سياست خارجي دولت بوش بر مبناي حمله پيشگيرانه طراحي شده است. اين استراتژي داراي پيامدهاي بسيار گسترده‌اي براي جامعه بين المللي است. حمله پيشگيرانه تفاوت مهمي با حمله پيش دستانه دارد. حمله پيش دستانه زماني صورت مي‌گيرد كه كشوري در خط حمله‌اي فوري قرار مي‌گيرد و قبل از آن كه مورد حمله واقع شود، پيش
نويسنده: موسی رشید حفظ آبادی / کارشناس روابط بین الملل
از حمله پيش دستانه تا پيشگيرانه
سياست خارجي دولت بوش بر مبناي حمله پيشگيرانه طراحي شده است. اين استراتژي داراي پيامدهاي بسيار گسترده‌اي براي جامعه بين المللي است. حمله پيشگيرانه تفاوت مهمي با حمله پيش دستانه دارد. حمله پيش دستانه زماني صورت مي‌گيرد كه كشوري در خط حمله‌اي فوري قرار مي‌گيرد و قبل از آن كه مورد حمله واقع شود، پيش دستي كرده و حمله نمايد اما حمله پيشگيرانه زماني اتفاق مي افتد كه كشوري به حدس و گمان، كشور ديگري را در ماه‌ها و يا سال‌هاي آينده خطري براي خود احساس مي‌كند و براي پيشگيري از به خطر افتادن احتمالي امنيت ملي خود، دست به حمله مي‌زند. حمله آمريكا به عراق مهم‌ترين مصداق حمله پيشگيرانه است. جرج بوش اخيرا طي سخناني اعلام كرد اگرچه سلا‌ح‌هاي كشتار جمعي در عراق پيدا نشد، اما رژيم صدام حسين در آينده يك تهديد براي آمريكا و هم پيمانان او محسوب مي شد.
بودجه نظامي
ميزان بودجه نظامي آمريكا، عمده‌ترين شاخص براي ارزيابي نظامي شدن سياست خارجي اين كشور است. بودجه نظامي آمريكا كه پس از 11 سپتامبر روند صعودي داشته در سال 2004 به رقم 450 ميليارد دلار به علا‌وه 16 ميليارد دلار كمك خارجي رسيد كه به زعم كارشناسان اين رقم در سياست خارجي كشورها پس از جنگ جهاني دوم بي سابقه بوده است. بودجه نظامي آمريكا در سال 2005، 2006 و 2007 نيز باز هم افزايش يافت و به حدود 500 ميليارد دلار رسيد. علا‌وه بر اين كنگره آمريكا مبالغ ديگري به طور اضطراري براي جنگ در عراق و افغانستان كه ماهانه 5 ميليارد دلار هزينه دارد را نيز اختصاص داده است. بودجه نظامي آمريكا براي سال 2008 رقم 623 ميليارد دلار پيشنهاد شده كه البته كنگره از ميزان آن خواهد كاست. هنگامي كه ميزان بودجه نظامي آمريكا با ساير كشورها در نظر گرفته شود، نظامي بودن سياست خارجي اين كشور بيشتر مشخص مي‌شود. بودجه نظامي انگليس 38 ميليارد دلار به علا‌وه 10 ميليارد دلار ذخاير جنگي است. گفته مي شود كه بودجه نظامي آمريكا در سال 2005 مساوي با بودجه نظامي 20 كشور دنيا بود كه پس از آمريكا در رده‌هاي بعدي از نظر بودجه نظامي قرار دارند.
پايگاه‌هاي نظامي
بخش عمده بودجه نظامي آمريكا صرف صدها پايگاه نظامي اين كشور مي‌شود كه در خارج از آمريكا قرار دارند. شبكه‌اي از پايگاه‌هاي نظامي و اطلا‌عاتي آمريكا كه تعداد آنها 700 پايگاه ذكر شده در سراسر دنيا پراكنده شده‌اند. از نظر جغرافيايي اين پايگاه‌ها از تركيه، عراق، عربستان، كويت، بحرين، قطر، امارات متحده عربي، عمان، اتيوپي، پاكستان، ازبكستان ، تاجيكستان و قرقيزستان گرفته تا جزاير ديه گو گارسيا در اقيانوس هند پراكنده شده‌اند. پنتاگون معتقد است كه آمريكا در دهه 1990 مي‌توانست همزمان در دو نقطه متفاوت جهان بجنگد، اما پس از حادثه 11 سپتامبر بايد توانايي جنگيدن همزمان در چهار نقطه متفاوت جهان را داشته باشد. در پايگاه‌هاي جديد آمريكا در ازبكستان، پاكستان و قطر، آمريكا امكانات جنگ پيشگيرانه را مستقر كرده است. در دوره جرج بوش پروژه ساخت پايگاه هاي نظامي جديد به ويژه در آسياي مركزي و جمهوري هاي سابق شوروي شدت گرفته است. آمريكا هم اكنون 16 پايگاه دائمي بزرگ در عراق ايجاد كرده است. در پايگاه هاي نظامي آمريكا در كشورهاي مختلف صدها هزار نظامي مستقر هستند.
