روش شناخته شده برای تشخیص زودرس سرطان سینه وجود دارد که عبارتند از:

* خودآزمایی پستان
* معاینه پستان توسط پزشک
* ماموگرافی
* خودآزمایی پستان

شرح حال و تظاهرات بالینی سرطان پستان

سرطان پستان در ۳۰ درصد موارد، خود را به صورت توده در پستان نشان می‌دهد. از جمله علائم دیگری که سرطان سینه می‌تواند خود را با آن نشان دهد:

بزرگ شدن یا عدم تقارن دو پستان
وجود اریتم (قرمزی) یا زخم در پوست پستان
تغییر یا کشیده شدن نیپل (نوک سینه) یا ترشح از آن
وجود توده در زیر بغل

با چه روش‌هایی می‌توان سرطان سینه را تشخیص داد؟

معاینه توسط پزشک
تکنیک‌های تصویربرداری
معاینه

پزشک شما با انجام معاینه می‌تواند تا حد زیادی متوجه تغییرات پستان شود. پزشک ابتدا با مشاهده هر دو سینه اندازه، شکل، تقارن و … را مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس با دستان خود تمام قسمت‌های پستان را لمس می‌کند که در صورت وجود توده می‌تواند آن را تشخیص دهد. علاوه بر اینها پزشک ناحیه آگزیلاری (زیر بغل) و استخوان‌های ترقوه را برای بررسی غدد لنفاوی این ناحیه معاینه می‌کند.

تکنیک‌های تصویربرداری در تشخیص سرطان سینه چیست؟

۱. ماموگرافی
تمام خانم‌ها به صورت سالیانه از سن چهل سالگی باید تحت ماموگرافی قرار بگیرند.

اگر شما تحت ماموگرافی قرار گرفته‌اید و در نتیجه ماموگرافی شما توده توپر، ضخیم شدن نامتقارن بافت پستان و یا میکروکلسیفیکاسیون‌های خوشه‌ای (رسوب کلسیم) مشاهده شود؛ نشان‌دهنده این است که شما باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر در ماموگرافی توده مشکوک همراه با کلسیفیکاسیون‌های نقطه‌ای و ظریف دیده شود باید به فکر سرطان بود و این یک نشانه مهم از سرطان در خانم‌های جوان است.

۲. داکتوگرافی
داکتوگرافی روشی است که در آن از مجاری پستان عکس‌برداری می‌شود. هنگامی استفاده می‌شود که فرد با شکایت از ترشح از نوک پستان به پزشک مراجعه کرده باشد؛ به خصوص اگر ترشحات وی خونی باشد.

۳. سونوگرافی
دومین روش مورد استفاده بعد از ماموگرافی برای بررسی ضایعات پستان سونوگرافی است.

اگر در ماموگرافی یافته مبهمی وجود داشته باشد؛ ممکن است پزشک برای شما درخواست سونوگرافی دهد. هنگامی که پزشک توده‌ای را در سینه شما لمس کند ممکن است برای تشخیص توده توپر از کیستیک بودن آن برای شما درخواست سونوگرافی دهد.

همچنین برای بررسی غدد لنفاوی زیر بغل و انجام بیوپسی یا نمونه‌برداری می‌توان از سونوگرافی کمک گرفت.

۴. ام آر آی؛ MRI
در مبحث سرطان سینه به طور کلی از MRI برای غربالگری بانوانی سنین پایین که سابقه سرطان سینه در خانواده دارند و موتاسیون‌های ژنتیکی مستعد‌کننده سرطان سینه دارند؛ استفاده می‌شود.

علاوه بر اینها برای بررسی پستان مقابل، در فردی که سرطان سینه در وی تشخیص داده شده است؛ استفاده می‌شود.

بیوپسی با هدایت MRI: با این روش مبتنی بر تصویر با کمترین میزان تهاجمی بودن، رادیولوژیست ها از تکنولوژی MRI و نرم افزار هدف گیری استفاده می کنند تا سلول ها را از ناحیه مشکوک در پستان به منظور تشخیص و برنامه ریزی درمانی خارج کنند.

