ماهي ديكاس ( Discus )

اگر شما هم به آکواریوم و نگهداری ماهیان آب شیرین و با آب شور علاقه مند هستید؛ بدون شک یکی از زیباترین ماهی های آب شیرینی که تا بحال دیده اید و یا از آن نگهداری کرده اید؛ میتواند دیسکاس باشد. یک ماهی کمرو و خجالتی که در زیبایی و تنوع رنگ میتوان آن را به عنوان بازرترین ماهی آب شیرین دانست و شاید همین موضوع باعث شده است که خیلی ها این ماهی را به عنوان عروس آکواریم های آب شیرین بشناسند. تنوع رنگ این ماهی از شامل رنگهای قرمز، خونی، آبی، سفید، صورتی، زرد، نارنجی، سبز، فیروزه ای، قهوه ای و ... میباشد که باید به این تنوع؛ تنوع حالتهای رنگبندی (مانند نقطه ای – Spotted - و پوست ماری - Snake Skin – و ...) را هم اضافه نمود. هرچند نگهداری از این ماهی، بدلیل حساس بودن آن و لزوم ایجاد شرایطی تقریبا مشابه با شرایط طبیعی محل زندگی این ماهی – در جنگلهای آمازون – به نسبت بسیاری از انواع دیگر ماهی های آب شیرین، سخت تر است اما در بسیاری از موارد نمی توان از فکر داشتن چنین ماهی زیبایی در آکواریوم چشم پوشی کرد.

این ماهی در آبی با دمای ۷۰ درجه فارنهایت (تقریبا ۲۱ درجه سانتی گراد) و با مشخصاتی مانند PH: ۶.۶ ، سختی: ۲۵ppm، آهن: ۱.۷ppm ، آلکالین: ۲۰ppm و کلریدها : ۳ppm بیشترین زیبایی را خواهد داشت. این شرایط نشان میدهد که این ماهی در آبهایی با کمترین میزان سختی بهترین شرایط را برای ادامه حیات و همچنین تکثیر دارا میباشد و به همین خاطر معمولا کسانی که از این نوع ماهی نگهداری مینمایند، به صورت دوره ای و به فاصله زمانی هر سه روز یکبار، چیزی در حدود یک سوم آب آکوایوم محل نگهداری این ماهی را با آب تازه و کاملا هم دما با آب موجود در آکواریوم تعویض مینمایند. شدت رنگ در این نوع ماهی رابطه مستقیمی با شرایط زندگی آن دارد، امروزه در بسیاری از فروشگاه های مربوط به ماهی ها آب شیرین میتوان مواد شیمیایی را یافت که تا حدودی میتوانند بر روی شدت رنگ این ماهی تاثیر بگذارند اما در نهایت چیزی جز ضعف و عدم بروز علائم اولیه بیماری تا قبل از شدت گرفتن بیماری، را باعث نخواهند شد. بنابراین بهترین توصیه در این مورد نگهداری ماهی در بهترین شرایط ممکن و عدم استفاده از اینگونه مواد شیمیایی – که گاها به نام مواد غذایی هم فروخته میشوند – میباشد.

تنوع غذایی و مخصوصا استفاده از غذاهای زنده میتواند تاثیر زیادی بر سالم بودن ماهی های شما داشته باشد و البته در میان غذاهای زنده موارد مانند دافنیا (کک آبی)، ان کایت راوس (کرم سفید)، لومبر کلیوس توستویس (کرم خاکی) و پشه میتوانند گزینه های خوبی برای تغذیه این ماهی – و البته بیشتر ماهی های بومی مناطق گرمسیری باشند. در ایران معمولا این نوع غذاهای زنده به سختی یافت میشوند اما یکی از غذاهای زنده ای که میتوانید به راحتی به آن دسترسی داشته باشید (و یا حتی به صورت مصنوعی به تکثیر! آن بپردازید ، کرمهای خاکی هستند؛ نکته فابل توجه در این ارتباط این است که قبل از تغذیه ماهی بوسیله کرم خاکی؛ حتما کرمها را حداقل به مدت ۲۴ ساعت در درون آب قرار دهید تا تمامی موادی که در بدن کرم وجود دارند – و از جمله خاک – از بدن کرم خارج شوند. عدم توجه به این نکته میتواند با عث مسمومیت ماهی و از بین رفتن آن شود.