سپر دفاع موشکی:
سپر دفاع موشکي نامي است که بر ادامه برنامه دولت آمريکا موسوم به طرح دفاع استراتژيک گذاشته شده است. سابقه برنامه اي براي استقرار سيستم انهدام موشک هاي اتحاد جماهير شوروي سابق - و بعدا چين - قبل از اصابت آنها به هدف هاي خود در خاک ايالات متحده، به دهه 1950 باز مي گردد. اما در دهه 1980 بود که اين برنامه به عنوان تلاشي براي تحت پوشش قرار دادن تمامي خاک ايالات متحده مطرح شد. در اوايل دهه 1980، رونالد ريگان، رئيس جمهوري وقت آمريکا، برنامه گسترده اي را تحت عنوان طرح دفاع استراتژيک (و معروف به جنگ ستارگان) براي حفاظت از اين کشور در برابر حملات موشک هاي حامل کلاهک اتمي مطرح کرد که به گفته برخي ناظران، در نهايت مي بايست به ناکارآمدي و حذف تمامي زرادخانه هاي هسته اي در جهان منجر شود. بر اساس اين طرح، يک سيستم کامل راداري براي ردگيري و انهدام موشک هاي شوروي سابق - قبل از اصابت آنها به هدف در آمريکا - تمامي خاک آمريکا را تحت پوشش قرار مي داد.اين برنامه در سال هاي بعد از زمامداري رونالد ريگان به طور جدي دنبال نشد اما در سال 2002، جورج بوش، رئيس جمهوري آمريکا، اعلام کرد ايالات متحده برنامه دفاع موشکي را با جديت دنبال خواهد کرد. همزمان، دو کشور انگليس و دانمارک نيز با ارائه تسهيلاتي براي استقرار سيستم هاي راداري و موشکي، از آمريکا خواستند اين دو کشور را نيز تحت پوشش سپر دفاع موشکي قرار دهد.در سال هاي اخير، ايالات متحده مذاکراتي را با لهستان و چند کشور ديگر اروپاي شرقي در مورد تعميم دفاع ضد موشکي به اين کشورها دنبال کرده است.
کار "سپر دفاع ضدموشکی" ردیابی موشک‌های پرتاب‌شده با استفاده از یک سیستم کامل راداری‌ست. این سیستم دفاعی پس از ردیابی و شناسایی موشک‌های پرتاب‌شده، آنها را پیش از اصابت به هدف منهدم می‌کنند. سپر موشکی آمريكا يك طرح نظامي است كه قرار است در اروپای شرقی مستقر شود و سیستمی را کامل كند که در حال حاضر در آمريكا، گرینلند و بریتانیا مستقر است.
در واقع کاخ سفید اعلام کرده است كه قصد دارد سیستم رهگیر موشک در لهستان و تاسیسات راداری در جمهوری چک مستقر كند. بي‌بي‌سي در باره اين طرح اعلام كرده است كه 10 رهگیر در منطقه‌ای به بزرگی یک زمین فوتبال در لهستان مستقر خواهند شد و اهداف را در ارتفاع بسیار بالا و از طریق فقط "برخورد صرف" منفجر خواهند کرد.
قطعات یک سیستم راداری هم که پیش از این در اقیانوس آرام جنوبی مستقر بود، پیاده شده تا به جمهوری چک انتقال یابد. رهگیرها و رادار احتمالا به یک رادار هشدار دهنده در منطقه قفقاز مرتبط خواهند شد. سیستم سپر موشکی آمریکا برای مقابله با موشک های بالستیک یا قاره پیمایی طراحی شده که بیش از ۵ هزار کیلومتر (۳۱۰۰ مایل) برد دارند. تاسیسات زمینی این سیستم فعلا شامل ۸ رهگیر در آلاسکا و ۲ عدد دیگر در کالیفرنیا است.
در خارج از خاک آمریکا هم پایگاه های راداری در "فلائینگ دیلز" ( Fylingdales) بریتانیا و تولی(Thule) در گرینلند – قلمرو کشور دانمارک – واقع شده اند. مقامات رسمی هزینه نهایی استقرار این تاسیسات در خاک اروپا را بین یک میلیارد و 600 میلیون تا 2 میلیارد و 500 میلیون دلار تخمین می زنند. قرار است اولین گروه از رهگیرها سال ۲۰۱۱ قابل استفاده شود. واشنگتن امیدوار است در سال ۲۰۱۳ سیستم به صورت کامل شروع به کار کند.
موضوع استقرار يك سيستم راداري در جمهوري چك و سامانه دفاع ضد موشكي شامل 10 موشك رهگير در لهستان، درآستانه نشست سران هشت كشور صنعتي درآلمان، بار ديگر موجب بازگشت ادبيات دوره جنگ سرد برفضاي روابط روسيه و آمريكا شده است. ادامه دارد ... منبع:اندیشکده روابط بین الملل
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