اسکن PER/CT: این تکنیک تصویربرداری هسته ای پیشرفته، توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و توموگرافی محاسبه شده (CT) را در یک ماشین ترکیب می کند. اسکن PET/CT اطلاعاتی را در مورد ساختار و عملکرد سلول ها و بافت های بدن در طول یک جلسه تصویربرداری نشان می دهد. این اسکن تصاویر دقیق و کامپیوتری از سینه ها ایجاد می کند فعالیت غیرطبیعی و محل تومور را مشخص می کند و می تواند ضایعاتی به اندازه 2.8 میلی متر را تشخیص می دهد.

اسکن استخوان: با این آزمایش مشخص می شود آیا سرطان پستان به استخوان پخش شده است یا نه. اسکن استخوان ها با گرفتن عکس، اطلاعات مهمی از جمله مکان متاستاز استخوان را نشان می دهد.

توموسنتز دیجیتال پستان: توموسنتز شبیه به یک ماموگرافی استاندارد است، زیرا از فناوری اشعه ایکس استفاده می کند و همان فشار را روی پستان اعمال می نماید. اما به جای تصویر دو بعدی، تصاویر سه بعدی از چندین زاویه مختلف ثبت می نماید.

۵. بیوپسی یا نمونه‌برداری از پستان
پس از تشخیص توده در پستان، اولین اقدام بیوپسی یا نمونه‌برداری از ضایعه است. بنا بر تشخیص پزشک از روش FNA یا Core Needle Biopsy استفاده می‌شود.

بیوپسی در بعضی از موارد با کمک سونوگرافی و یا از بیوپسی باز استفاده می‌شود.

برخی از بیوپسی های رایج که به پزشکان در تشخیص سرطان پستان کمک می کند، عبارتند از: بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف که از یک سوزن بسیار کوچک و ظریف استفاده می شود؛ بیوپسی سوزنی هسته ای که از سوزن بزرگ تر استفاده می شود؛ بیوپسی با هدایت MRI؛ یا بیوپسی جراحی که در آن تمام یا بخشی از یک توده برداشته شده و از نظر سرطان معاینه می شود. آسپیراسیون سوزن ریز و بیوپسی سوزنی هسته ای ممکن است با استفاده از تست های تصویربرداری خاص مانند سونوگرافی، MRI پستان، ماموگرافی یا سی تی اسکن انجام شود.

بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان (سنتینل) ممکن است انجام شود تا مشخص شود آیا سرطان به غدد لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است یا خیر. یک ماده رادیواکتیو یا یک رنگ، به طور مستقیم زیر پوست پستان تزریق می شود. اولین مجموعه گره های لنفاوی توسط پاتولوژیست جهت بررسی حضور سلول های سرطانی برداشته می شود.

تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان پستان

آزمایش ژنومیک پیشرفته: آزمایش ژنومیک، یک تومور را در سطح سلولی بررسی می کند تا تغییرات DNA در نتیجه رشد سرطان را جستجو کند. با شناسایی جهشی که در ژنوم سلول سرطانی رخ می دهد، بهتر می توانیم علت تومور و درمان مناسب را دریابیم.

انکوتایپ DX: آزمایش انکوتایپ DX (که آن را آزمایش ژن 21 نیز می نامند) تعیین می کند که آیا شیمی درمانی برای زنانی که در مراحل اولیه سرطان سینه هستند، مناسب است یا نه. همچنین، این تست آزمایشگاهی به ما کمک می کند تا احتمال عود بیماری را تشخیص دهیم. با این اطلاعات، بهتر می توان در مورد سرطان پستان تصمیمات آگاهانه تری گرفت.

ماماپرینت (Mammaprint) + بلوپرینت (Blueprint): تست های آزمایشگاهی ماماپرینت و بلوپرینت برای رمزگشایی ویژگی های خاص یک تومور سینه مورد استفاده قرار می گیرد تا کمک کند بتوانیم یک برنامه درمانی هدفمند را مختص نیازهای فردی هر بیمار تهیه نماییم. ماماپرینت برای تعیین خطر بازگشت سرطان بیمار استفاده می شود. بلوپرینت برای تعیین اینکه کدام یک از جهش های تومور نشانگر رفتار سرطان می باشد، کاربردی است. هنگام استفاده از ماماپرینت، بلوپرینت تومورها را به طور دقیق طبقه بندی کرده و تصویر واضح تری از استراتژی درمان به ما ارائه می دهد.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت انستیتو کانسر پردیس
سایت نمناک