خطر آنفولانزا و شرایط تزریق واکسن آنفولانزا در دوران بارداری

زنان بارداری که در مقابل آنفولانزا خود را محافظت نمی‌کنند، سلامت نوزادشان را به خطر خواهند انداخت. آنفولانزا در مادران یک تهدید جدی است.

هنگامی که یک مادر به آنفولانزا مبتلا می‌شود، ممکن است بیماری او به حدی برسد که نیازمند بستری در بیمارستان باشد. تحقیقات نشان می‌دهد این مسئله ممکن است علتی برای این باشد که نوزاد تازه متولد شده، نارس و کم وزن به دنیا بیاید. موضوع مهمی که عدم توجه به آن می‌تواند مشکلات زیادی را برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد.

در دوران بارداری، طی یک روند طبیعی در دستگاه ایمنی بدن، قلب و ریه تغییراتی رخ می‌دهد. در پی این تغییرات ظرفیت ریه کاهش یافته و ضربان قلب افزایش می‌یابد و در نتیجه فشار اضافی بر قلب و ریه وارد می‌گردد. از سوی دیگر در طول این دوران دستگاه ایمنی بدن نیز به‌طور طبیعی سرکوب شده و و مجموع این تغییرات مادران باردار را در معرض ابتلا به آنفلوانزا قرار می‌دهد.

ابتلا به آنفلوانزا در دوران بارداری مشکلی جدی محسوب شده و می‌تواند منجر به پنومونی (ذات‌الریه) و حتی بستری شدن در بیمارستان شود. ابتلا به آنفلوانزا جنین را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که ابتلا به آنفلوانزا در دوران بارداری، احتمال سقط، ناهنجاری‌های جنینی، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد را افزایش می‌دهد. البته بسیاری از مادران مبتلا به آنفلوانزا هیچ یک از این عوارض را تجربه نمی‌کنند، اما از لحاظ آماری، در هنگام بارداری احتمال بیشتری برای آنفلوانزای شدید و عارضه‌دار وجود دارد. بنابراین پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا در حین بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است.

علائم آنفلوانزا در بارداری

علائم آنفلوانزا با سرماخوردگی مشابهت زیادی دارد و افتراق این دو بیماری از یک‌دیگر با معاینه و بررسی توسط پزشک ممکن خواهد بود. علائم آنفلوانزا عبارتند از:

* سردرد ؛
* تب بالای 38 درجه‌ی سانتی‌گراد ؛
* درد بدن ؛
* خستگی مفرط ؛
* احساس ضعف ؛
* سرفه و تنگی نفس ؛
* گلودرد ؛
* آبریزش بینی ؛
* اسهال یا استفراغ ؛
* از دست دادن اشتها.

پیشگیری از آنفلوانزا در بارداری

مراحل ساده‌ای وجود دارند که می‌توانند به عنوان اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از آنفلوانزا مورد استفاده قرار گیرند. این اقدامات عبارتند از:

* شستشوی مرتب دست‌ها به‌خصوص پس از دست دادن ؛
* استراحت و خواب کافی ؛
* مصرف مایعات فراوان ؛
* دست ندادن با افراد بیمار ؛
* ضدعفونی کردن وسایل افراد مبتلا به آنفلوانزا.

در کنار رعایت این موارد، محققان، واکسن آنفلوانزا را به‌عنوان مؤثرترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوانزا در دوران بارداری توصیه می‌کنند. تحقیقات ثابت کرده است واکسیناسیون آنفلوانزا برای مادر باردار و نوزاد متولدنشده ایمن و بی‌خطر است. با این حال، تزریق واکسن آنفلوانزا نوع استنشاقی (LAIV) برای زنان باردار یا زنانی که اقدام به بارداری نموده‌اند توصیه نمی‌شود، زیرا این نوع از واکسن دارای ویروس زنده است. اگر چه توصیه می‌شود واکسیناسیون علیه آنفلوانزا در اوایل شیوع آنفلوانزا (مهرماه) انجام شود اما مادران باردار می‌توانند هر زمان در طول دوران بارداری واکسیناسیون را انجام دهند.

علاوه‌بر مزایای جلوگیری از ابتلای مادر به آنفلوانزا در دوران بارداری، واکسن آنفلوانزا برای جنین نیز سودمند است. زیرا هنگامی که یک مادر در حین بارداری واکسینه می‌شود، آنتی‌بادی‌ها از طریق جفت به جنین منتقل شده و جنین را تا شش ماه پس از تولد در برابر آنفلوانزا محافظت می‌کنند. ایمنی واکسن آنفلوانزا برای مادرانی که شیرده هستند نیز ثابت شده است.

