کوکی چیست؟

کوکی‌ها فایل‌های متنی با داده‌های کوچکی مانند نام کاربری و رمز عبور هستند که برای شناسایی رایانه شما هنگام استفاده از شبکه استفاده می‌شوند. کوکی‌های خاصی که به‌عنوان کوکی‌ های HTTP شناخته می‌شوند برای شناسایی کاربران خاص و بهبود تجربه مرور وب شما استفاده می‌شوند.

داده‌های ذخیره‌شده در یک کوکی پس از اتصال شما توسط سرور ایجاد می‌شود. این داده‌ها با یک شناسه منحصربه‌فرد برای شما و رایانه شما برچسب‌گذاری شده‌اند. هنگامی که کوکی بین رایانه شما و سرور شبکه مبادله می‌شود، سرور شناسه را می‌خواند و می‌داند که باید چه اطلاعاتی را به‌طور خاص به شما ارائه دهد.

وقتی یک وب‌سایت را باز می‌کنید، درخواستی به مرورگر شما ارسال می‌شود تا فایل کوکی روی هارد دیسک ذخیره شود و از آن پس اطلاعات مورد نیاز وب‌سایت برای شناسایی کاربر و ارائه‌ی خدمات اختصاصی شروع می‌شود. مثلاً اگر به فروشگاه اینترنتی مراجعه کرده باشید حتی بدون اینکه ثبت نام کرده باشید یا در فروشگاه وارد شده باشید، می‌توانید سبد خرید خود را پر کنید.

حتی اگر صفحه را ببندید و مجددا آن را باز کنید بازهم محصولاتی که به لیست خرید خود اضافه کرده بودید همچنان در سبد خرید دیده می‌شوند. این کار به کمک کوکی در مرورگر انجام می‌شود. در واقع در مراجعه‌ی بعدی به وب‌سایت یا یکی از صفحات آن، ابتدا سایت از مرورگر می‌خواهد که فایل کوکی ذخیره‌شده روی حافظه کامپیوتر یا موبایل شما را باز خوانی کند و اگر وجود نداشت آن را ایجاد کند.

کوکی مرورگر چیست و چرا اهمیت دارد؟

کوکی‌ها، فایل‌هایی هستند که اطلاعات مفیدی را در کامپیوتر شما ذخیره می‌کنند. اطلاعاتی که از نحوه رفتار شما در وب سایت‌ها به دست می‌آورند. مهم‌ترین کاربرد Cookieها این است که کمک می‌کنند تا شما در مراجعات بعدی خود به سایت‌‌ها تجربه بهتری داشته باشید. اگرچه برخی به کوکی‌ها شک دارند و آن‌ها را جاسوسانی کوچک می‌دانند که به دنبال اطلاعات ارزشمند بعضی کاربران هستند.

اگر هنوز تعریف کوکی‌ها برای شما مبهم است یا این که شما هم به این فایل‌های کوچک متنی مشکوک شده‌اید، عجله نکنید. در این مقاله کاملا به این موضوع خواهیم پرداخت که کوکی در مرورگر چیست و چه کاربردی دارد. هم‌چنین دلیل استفاده از آن و خطرناک بودن یا نبودن آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

انواع کوکی در مرورگر چیست؟ آشنایی با انواع کوکی ها در مرورگر

کوکی‌ها انواع مختلف و کاربردهای متفاوتی دارند که بد نیست با آن‌ها آشنا باشید. به ویژه اگر مدیر یک سایت خبری، آموزشی، فروشگاه فایل یا غیره هستید. آشنایی با این کوکی‌ها قطعا دید بهتری به شما می‌بخشد.

• کوکی شخص اول یا First-Party Cookie؛ امن‌ترین نوع کوکی در مرورگر

این نوع کوکی‌ها توسط همان سایتی که کاربر در حال بازدید از آن است، ایجاد می‌شوند و از بالاترین امنیت ممکن برخوردارند.

• کوکی شخص ثالث یا Third-Party Cookie؛ نوع کوکی در اینستا چیست؟

کوکی‌های شخص ثالث توسط سایتی غیر از سایت اصلی ایجاد می‌شوند. برای مثال تصور کنید که در میان یک سایت ویدیویی از یوتیوب بارگذاری شده و شما روی آن کلیک می‌کنید تا پخش شود. در این صورت کوکی‌های شخص ثالث از سمت یوتیوب ایجاد شده و در مرورگر ثبت می‌شوند. نمونه‌های دیگر کوکی‌های شخص ثالث می‌توان به cookieهای شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد یا کوکی‌هایی ردیابی که برای تبلیغات مورد استفاده قرار می‌گیرند. متاسفانه این کوکی‌ها همیشه امن نیستند و خوشبختانه به راحتی می‌توان آن‌ها را در مرورگر مسدود کرد.

