واکسن MMR (ام‌ام‌آر) چیست؟

واکسن MMR (ام‌ام‌آر) نوعی واکسن است که سیستم ایمنی بدن را در برابر 3 ویروس سرخک، سرخچه و اوریون مقاوم می‌کند. در تولید این واکسن از ویروس‌های غیرفعال شده استفاده شده است. برای این‌که بدن به‌صورت دائمی از عفونت این ویروس‌ها در امان باشد، این واکسن باید در 2 دوز تزریق شود.

دوز اول واکسن MMR باید در سن 12 تا 15 ماهگی و دوز دوم نیز در سن 4 تا 6 سالگی به کودک تزریق شود. در برخی موارد برای بزرگسالانی که بیشتر از 18 سال دارند و مستعد ابتلا به این ویروس‌ها هستند نیز این واکسن تجویز می‌شود.

توصیه می‌شود اگر بعد از تولد نوزاد قصد سفر به کشورهای دیگر را دارید، حتما دوز اول واکسن را تزریق کنید تا بدن نوزاد به‌صورت کوتاه‌مدت در برابر این ویروس‌ها مقاوم شود. میزان مقاومت واکسن MMR در برابر این ویروس‌ها تا حدود 85 درصد است.1

نحوه تزریق واکسن MMR چگونه است؟

تزریق واکسن MMR باید در مراکز درمانی و بهداشتی انجام شود. والدین باید برای دریافت و برنامه‌ریزی نوبت‌های واکسن نوزاد و کودک خود کارت‌های واکسیناسیون کودک را از این مراکز تهیه کنند. زیرا تزریق به‌موقع واکسن‌ها اهمیت فراوانی در تاثیرگذاری آن‌ها دارد.

نحوه و مکان تزریق واکسن MMR در کودکان کمتر از 2 سال باید در ناحیه خارجی ران و در کودکان بیشتر از 2 سال در بازو انجام شود. این واکسن در بزرگسالان نیز معمولا در بازو تزریق می‌شود. اما در صورتی که امکان‌پذیر نباشد، در ران تزریق می‌شود.

بهتر است 15 دقیقه بعد از دریافت واکسن در درمانگاه بمانید تا در صورت بروز هرگونه حساسیت، برای درمان کودک شما اقدام‌های لازم انجام شود. حساسیت به واکسن MMR معمولا نشانه‌هایی مثل قرمزی پوست، کهیر، تورم گلو و لب‌ها و تنگی‌نفس به همراه دارد.1

چه کسی باید واکسن MMR را دریافت کند؟

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)سن توصیه شده برای دریافت واکسن MMR عبارتند از:

کودکان 12 تا 15 ماهه برای دوز اول

کودکان 4 تا 6 ساله برای دوز دوم

بزرگسالان 18 سال و بالاتر و بعد از سال 1956 متولد می شوند باید یک دوز دریافت کنند ، مگر اینکه بتوانند ثابت کنند که قبلاً واکسینه شده اند یا هر سه بیماری داشته اند.

قبل از مسافرت بین المللی ، کودکان بین 6 تا 11 ماه باید حداقل دوز اول را دریافت کنند. این کودکان پس از رسیدن به سن 12 ماهگی باید دو دوز مصرف کنند. کودکان 12 ماه یا بالاتر باید هر دو دوز را قبل از مسافرت دریافت کنند.

هرکسی که 12 ماه یا بیشتر است که قبلاً حداقل یک دوز MMR دریافت کرده اما در هنگام شیوع بیماری اوریون در معرض خطر بیشتری قرار دارد ، باید واکسن اوریون را دریافت کند.

در همه موارد ، حداقل دو روز باید دوز مصرف شود.2

چه کسی نباید واکسن MMR را دریافت کند؟

افرادی که نباید واکسن MMR دریافت کنند. این شامل افرادی است که:

- یک واکنش آلرژیک شدید یا تهدید کننده زندگی به نئومایسین یا یکی دیگر از اجزای واکسن داشته اند.

- یک واکنش جدی به دوز قبلی MMR یا MMRV (سرخک ، اوریون ، سرخچه و واریسلا) داشته است.

- سرطان دارند یا در حال درمان سرطان هستند که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند.

- مبتلا به HIV ، ایدز یا اختلال سیستم ایمنی دیگری هستید.

- در حال دریافت داروهایی هستند که بر سیستم ایمنی بدن مانند استروئیدها اثر می گذارند مانند: سل

علاوه بر این ، ممکن است بخواهید واکسیناسیون را به تعویق بیاندازید:

- در حال حاضر یک بیماری متوسط تا شدید است.

- باردار هستند.

- اخیراً دچار انتقال خون شده اید یا حالتی داشته اید که باعث می شود شما به راحتی خونریزی کنید.

