کتابِ «تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام»

محمد صادق نجفي، تاريخ حرم ائمه بقيع (ع)، نشر مشعر، چاپ سوم، 1384، 375 صفحه.

اين کتاب در ده بخش تنظيم شده است. نويسنده کتاب در بخش مقدماتي، با عنوان: « وهابيت و انگيزه تخريب حرم ها» ، چگونگي آغاز ساخت. حرم ها وانگيزه تخريب آنها را بيان مي کند. واز جمله دلايل اين اقدام غير انساني را، کج فهمي ديني مي داند. وي در پاسخ به اين پرسش که چرا و چگونه افرادي خود را مسلمان مي نامند، ولي به خود اجازه مي دهند به بزرگان دين اهانت ، و ابنيه وآثار آنان را منهدم کنند، مي نويسد:
«يکي از آفات بزرگ و خطرناک در هر مذهب و آييني، کج فهمي ها و تندروي ها و برداشت غلط و انحرافي و به اصطلاح قرائت هاي خود ساخته از آن آيين است که در مقاطع مختلف، از ميان پيروان همان مذاهب به وجود مي آيد و موجب تضعيف وتفرقه در آن مذهب مي شود. با تأسف بايد گفت که در ميان پيروان دين مقدس اسلام نيز کساني بوده اند که از اين کج فهمي و انحراف فکري مصون نمانده و موجب پيدايش اختلاف و کينه ورزي ها وگاهي خون ريزي ها درميان پيروان قرآن شده اند.
از مصاديق ونمونه هاي بارز چنين انحراف فکري وبرداشت هاي ناروا، گروه خوارج هستند که درحال حيات رسول خدا (ص) ودرميان جامعه آن روز به وجود آمدند ودر زمان اميرالمؤمين (ع) گسترش يافته وبه صورت يک گروه معارض حکومت آن حضرت ظاهر شدند.»
درادامه اين بخش، تاريخچه اي از افکار ابن تيميه، و نقش محمد بن عبدالوهاب؛ در بنيان گذاري فرقه وهابيت و عوامل مؤثر در يپشرفت اين آيين، و بخشي از عقايد وهابيان از جمله گرايش به تجسم خدا، جمود بر ظاهر الفاظ، عقيده به رؤيت خدا، فتاواي فقهي وهابيان و... بيان شد است . در قسمت فتاواي فقهي وهابيان مي خوانيم:
«يکي از فتواهاي وهابيان، حرمت سفر براي زيارت قبور پيامبران و صالحان و حرمت توسل و تبرک به آنان و ساختن حرم و بارگاه و تعمير قبور و مشاهده آنهاست.
اين موضوع اولين بار در سال 726 هـ . ق در دمشق از سوي ابن تيميه مطرح، و موجب شورش و بلوا گرديده اين شورش و فتنه آنگاه به اوج خود رسيد که علما و قضات متوجه شدند او در سال 710هـ . ق، يعني شانزده سال قبل، در حرکت زيارت قبور پيامبران و در حرمت توسل وتبرک به آنها، کتابي به نام اقتضاء الصراط المستقيم تأليف نموده است. چون هر روز برشدت فتنه وآشوب افزوده مي شد و شعله هاي اين آتش به شهرهاي ديگر نيز سرايت مي کرد، حاکم وقت، مصلحت را دراين ديد که براي رفع فتنه وحفظ آرامش ابن تيميه را در قلعه دمشق زنداني کند و او از اين تاريخ به مدت دو سال محبوس بود تا رخت از جهان بر بست.
به هر حال، ابن تيميه علي رغم دلايل محکم بر استحباب زيارت قبور انبيا و به ويژه قبر پاک رسول خدا (ص) که يکي از عبادات بزرگ و شناخته شده در نزد همه مسلمانان است، سفر براي زيارت آن حضرت و ساير انبيا و پيشوايان ديني را حرام و بدعت و عمل شرک آميز معرفي کرده و براساس عقيده خودش که ارتکاب هر عمل حرام موجب ارتداد مي شود، جان و مال چنين فردي را اگر توبه نکند، مانند ساير مرتدين، بر مسلمانان حلال دانسته و بايد هر چه سريع تر به قتل برسد. همان گونه که واجب است اين قبرها و حرم ها که نقش اصنام و اوثان را ايفا مي کنند هر چه زودتر تخريب و آثار آنها محو شود. فتواهاي وهابيت نيز به پيروي از ابن تيميه، درباره زيارت قبر رسول خدا(ص) وشخصيت آن حضرت وهمچنين درباره مسلمانان همان ديدگاه ها وفتواهاست.»
نويسنده محترم دربخش اول با عنوان «تاريخ حرم ائمه بقيع (ع)، ابتدا معناي لغوي بقيع، چگونگي ايجاد مدفن دربقيع، فضيلت بقيع ومختصري از تاريخ حرم ائمه بقيع را گزارش مي دهد. در مرحله دوم از اين بخش، عناويني چون: «سلاطين اموي و بهره برداي سياسي از قبور» و«مقاتله بني عباس با سياست اموي ها» ، آمده و در مرحله سوم، تاريخ ساختمان گنبد ائمه بقيع، کيفيت گنبد و بارگاه ايشان، تعميرات و خصوصيات حرم، تاريخ ضريح ها، چگونگي قبر و ضريح منسوب به فاطمه(ع) ، و مدفن حضرت زهرا(ع) از ديدگاه روايات و شواهد و قرائن در اين زمينه، بررسي شده است.
در بخش دوم، بيت الاحزان؛ در بخش سوم، حرم جناب ابراهيم و عثمان بن مظعون؛ در بخش چهارم، حرم همسران و دختران رسول خدا(ص)، دربخش پنجم، بقعه عقيل بن ابي طالب؛ ودر بخش هاي بعدي ديگر بقعه هاي بقيع به تفصيل معرفي وتاريخ ساخت اين بقعه ها ، شخصيت مدفونين درآنها، وديگر مباحث مرتبط مطرح شده است.
منبع: کتاب گلبرگ شماره 122
/ن