• کوکی موقت یا Session Cookies؛ کوکی سشن از انواع کوکی در مرورگر

این کوکی‌ها که حاوی رشته‌ای از حروف و اعداد منحصر به فرد هستند، این وظیفه را دارند که داده‌های مربوط به هر کاربر را تا زمانی که در سایت حضور دارد، حفظ کنند و آن‌ها را به هم ارتباط دهند. به بیان دیگر این کوکی‌ها به محض ورود کاربر به سایت ایجاد می‌شوند و رفتار آن را تا زمان خروج ثبت می‌کنند و بعد از بسته شدن سایت هم به صورت خودکار حذف خواهند شد.

• کوکی دائمی یا Persistent Cookies؛ ماندگارترین نوع کوکی در مرورگر

این کوکی‌ها برخلاف کوکی موقت بعد از بسته شدن سایت توسط کاربر حذف نمی‌شوند؛ بلکه برای مراجعات بعدی کاربر به سایت حفظ خواهند شد. البته این کوکی‌ها هم تاریخ انقضایی دارند و پس از پایان این مدت اگر دوباره به روز رسانی نشوند، از بین خواهند رفت.

کاربرد کوکی چیست؟ کاربرد کوکی ها در مرورگر

اصلی‌ترین کاربرد کوکی‌ها در مرورگر؛ بهبود تجربه کاربری است. اطلاعات ذخیره شده در کوکی‌ها کمک می‌کنند تا کاربران در مراجعات بعدی خود به سایت‌ها خیلی راحت‌تر و سریع‌تر جستجو کنند و به آن ‌چه می‌خواهند برسند. پس می‌توان گفت که مثل پاپ آپ‌ها استفاده درست از آن‌ها می‌تواند حتی به صورت غیرمستقیم بهبود سئو سایت را به همراه دارد. (در این باره می‌توانید در «تاثیر پاپ آپ در سئو سایت چیست؟» بیشتر بخوانید.) در ادامه به صورت جزیی و دقیق‌تر به این می‌پردازیم که وظیفۀ کوکی در مرورگر چیست و چه کاربردی دارد؟

1- بهبود تجربه کاربری؛ مهم‌ترین کاربرد کوکی و سشن

با هر بار مراجعه کاربر به سایت اصطلاحا یک جلسه یا Session تشکیل می‌شود که با خروج آن بسته خواهد شد. کوکی‌های موقت هم برای ذخیره کردن اطلاعات کاربر در مدت این جلسات ایجاد می‌شوند. برای مثال تصور کنید که شما در صفحه اصلی یک سایت فروشگاهی اطلاعات کاربری خود را وارد می‌کنید. به محض وارد شدن به حساب کاربری‌تان، سرور وبسایت یک کوکی جلسه ایجاد کرده و آن را برای مرورگر شما ارسال می‌کند.

اطلاعات ذخیره شده روی همین کوکی است که به سایت کمک می‌کند تا در صفحه اصلی نام شما را نمایش دهد و مثلا به شما خوش آمد بگویید. هم‌چنین، زمانی که به سراغ لیست محصولات می‌روید و روی یک کفش کلیک می‌کنید، باز هم این کوکی جلسه است که اطلاعات شما را برای صفحه جدید فراخوانی می‌کند تا سایت بداند که شما کدام کاربر هستید، بدون این که نیاز باشد دوباره وارد حساب کاربری خود شوید.

2- شخصی سازی سایت؛ مهم‌ترین کاربرد کوکی

کوکی‌ها تنظیمات و اطلاعات کاربر را برای هر سایت ذخیره می‌کنند. این امر هم به سود مدیر وبسایت است و کمک می‌کند تا براساس کوکی، اطلاعات خاص و موردپسند کاربر را به او نمایش دهد و هم به سود کاربر است.

برای مثال اگر شما تنظیماتی را در یک سایت ایجاد کرده‌اید، با کمک کوکی‌ها نیازی نیست که با هر بار ورود به سایت آن‌ها را تکرار کنید. هم‌چنین، زمانی که در یک فروشگاه اینترنتی چند محصول را به سبد خرید خود اضافه می‌کنید؛ اما به هر دلیلی موفق به پرداخت وجه و تکمیل خرید نمی‌شوید، تمام محصولات انتخاب شده توسط شما در سبد می‌مانند تا دوباره برای خرید آن‌ها مراجعه کنید.

