سیستم پدافند تور ام 1

تور.ام1 تنها سیستم پدافند ضد هوایی در جهان است که توان رویت و شناسایی همزمان 48 هدف، رهگیری و شلیک به سوی دو هدف که در ارتفاع از 10 تا 6 هزار متری در پرواز هستند را دارد.
این سیستم قادر به عملکرد در مناطقی است که در معرض اغتشاشات شدید راداری و jaming قرار دارند و نیز امکان پرتاب از لانچرهای متحرک را دارا است .
اولین کاربر این سیستم موشکی ، پدافند هوایی روسیه بود که در آن نیرو با نام سام15 یا Gauntlet شناخته می شود. نیروی دریایی روسیه نیز نوع دریاپایه‏ی این موشک را به نام SA-N-9 به کار گرفته است. چین نیز تعداد 50 سیستم تور ام1 در ابتدا و سپس 25 سیستم دیگر بین سالهای 1997 تا 2002 خریداری کرده است. ارتش یونان نیز تعداد 21 سیستم به کار گرفته است.
در دسامبر 2005 نیز ایران قرارداد 1 میلیارد دلاری جهت خرید 29 سیستم موشکی Tor M1 به همراه مدرنیزه کردن سیستم های نیروی هوایی و خرید قایق های گشت زنی و مواردی دیگر با روسیه منعقد نمود که گفته می شود هفتصد میلیون دلار از این رقم متعلق به سیستم های Tor M1 بوده است.
این قرارداد با واکنش شدید و اعتراض آمیز مقامات آمریکایی مواجه شد.

موشک سطح به هوای تور.ام1 یک سیستم پدافند هوایی سیار است. در سیستم های دفاع هوایی سیار، لانچر (مجموعه پرتابگر و موشکها) و رادار سیستم موشک به وسیله‏ی خودرو جابه‏جا می‏شوند.
این خودرو (معمولا زرهی) فقط برای جابه‏جایی سیستم موشکی به کار می‏رود و این قابلیت را می‏دهد تا از گزند شناسایی ماهواره‏های نظامی و هواپیماهای شناسایی مصون بماند و مکان دقیق آن مشخص نشود. برای مثال در سیستم تور.ام1 ، می‏توان در ساعت حدود 60 تا 70 کیلومتر مجموعه‏ی سیستم را به راحتی جابه‏جا نمود و توان جنگنده‏های دشمن را برای حمله و نابودی این مجموعه که ممکن است مکانش قبلا مورد شناسایی قرار گرفته باشد، خنثی کرد.
تور.ام1 یک سیستم دفاع هوایی یکپارچه (موشک + رادار + خودرو) با دقت خیلی زیاد است که برای عملیات بر علیه اهداف ارتفاع متوسط و ارتفاع پائین و ارتفاع خیلی پائین، کاربرد دارد. دامنه‏ی استفاده نیز شامل انواع اشیاء پرنده نظیر انواع هلیکوپتر، هواپیمای جنگنده و موشکهای کروز و زمین به زمین می‏شود. قابلیت حمله به اهداف بسیار نزدیک، توان بالقوه‏ای برای شلیک به موشک می‏دهد، امکانی که در سیستم‏های موشکی نظیر هاوک و سام2 وجود ندارد و حداقل فاصله‏ی 3 یا 4 کیلومتری باید رعایت شود.

به گفته سرتيپ‌ سلامي‌ ‌ فرمانده‌ نيروي‌ هوايي‌ سپاه‌ "سيستم‌ تور ام‌ يک‌ قادر است‌ با هدف‌ هاي‌ با سطح‌ مقطع راداري‌ بسيار پائين‌ يعني‌ ‌‌‌هواپيماهاي‌ سريع السير با قابليت‌ مانور بالا و موشکهاي‌ کروز که‌ عمدتا داراي‌ سطح‌ مقطع بسيار پايين‌ هستند درگير شود و با دقت‌ انها را مورد اصابت‌ قرار دهد‌. اين‌ مجموعه‌ مجموعه‌ اي‌ واکنش‌ سريع است‌ و درمدت‌ دو دقيقه‌ حاضر به‌ راه‌ و در مدت‌ دو دقيقه‌ نيز آماده‌ جنگ‌ مي‌ شود و فاصله‌متوالي‌ بين‌ شليکها کسري‌ از ثانيه‌ است.‌‌ اين‌ سيستم‌ به‌ دليل‌ استفاده‌ از سامانه‌ هاي‌ رهگيري‌ غير فعال‌مانند سيستم‌ هاي‌ الکترواپتيک‌ و سامانه‌ هاي‌ رهگيري‌ ‌‌ که‌ حرارت‌ يابهاي‌مادون‌ قرمز هستند قادر است‌ بدون‌ اينکه‌ تحت‌ تاثير جنگ‌ الکترونيک‌ هواپيماهاي‌ دشمن‌ قرار گيرد آنها را رهگيري‌ کند.
وقتي‌ اين‌ سيستم‌ يک‌ هدف‌ مورد نظر را رهگيري‌ مي‌ کند روي‌ آن‌ قفل‌ مي‌ کند و هدف‌ را به‌ سيستم‌ پرتاب‌ واگذار مي‌ کند و شليک‌ صورت‌مي‌ گيرد که‌ اين‌ شليک‌ بر اساس‌ ‌‌ ناوبري‌ تناسبي‌ به‌ صورت‌ بسيار دقيق‌به‌ هدف‌ اصابت‌ مي‌ کند‌."

