اضطراب اجتماعی چیست؟

اضطراب اجتماعی(جمع هراسی) به زبان ساده ترس از قرار گرفتن در موقعیت های مختلف اجتماعیست که مستلزم تعامل و ارتباط با دیگران می باشد. این ترس دلایل متفاوتی ممکن است داشته باشد؛ در واقع اضطراب اجتماعی به عصبی بودن و متزلزل شدن در محیط های اجتماعی می انجامد.

به بیانی دیگر اختلال اضطراب اجتماعی که به عنوان هراس اجتماعی نیز شناخته می شود، نوعی از اختلالاتِ اضطراب است که که توسطِ یک میزانِ قابل توجه ترس در موقعیت یا موقعیت هایِ اجتماعی(مکان های جدید، خوردن در مکان های عمومی، مهمانی ها و گردهمایی ها و...) بروز می کند و سببِ پریشانیِ شدید و اختلال در قسمت هایِ مختلفی از زندگی روزمره می شود.

اضطراب اجتماعی با طیفی از اختلالات مانند: اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی، اوتیسم، اختلالات خوردن، اختلالِ مصرفِ مواد و... ممکن است مرتبط باشد.

اختلال اضطراب اجتماعی درجات مختلفی دارد و گاه ممکن است چنان شدید باشد که ابعاد و زمینه های مختلف زندگی فرد را در بربگیرد، آن را با ترس بیامیزد و زندگیِ اجتماعی و روابطش را به کلی مختل کند.1

علائم اضطراب اجتماعی

تنها زمانی اختلال اضطراب اجتماعی در فرد تشخیص داده می‌شود که اجتناب، ترس یا اضطراب نسبت به موقعیت اجتماعی در زندگی روزمره، شغل و زندگی اجتماعی اختلال ایجاد کند یا فرد در اثر اضطراب دچار استرس قابل توجه شود. DSM-5 برای تشخیص علائم اختلال اضطراب اجتماعی معیارهای زیر را ارائه کرده است:

فرد از یک یا چند موقعیت اجتماعی که در آن مورد بازپرسی و توجه دقیق دیگران قرار بگیرد می‌هراسد. برای نمونه می‌توان به ملاقات با افراد غریبه، نگاه کردن به او هنگام غذا خوردن یا سخنرانی اشاره کرد.

فرد می‌ترسد طوری رفتار کند که شرمنده شود یا مورد قضاوت منفی قرار گیرد.

فرد تقریبا همیشه با قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شدید می‌شود.

فرد از موقعیتی که نسبت به آن وحشت دارد می‌گریزد یا با اضطراب و پریشانی آن را تحمل می‌کند.

ترس یا اضطراب فرد نسبت به خطر واقعی موقعیت اجتماعی غیرمنطقی است.

ترس یا اضطراب فرد دائمی است و معمولا تا شش ماه یا بیشتر طول می‌کشد.

اجتناب، اضطراب یا پریشانی به طرز قابل توجهی عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی فرد را مختل می‌سازد.

از جمله علائم اضطراب اجتماعی به شکل فیزیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سرخ شدن، تعریق، لرزش، بالا رفتن ضربان قلب یا احساس «خالی شدن ذهن»

حالت تهوع یا به هم خوردن مزاج

حالت ایستادن فرد تغییر می‌کند، با دیگران ارتباط چشمی برقرار نمی‌کند یا بسیار آرام صحبت می‌کند.

به علاوه، تنها زمانی قادر به تشخیص علائم اضطراب اجتماعی و ترس یا اضطراب خواهیم بود که فرد در حال سخنرانی یا اجرا در جمع باشد.2

دلایل اضطراب اجتماعی

همانطور که گفتیم، اضطراب اجتماعی هراسِ شدید از موقعیت های اجتماعی است که دلایل زیر را دارد:

ترس از داوری، قضاوت و ارزیابی هایِ منفی دیگران

ترس از توجه و زیر نظر گرفته شدن توسط دیگران

ترس از نگرفتن تأیید و پس زده شدن

ترس از به اندازه‌ی کافی خوب نبودن

ترس از نادرست بودن و احمقانه عمل کردن در حضور دیگران

ترس از انتقادهای دیگران

ترس از تحقیر شدن توسط دیگران

تمایل به دوری از جامعه و ماندن در نقطه‌ی امن خود

کسی که دچار اضطراب اجتماعی است، آرام آرام از محیطهای اجتماعی فاصله می گیرد؛ ممکن است منزوی و خانه نشین شود و به فردی عصبی، افسرده و ناکارمد تبدیل گردد.