به علاوه، زمانی که شما از یک سایت خارج می‌شود، نام کاربری و رمز عبور شما می‌تواند در یک کوکی ذخیره شده و به مرورگر ارسال شود. به این ترتیب، دفعه بعد که به سایت مراجعه می‌کنید، اطلاعات از کوکی روی سرور سایت فراخوانی می‌شوند و شما مجبور نمی‌شوید که برای لاگین شدن، دوباره آن‌ها را وارد کنید.

3- ردیابی کاربر برای تبلیغات هدفمند؛ جالب‌ترین کاربرد cookie

گاهی کوکی‌ها با هدف ردیابی کاربر در وب سایت ایجاد می‌شوند. این کوکی‌ها، مسیر و صفحاتی را که کاربر از آن‌ها بازدید کرده، ثبت می‌کنند و آن را به مرورگر می‌فرستند. این کوکی‌ها، معمولا از نوع Cookieهای شخص ثالث هستند و بیشتر برای تبلیغات مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای این که کاربرد این کوکی‌ها را در تبلیغات بهتر متوجه شوید، تصور کنید که شما قبلا در یک سایت، روی کفشی کلیک کرده و صفحه آن را باز کرده‌اید. این فعالیت توسط یک کوکی ردیابی، ثبت و برای مرورگر ارسال شده است.

حالا هر زمان که در اینترنت به وب گردی مشغول می‌شوید و به سایت‌های مختلف مراجعه می‌کنید با تبلیغات کفش مواجه می‌شوید. در واقع، شرکت‌های تبلیغاتی از اطلاعات ثبت شده توسط کوکی شخص ثالث متوجه می‌شوند که شما به خرید کفش علاقه نشان داده‌اید.

پس از همین موضوع برای نمایش تبلیغات هدفمند استفاده می‌کنند تا شما را دوباره به سمت خرید محصول بکشانند. البته تبلیغات تنها کاربرد کوکی‌های شخص ثالث نیست و متاسفانه این کوکی‌ها برای ثبت ناشناس فعالیت کاربران هم مورد استفاده قرار می‌گیرند که خوشبختانه به ندرت اتفاق می‌افتد.

آیا کوکی‌ها خطرناکند؟

در ابتدا از کوکی‌ها فقط برای تجربه بهتر کاربر استفاده می‌شد و اگر حتی رمز عبور و کد کاربری شما ذخیره می‌شد و در اختیار وب‌سایت قرار می‌گرفت، آن اطلاعات مخفی می‌شد تا دیگران شاهد آن نباشند، اما از سال 2011 اتحادیه اروپا و امریکا قانونی وضع کردند که وب‌سایت‌ها اگر کوکی روی کامپیوتر کاربر ذخیره می‌کنند که فعالیت‌های کاربر را تحت نظر می‌گیرد، باید پیش از ذخیره‌ی آن از کاربر تأیید بگیرند.

به همین دلیل، بسیاری از وب سایت‌ها اطلاعات کوکی‌ها را در صفحات حریم خصوصی یا قوانین و مقررات خودشان توضیح می‌دهند و گزینه‌هایی برای کاربران مبنی بر تنظیمات کوکی‌ها را ارائه می‌دهند.

در واقع این همان کوکی‌های تبلیغاتی هستند که به خودی خود یک فایل متنی هستند و هیچ خطری ندارند، ولی از آنها برای ردیابی کاربر و پخش هدفمند تبلیغات استفاده می‌شود.مورد بعدی این است که ویروس‌ها می‌توانند اطلاعات درون کوکی‌ها را مطالعه کنند و برخی از حملات سایبری می‌توانند کوکی‌ها را ربوده و دسترسی به جلسات شما را فعال کنند.

پس بهتر است بدانید حذف کوکی‌ها می‌تواند به شما در کاهش خطرات نقض حریم خصوصی کمک کند، البته سختی‌های خودش را هم دارد، مثلا شما با هربار ورود مجبور می‌شوید دوباره داده‌های خود را وارد کنند.

همچنین توصیه می‌کنیم در ابتدای ورود به سایت‌ها فقط کوکی‌های مفید را قبول کنید و از زدن دکمه «accept all cookies» بپرهیزید.در واقع در اکثر موارد با قبول نکردن آنها، باز هم می‌توانید از قسمت عمده امکانات سایت یا اپلیکیشن (که البته نیاز به عضویت نداره) بدون مشکل استفاده کنید.