این سیستم موشکی قادر به انجام عملیات خود در محیط‏هایی است که دشمن در آن عمل الکترونیک انجام داده و یا ایجاد کننده‏ی پارازیت دارد. در هر سیستم، تعدادی خودروی حمل کننده پرتابگر (TLV) وجود دارد. (Transporter Launcher Vehicle)
در روسیه، هر گردان دفاع هوایی این موشکها، شامل 3 تا 5 آتشبار می‏باشد. در هر آتشبار نیز چهار TLV وجود دارد. در هر TLV نیز تعداد 8 لانچر موشک آماده‏ی پرتاب وجود دارد که این 8 لانچر به همراه مجموعه‏ی رادار و سیستم کنترل آتش و یک مقر فرماندهی پدافند می‏باشد.
سیستم شلیک موشک می‏تواند به صورت خودکار عمل نماید که شلیک نیز می‏تواند ایستا و یا در حال حرکت انجام شود.
Tor M1 می تواند تا 48 هدف را (با سطح مقطع راداری دست کم برابر با 0.1 متر مربع) در حداکثر فاصله ای معادل 25 کیلومتر تشخیص داده و رهگیری کند و همزمان بر روی دو هدف در فاصله یک تا 12 کیلومتری که با سرعت 700 متر بر ثانیه پرواز می کنند قفل کند.
احتمال اصابت این موشک ها به هدف در فاصله 10 تا 6000 متری، 92% تا 95% ادعا شده است.
زمان عکس‏العمل بین 3 تا 4 ثانیه (از زمان رهگیری هدف و شلیک موشک) برای حالت ایستا و 10 ثانیه برای حالتی است که سیستم در حال حرکت می‏باشد. حالت شلیک موشک به صورت عمودی بوده و نوع سوخت راکت موشک سوخت جامد و تک مرحله‏ای است قادر است مانورهایی با تحمل فشار 30جی انجام دهد!!!
سرجنگی موشک، 15 کیلوگرم ماده‏ی بسیار قوی انفجاری چند تکه دارد (یعنی پس از انفجار، به قطعات مختلف تقسیم شده و هر قطعه نیز جداگانه منجر می‏شود) و این سرجنگی به یک فیوز زمانی متصل است.
این موشک همچنین می‏تواند با دقت بسیار بالایی، موشکهای کروز و سایر سلاح‏های هدایت شونده را مورد هدف قرار دهد. در آزمایشاتی که برای هدفگیری این موشک در برابر موشکهای زمین به زمین صورت گرفته است، فاصله‏ای بین 600 تا 900 متر (برای هدفگیر موشک کروز یا زمین به زمین) برد مؤثر این سیستم تعیین شده است.

مدیر عامل کارخانه الکترومکانیک "کوپول" کارخانه تولید کننده این سیستم می گوید:" ما آماده ایم که طی یک ماه یک مسابقه نظامی به نوعی دوئل با هر رقیبی تدارک دیده و برگزار کنیم. فکر نمی کنم که رقبای ما آمادگی چنین مسابقه ای را داشته باشند. در میدان تیر ناتو واقع در جزیره "کریت" 19 مورد پارازیت های مختلف بر سر راه "تور" گذاشتند اما سیستم مذکور با موفقیت کار خود را انجام داد. تمامی خصوصیت های "تور" که ما آنها را اعلام کردیم بارها مورد تایید قرار گرفته اند".
وی همچنین می گوید:" آمریکایی ها "تور" را از بلاروس خریداری کردند و در حال حاضر این سیستم در صحرای نوادا قرار دارد. ما تصویری داریم که کارشناسان آنها این سیستم را کاملا پیاده کرده اند که از آن سر در بیاورند".

افزایش برد سامانه تور ام 1 تا 35 هزار پا

ایران پس از دریافت سامانه تور ام 1 برد آن را به 35 هزار پا ( تقریبا 10500 متر) افزایش دادند.
با توجه به اينكه عمده هواپيماها در ارتفاع بين 25 تا 35 هزار پايي اقدام به مانور و رهايي بمب مي‌كنند اكنون با سامانه جديدي ميشود اين ارتفاع را به خوبي پوشش داده و با آنها مقابله كرد.
منابع تحقیق :
scud.persianblog.ir
tinypic.com
military.ir
Alef.ir
Daneshju.ir/forum
iranpressnews.com
خبرگزاری فارس
/ن