تنها عوارض جانبی مانند درد، التهاب و قرمزی ممکن است که در هنگام تزریق ایجاد گردد.

اهمیت واکسن آنفولانزا

تحقیقات در زمینه آنفولانزا مادران، اهمیت واکسن آنفولانزا و داروهای ضد ویروسی را برای زنان باردار در مراحل مشکوک به آنفولانزا تایید می‌کند. افراد بالای ۶ ماه باید هر سال واکسن آنفولانزا را دریافت کنند؛ به ویژه زنان باردار، جوانان، پیران و هر کسی که بیماری مزمنی دارد؛ باید اهمیت بیشتری به این واکسن بدهند. این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آنفولانزا قرار دارند.

آنفولانزا می‌تواند از نظر شدت بیماری، طیف وسیعی از خفیف تا شدید را در برگیرد. در هر صورت آنفولانزا برای زنان باردار از همه خطرناک‌تر است. در طول بارداری سیستم ایمنی بدن، قلب و ریه تغییراتی می‌کند که زنان را در طول حاملگی و دو هفته بعد از زایمان، در معرض آنفولانزا آسیب‌پذیر می‌کند. سعی می‌شود واکسن‌های جدید انواع متفاوتی از ویروس‌ها را در بربگیرد تا احتمال آلوده شدن مادر به ویروس آنفولانزا کاهش یابد.

امروزه آنفولانزا به شدت در حال گسترش است. تحقیقاتی در سال ۲۰۰۹ بر روی زنان باردار که آنفولانزا گرفته بودند و کسانی که نگرفته بودند، انجام شد. در این میان تعداد بالایی از این افراد مجبور شدند در بیمارستان بستری شوند. جالب است بدانید تنها در سال گذشته تعداد افراد مبتلا به آنفولانزا در ایالات متحده آمریکا، یک میلیون افزایش یافت و از این میان حدود ۸۰۰۰۰ نفر از آنان جان خود را از دست دادند.

تحقیقات سال ۲۰۰۹ نشان داد که زنان بارداری که برای ابتلا به آنفولانزا به بیمارستان مراجعه کرده‌‌ بودند، در معرض ریسک بیشتری برای داشتن کودکان نارس و با وزن کم قرار گرفتند. بستری شدن یا نشدن این زنان در بیمارستان تاثیری بر کاهش ریسک این بیماری نداشت. میزان واکسیناسیون زنان باردار در سه ماهه اول بارداری مقابل آنفولانزا بسیار کم است. اگرچه واکسن صد در صد در مقابل بیماری موثر نیست؛ اما شدت آن را کم خواهد کرد.

مسئله واکسیناسیون یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به بارداری است. علی‌رغم اطلاعات نادرست در مورد واکسن و پیوند آن با اوتیسم، بسیار مهم است که مادران در مورد این مسئله بسیاری جدی باشند. آنفولانزا در دوران بارداری ممکن است حتی موجب نقص مادرزادی مغز، ستون فقرات یا قلب شود. در نتیجه در درجه اول باید پیشگیری‌های لازم انجام شود و در صورتی که امکان مراقبت‌های شدید نیست، حتما واکسن مورد مصرف قرار گیرد.

واکسن آنفلوآنزا ممنوع است اگر...

- دچار تب یا عفونت حاد هستید
- حساسیت به تخم مرغ و پروتئین‌های مشابه دارید
- به جنتامایسین حساسیت دارید

منتظر این عوارض باشید

واکسن آنفلوآنزا سه دسته عوارض موضعی (مثل کبودی و التهاب خفیف)، عمومی (مثل تب ملایم و لرز، ضعف و خستگی) و نادر (مثل کهیر و تشنج) را برای بیمار ایجاد می‌کند. عوارض عمومی این واکسن یکی دو روز پایدار می‌ماند و عوارض نادر در کمتر فردی مشاهده می‌شود. کسی که واکسن آنفلوآنزا می‌زند، تا چند هفته بعد از آن نباید مورد برخی سنجش‌های آزمایشگاهی قرار گیرد. برای مثال اگر مدت زمان کوتاهی بعد از تزریق آزمایش هپاتیت را انجام دهد، احتمال اینکه نتیجه آزمایش او به طور گذرا و کاذب مثبت نشان داده شود، زیاد است.