عواملی مانند: وراثت، الگوهایِ رفتاریِ اشتباه والدین، تربیت نادرست، محیطِ رشد، نادیده گرفته شدن در کودکی، مصرف مواد، عواملِ کاهنده ی اعتماد به نفس در سنین کم، آزارِ جنسیِ در سنینِ کودکی، عزت نفس آسیب دیده و... می توانند باعث اضطراب اجتماعی شوند.1

تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی، یکی از معمول ترین اختلالات اضطراب است. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، در موقعیت های اجتماعی کاملا احساس عصبی بودن و ناراحتی می کنند. آن ها خیلی نگران هستند که کار خجالت‌آور یا تحقیرکننده ای انجام دهند یا اینکه سایرین در مورد آن ها بد فکر کنند. این افراد خیلی خجالتی هستند و دائما احساس روی صحنه‌بودن دارند.

استراتژی های زیر برای شما طراحی شده اند تا برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی از آن ها استفاده کنید. این استراتژی ها به بهترین شکل برای بزرگسالانی با علائم ملایم تا متوسط این نوع از اضطراب مورد استفاده قرار می گیرند. برای افرادی که علائم شدیدتری دارند، ما درمان اختلال اضطراب اجتماعی با یک متخصص سلامت روان را توصیه می کنیم. اگرچه این استراتژی ها می توانند در خانه نیز برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی شما مورد استفاده قرار بگیرند.

چندین نوع مختلف از داروها برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی تجویز می شوند. هریک از آن ها مزایا و معایب خودشان را دارند که بستگی به موقعیت خاص شما دارد. این بدین معنی است که چندین نوع از داروها ممکن است در بهبود علائم اختلال اضطراب اجتماعی مفید باشند و یا یکی از آن ها ممکن است، برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی شما موثر باشد.4

روش های درمان اختلال فوبیای اجتماعی

خوشبختانه علی رغم آزار دهنده بودن این اختلال اما روش های درمانی موثری برای حل آن وجود دارد. هر چند متاسفانه درصد کمی از مبتلایان به درمان اصولی دسترسی دارند.

درمان دارویی برای برخی از افراد مبتلا به اختلال فوبیای اجتماعی مفید واقع می شود. مطالعات نشان می دهد که برخی از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب می توانند در کنار روان درمانی، مفید باشند. دارو درمانی بدون روان درمانی، تاثیر بلند مدتی ندارد. به نظر می رسد داروهای ضد افسردگی روی همه ی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی موثر نیستند و تنها 15 درصد از این بیماران از دارو درمانی نتیجه می گیرند.

یکی از مشکلاتی که برخی از مبتلایان به اضطراب اجتماعی با آن درگیر هستند ترس این افراد از مراجعه به متخصص برای حل مشکل خود است. در چنین شرایطی استفاده از درمان های غیر حضوری مثل دوره افزایش اعتماد به نفس و غلبه بر اضطراب اجتماعی می تواند این مشکل را حل کند.

علی رغم درمان های موثر و ثابت شده، یکی از مشکلاتی که در مسیر درمان اختلال اضطراب اجتماعی وجود دارد، کمبود متخصص و درمانگر توانمند در این زمینه است و به همین دلیل فقط درصد کمی از مبتلایان می توانند از درمان موثری استفاده کنند.3

پی نوشت ها
1.www.ofoghsalamat.com
2.www.darmankade.com
3.www.beheshtiyan.ir
4.www.draleyasin.com