آکوایوم محل نگهداری این ماهی باید حداقل به اندازاه ۲۵ تا ۲۸ گالن (هر گالن تقریبا برابر با ۴ لیتر میباشد) برای هر جفت بالغ گنجایش داشه باشد و معمولا در آن از وسایل تزیینی زیادی استفاده نیمشود، در بسیاری از موارد، در داخل آکواریومهای محل نگهداری (و مخصوصا محل تکثیر) این نوع ماهی فقط از یک سنگ هوا، یک فیلتر و یک بخاری استفاده میشود. نکته قابل توجه در این مورد این است که بدلیل آنکه مدفوع ماهی میتواند تاثیر زیادی بر سختی آب داشته باشد، برای راحت تر تمیز کردن آکواریوم در هنگام تعویض آب به صورت دوره ای؛ در آکواریومهای محل نگهداری جفتهای بالغ و آماده تکثیر این ماهی از شن و ماسه برای تزیین کف آکواریوم استفاده نمیشود. همچنین برای بهتر تنظیم شدن دمای آب نیز معمولا از دو بخاری در دو طرف آکواریوم به صورت خوابیده بر روی کف آکواریم استفاده میشود. همچنین استفاده از لامپهای فلورسانت در بالای آکواریوم محل نگهداری این ماهی توصیه شده است.
ماهی های دیسکاس معمولا اولین نشانه های فعالیتهای جنسی خود را پس از رسیدن به سن یک سالگی از خود بروز میدهند که البته این زمان در انواعی مانند دیسکاسهای فیروزه ای ممکن است تا هجده ماهگی نیز تغییر کند. در هنگام تولید مثل، جفتهای این ماهی باید به تنهایی در یک آکواریوم و در یک محل کم رفت و آمد در خانه نگهداری شوند و در غیر این صورت حتی در صورت تخم زیری، احتمال خورده شدن تخمها و یا نوزادان توسط والدین بسیار زیاد خواهد بود. این نوع ماهی معمولا بر روی یک سطح با شیب ملایم تخم ریزی میکند (برای ایجاد این سطح میتوانید از یک گلدان وارونه در ته آکواریوم استفاده نمایید) و تخمها پس از ۵۲ ساعت متولد شده و پس از ۷۲ ساعت براحتی میتوانند شنا کنند. پس از تخم ریزی و تا زمانی که نوزادان به سن یک هفتگی نرسیده باشند، باید حتما به دفعات زیاد و با فاصله زمانی کم ، والدین آنها را تغذیه نمود و در غیر این صورت ، والدین به راحتی نوزادان خود را بجای غذا خواهند خورد! پس از گذشته یک فته میتوان والدین را از نوزادان جدا نمود و با استفاده از غذاهایی مانند تخم میگوی زنده از آنها نگهداری نمود. تا هنگامی که اندازه ماهی های جوان کمتر از ۱.۵ اینچ (تقریبا ۳ سانتی متر) باشد، تخم میگوی زنده و غذاهای خشک و زیر شده مکمل بهترین گزینه برای تغذیه آنها خواهد بود و پس از آن میتواند کرم خاکی زیر شده را نیز به رژیم غذایی آنها اضافه نمود.

متخصصین توانسته اند واریته های بسیار زیبا ومتنوع با رنگهای نارنجی، قرمز، سبز، آبی، خاکستری، سفید، طلایی، راه راه، خالدار و ... از این ماهی در شرایط آکواریوم بدست آورند. این ماهی بومی آمریکای جنوبی و حوضه رود آمازون است و در مردابها و حوضچه های آرام منطقه آمازون وجود دارد. پراکندگی آن در کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، پرو، پاراگوئه و ... در آمریکای جنوبی است. متخصصین بسیاری از اروپا، آمریکا، آسیا و ... این ماهی را از محیط طبیعی صید و با مطالعه و کار تکثیر و پرورش بر روی آنها در شرایط اکواریوم موفق به تولید انبوه و تجاری آن شوند. این ماهی بسیار حساس و شرایط آب با PH اسیدی را می پسندد دامنه تحمل آن PH 7-5 می باشد. دمای مناسب 26 تا 30 درجه سانتیگراد می باشد و نیازمند آب خیلی سبک می باشد. ثابت نگه داشتن دما و PH و سختی آب آکواریوم آنها نگهداری شان را مشکل نموده است.