نگران نباشید؛ ویروسی نمی‌شوید

در واکسن تزریقی برخلاف واکسن استنشاقی خود ویروس زنده وجود ندارد، بلکه این واکسن محتوی آنتی ژن سطحی ویروس آنفلوآنز و نه خود ویروس زنده است که روی تخم‌مرغ کشت داده می‌شود. به همین دلیل کسانی که به تخم‌مرغ و پروتئین‌هایی مثل پروتئین مرغی حساسیت دارند، نمی‌توانند از این واکسن استفاده کنند. واکسن آنفلوآنزا فرم استنشاقی هم دارد که مصرف آن برای خانم‌های باردار ممنوع است و در ایران هم فرم استنشاقی این واکسن را نداریم.

آیا واکسن باعث پیشگیری قطعی آنفولانزا مادران می‌شود؟

در این زمینه حتما با یک پزشک مشورت کنید. همچنین مراقبت‌‎های بهداشتی نیز بسیار مهم است. سعی کنید از پزشک خود سوالات مهم ذهنی‌تان را بپرسید و آن را اجرا کنید. علاوه بر واکسیناسیون، می‌توانید مصرف ویتامین‌ها، تغذیه درست و عادات سالم را افزایش دهید.

در واقع نباید به تزریق واکسن دل خوش باشید. اگر واکسن آنفولانزا بدون مراقبت‌های خاص و ویژه باشد، آنفولانزا مادران باردار به سادگی ایجاد خواهد شد. در نتیجه هم از نظر محیط‌هایی که ممکن است باعث بروز سرماخوردگی و آنفولانزا مادران شود و هم در زمینه ارتباط با افراد مختلف، ملاحظاتی باید انجام شود. در هر حال بانویی که باردار است باید سعی کند تا جای ممکن به آنفولانزا مبتلا نشود.

این 6 ماه بیشتر مراقب باشید

در همه ماه‌های بارداری ابتلا به آنفلوآنزا می‌تواند خطرساز باشد اما در سه ماهه دوم و سوم سلامت مادر و جنین بیشتر تهدید می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که مادران باردار در سه ماهه دوم مورد تلقیح واکسن آنفلوآنزا قرار بگیرند ولی در مادرانی که احتمال بروز عوارض آنفلوآنزا در آنها زیاد است یا کسانی که آسم یا بیماری قلبی و ... دارند در سه ماهه اول هم می‌توانند این واکسن را تلقیح کنند.

به دیدن مسافران نروید

حضور مادر باردار در جمع‌های شلوغ یا بیمارستان‌ها ممنوع است. چراکه در بیمارستان‌ها فرد ممکن است در معرض انواع ویروس‌ها و عوامل عفونی قرار بگیرد. بهتر است خانم‌های باردار تا 10 روز به دیدن کسی که از حج یا سفر برگشته نروند. گفته می‌شود که ویروس آنفلوآنزا از طریق سفر آدم‌ها از یک گوشه دنیا به گوشه دیگر، تنها در عرض چند ساعت به تمام دنیا فرستاده می‌شود و از آنجا که ممکن است مسافران ناقل یک ویروس تازه باشند، خانم‌های باردار تا زمان اطمینان از سلامت آنها، نباید به دیدن‌شان بروند.

اگر آنفولانزا به سراغ مادران باردار آمد، چه کار باید کرد؟

فقط و فقط به پزشک مراجعه کنید. به هیچ عنوان به صورت خود درمانی کاری انجام ندهید. به پزشک معالج و متخصص مراجعه کرده و درمان‌های صحیح را از او بخواهید. تنها در این صورت است که حتی با وجود آنفولانزا مادران، کودک به سلامت به دنیا می‌آید.

چه داروهایی مجاز و ممنوع است؟

در قرص‌های سرماخوردگی بزرگسالان (ادالت کلد) ترکیبات منقبض کننده عروق وجود دارد و به همین دلیل مصرف این قرص‌ها مگر در موارد خاص، برای کسانی که در سه ماهه اول قرار دارند، ممنوع است و در ماه‌های بعد بهتر است از آنها استفاده نشود. خانم‌های بارداری که علائم را مشاهد می‌کنند، بهتر است از محلول‌های آماده مثل سرم نمکی و قطره‌های مخصوص بینی کمک بگیرند.

اگر فرد علائم آبریزش بینی و علائم تنفسی ناشی از ویروس را مشاهده کرد، می‌تواند از ترکیبات آنتی هیستامین استفاده کند. ترکیبات دیگر که ضد سرفه هستند یا شربت‌ها حتما باید با نظر پزشک معالج مورد مصرف قرار بگیرند. در صورت تجویز پزشک، مصرف استامینوفن برای خانم‌های باردار ممنوعیتی ندارد اما این افراد باید از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها جدا پرهیز کنند.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نی نی بان
سایت مرکز ناباروری مام