- در چهار هفته گذشته واکسن دیگری دریافت کرده اند.2

سن و زمان دریافت واکسن MMR

تعداد دفعات توصیه‌شده برای دریافت واکسن MMR دو دز و سن توصیه‌شده برای دریافت آن به ترتیب زیر است:

بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی

بین چهار تا شش سالگی

که دز دوم را می‌توان در هر زمانی تزریق کرد، به شرطی که حداقل ۲۸ روز پس از اولین دز باشد. همچنین زنان در سن باروری.3

عوارض جانبی واکسن MMR

واکنش‌های خفیف نسبتاً متداول هستند. از هر شش کودک حداکثر یک نفر تب می‌کند و یک کودک از هر ۲۰ کودک مبتلا دچار راش خفیفی می‌شود. در موارد نادر، کودک دچار تورم در غدد گردن یا گونه‌هایش می‌شود. اگر این مشکلات اتفاق بیفتد، معمولاً شش تا ۱۴ روز پس از تزریق واکسن ظاهر می‌شوند. کودک بعد از دریافت اولین دز احتمال بیشتری برای داشتن این علائم دارد.

واکنش‌های متوسط کمتر شایع است. در حدود یک کودک از هر ۳۰۰۰ کودکی که واکسن MMR را دریافت می‌کند به دلیل تب بالا دچار تشنج می‌شود. در مورد واکسن MMRV، حداکثر یک کودک از هر ۲۵۰ کودک دچار تشنج می‌شود. اگرچه ممکن است این تشنج‌های ناشی از تب ترسناک به نظر برسند، اما تقریباً همیشه برای کودک بی‌ضرر هستند.

حداکثر یک نفر از هر ۳۰۰۰۰ نفر تعداد پلاکت‌هایشان به طور موقت کم خواهد شد که ممکن است باعث خونریزی شود. واکنش‌های آلرژیک شدید نیز به هر نوع واکسنی نادر، اما امکان‌پذیر است. پس اگر فرزندتان به این واکسن یا هر واکسن دیگری واکنش نامطلوب نشان داد، با پزشک او صحبت کنید.3

نکاتی در مورد دریافت واکسن MMR

واکسن MMR حاوی ویروس‌های زندهٔ ضعیف‌شدهٔ سرخک، سرخجه و اوریون است. برخی نکاتی که ممکن است جواب پرسش شما هم باشد به شکل زیر است:

تزریق این واکسن در بیماران مبتلا به نقص ایمنی مانند مبتلایان به بدخیمی، نقص ایمنی مادرزادی، درمان طولانی‌مدت با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و شیمی‌ درمانی و افراد با سابقهٔ واکنش حساسیتی شدید مانند شوک آنافیلاکسی بعد از دز قبلی این واکسن، ممنوع است.

با توجه به فقدان اجزای تخم‌مرغ در فرایند تولید واکسن MMR، افراد با سابقهٔ آلرژی به تخم‌مرغ با در نظر گرفتن احتیاطات لازم می‌توانند این واکسن را دریافت کنند.

سابقهٔ ابتلا به مننژیت آسپت ‌کی پس از دز اول واکسن MMR، ممنوعیتی برای تزریق نوبت بعدی واکسن مذکور نیست.

در افراد مبتلا به سل فعال لازم است قبل از تزریق واکسن MMR، درمان سل شروع شود. قبل از تزریق واکسن MMR نیازی به انجام تست مانتو، یعنی تست جلدی توبرکولین نیست.

در صورت نیاز به انجام تست مانتو در افرادی که واکسن MMR دریافت کرده اند، باید تست حداقل شش هفته پس از دریافت واکسن انجام شود.

در صورت نیاز به تزریق واکسن سرخجه در سن‌های باروری، استفاده از واکسن MMR یا MR (سرخک-سرخجه) به جای واکسن سرخجه، بلامانع است.

خانم ها در سن باروری بعد از تزریق واکسن سرخجه، MMR یا MR حداقل تا یک ماه باید از باردار شدن پرهیز کنند، ولی تزریق این واکسن در هر شرایطی طی دوران بارداری دلیلی برای سقط درمانی نیست.

در خانم‌هایی که قصد باردار شدن دارند و سابقهٔ دریافت واکسن سرخجه، MMR یا MR خود را نمی‌دانند، باید عیار آنتی‌بادی ضدسرخجه اندازه‌گیری شود و در صورت پایین بودن، واکسن حاوی سرخجه تجویز شود.

دانشجویان گروه پزشکی، دندان‌پزشکی، پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی باید این واکسن را تزریق کنند.

پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی نیز لازم است این واکسن را دریافت کنند.3

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.beytoote.com
3.www.madarsho.com