در مورد گیاه:

اغلب گیاهان آب شیرین منطقه آمریکای جنوبی و گیاهانی که PH آب را اسدی نمایند مناسب برای آکواریوم دیسکس می باشند. گیاهانی مانند:
انواع کریپتون، برگ سیبی، والیزنریا، دم گربه ای و ... ، گیاهان را برای آکواریوم های دکوری تعبیه می نمایند و برای تکثیر و پرورش نیاز به گیاه نیست.

تعیین جنسیت:

مولدین این ماهی را به راحتی نمی توان شناسایی نمود تنها متخصصین و تکثیر کنندگان می توانند جنسیت این ماهیان را در گله تشخیص دهند. این ماهی جفت خود را از درون دسته ماهیهای هم نوع انتخاب می نماید.

جفتگیری اجباری آنها بسیار نادرست است و زوجین در انتخاب یکدیگر وسواس داردند. مشخصه و یا تفاوت ظاهری نمی توان برای تعیین جنسیت عنوان کرد و تنها درهنگام آمادگی جنسی و پس از انتخاب جفت با بیرون آمدن لوله های تناسلی می توان جنس نر را از ماده تشخیص داد.

نکته های اساسی در تولید مثل دیسکاس :

وقتی دیسکاس هایتان همدیگر را برمیگزینند ( جفت میخورند)، آنها احتمالا آماده ی تولید مثل هستند
1- آنها را در یک تانک جدا گذاشته اید . اگر واقعا جفت باشند کار خوبی کرده اید.
2- در تولید مثل دیسکاس ها آب اسیدی را ترجیح میدهند.
3- آنها یک گوشه ی مناسب مورد پسند خود را برمیگزینند، آن را تمیز میکنند. آنها را به حال خود رها کنید ... آنها کار خود را انجام میدهند و سرانجام تخم میریزند.
4- روش نرمال تخم ریزی به این گونه است که ماهی ماده تخم ها را میریزد و به دنبال او ماهی نر آنها را بارور میکند.
5- هر کدام به نوبت مواظب تخم هایشان هستند .
6- بعد از 4-5 روز می بینید که تخم ها تیره تر میشوند . آنها لاروها هستند.
7- لاروها را میبینید که تکان میخورند.
8- هنگامی که لارو ها می افتند، والدین به آنها کمک میکنند و آنها را به جای اولیه بازمیگردانند.
9- برای یک هفته لاروها شروع به شنا میکنند و به بدن پدرومادر خود میچسبند.
10- والدین از آنها مراقبت میکنند.
11- اولین غذایی که به بچه ها میدهید، آرتمیا است (بچه میگوی شور)
12- سپس با کرم و دافنی ادامه دهید .
13- وقتی آنها یک ماهه شدند میتوانید به آنها غذا بدهید.
اگر تخم ها به بپه تبدیل نشدند :
1تخم ریزی کرده اند اما تولید مثل نه.
2ممکن است هردو ماده باشند.
3آنها به نوبت تخم میریزند.
4تخم ها بارور نشده اند.
برای پیدا کردن جفت :
1یک نر را که راجع به آن مطمئن هستید برگزینید و آنها را به طور موقت جفت بیندازید.
2سپس جنسیت آنها را تایید کنید.
8.بعد از تخم ریزی محلول ضد قارچ (Anti-fungus) را بیفزایید.
9.از یک تور برای پوشاندن آنها استفاده کنید.
10.گر تخم ها دوباره سفید شدند، آنها را جدا کنید. بگذارید ماهی نر استراحت کنند.
11.البته دما مهم است. هرچه سرما بیشتر باشد احتمال به بار نشینی تخم ها کمتر است.
زمان غذایی برای بچه ماهی ها :
1.از زمان لاروی تا هنگامی که آنها آزادانه شنا میکنند به غذا نیاز ندارند.
2.در روز دوم شنای آزادانه، والدین به مراقبت از آنها می پردازند. بچه ها غذا را از والدین میگیرند.
3.پس از تقریبا یک هفته، اولین غذا باید داده شود : آرتمیا ( میگو آب شور)
4.سپس دافنی ، کرم ، غذای دیسکاس(ماهی برگر) یا تترا بیت.
منبع:دانستنيهاي ماهيان زينتي
/ن