10 آبان 1389 / 24 ذیقعده 1431 / 1 نوامبر 2010

1) آغاز عمليات متوسط محرم (1361 ش) بعد از عمليات رمضان در 23 تيرماه 1361، دشمن بعثي پي برده بود كه ايران تلاش دارد كه هر چه بيشتر خود را به شهر بصره نزديك كند تا در موقع لزوم، گلوگاه عراق را از اين نقطه بفشارد. بدين منظور، صدام تمامي امكانات اقتصادي و نظامي خود را به كار گرفت تا از اين نقطه حساس دفاع كند. زماني كه ايران علي‏رغم نفوذ موفق به خاك عراق و بنا به مصلحت، اقدام به تثبيت مواضع نمود، عراق و حاميان آن‏ها با راه انداختن تبليغات وسيع اعلام كردند كه ايران ديگر قادر نيست حمله‏اي صورت دهد. به دنبال آن از ايران خواسته شد كه از حمله به عراق صرف نظر كرده و با پذيرفتن حالت نه جنگ و نه صلح، جنگ را از طريق مجامع بين‏المللي حل كند كه در جواب به اين موهومات، تصميم به اجراي عمليات محرم گرفته شد. با فرا رسيدن ماه پيروزي خون بر شمشير، شوري در جبهه‏ها در گرفت و نيروهاي عراقي از وحشت حمله رزمندگان در ماه محرم، در آمادگي كامل به سر مي‏بردند. عراق براي جلوگيري از عمليات احتمالي، طي پيامي از ايران خواست به خاطر ماه حرام، از جنگ خودداري شود، غافل از اين كه خودش در ماه ذي حجه كه از ماه‏هاي حرام محسوب مي‏گردد حمله سراسريش را آغاز كرده بود. سرانجام لحظه موعود فرا رسيد و عمليات محرم با رمز يا زينب(س) از تاريخ دهم آبان 61 در منطقه دهلران و عين خوش به وسعت 300 كيلومتر مربع، توسط نيروهاي مشترك ارتش و سپاه با هدف آزاد سازي ارتفاعات جنوب دهلران، خارج كردن شهرهاي موسيان و دهلران از زير آتش توپخانه و تهديد و دسترسي به امكانات داخل خاك عراق آغاز شد و تا 20 آبان طي سه مرحله ادامه يافت. دليل انتخاب منطقه مورد نظر از آن جهت بود كه دشمن براي جنگيدن در آن قسمت از خود علاقه‏اي نشان نداده و تلاش مي‏كرد با بهره‏گيري از موضع برتر و حضور در ارتفاعات، براي هميشه آن را از آنِ خود نگاه دارد. نتايج عمليات محرم: تلفات نيروي انساني دشمن: 3400 نفر اسير و 7000 نفر كشته و زخمي؛ ساير نتايج: آزادسازي سلسله جبال حرين و منابع نفتي موسيان و بيات، همچنين حوضچه‏هاي نفتي زبيدات، تلمبه خانه و هفتاد حلقه چاه نفتي؛ خارج كردن جاده دهلران - عين خوش به طول 100 كيلومتر از زير ديد و تير دشمن و تامين امنيت شهرهاي موسيان، دهلران، پادگان عين خوش و دهكده‏هاي اطراف آن. تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: 260 دستگاه انهدامي، 150 دستگاه اغتنامي، هواپيما: 10 فروند انهدامي، خودرو: 230 دستگاه انهدامي، 250 دستگاه اغتنامي و توپ 106 م‏م: 51 قبضه اغتنامي و مقادير زيادي سلاح‏هاي سبك.

2) 10آبان سال1365هجري شمسي: سلمان هراتي شاعر معاصر كشورمان در27بهار زندگيش بدرود حيات گفت. هراتي درانواع قالبهاي شعري چون غزل، مثنوي، دوبيتي، رباعي و شعرنيمايي سروده‎هاي ارزنده‎اي دارد. اودرسروده‎هايش درزمينه‎اي لطف به توحيد و عرفان مي‎پردازد. ازآثاراوست «آسمان سبز، دري به خانه خورشيد و ازاين ستاره تا آن ستاره».

3) 10آبان سال1373هجري شمسي: آيت الله حاج آقا صدر از علماي معاصر درگذشت. او ازمدرسان حوزه علميه قم بود و علاوه برتدريس به تأليف نيزاشتغال داشت. از مرحوم آيت الله صدركتب « اَلاجتهاد و التقليد به زبان عربي، استقامت بانوي كربلا و پيشواي شهيدان» باقي است.

4) اعلام بي‏طرفي ايران در جريان جنگ جهاني اول (1293 ش) از حوادث مهم در دوره زمامداري كابينه ميرزا حسن‏خان مستوفي‏الممالك صدر اعظم احمد شاه قاجار، آغاز جنگ جهاني اول بود. گسترش جنگ بر وضع داخلي همه كشورهاي جهان، به ويژه ايران كه از موقعيت استراتژيك و سياسي خاصي برخوردار بود تاثيرنهاد. از اين رو، دولت مستوفي الممالك كه هجده روز پس از شروع جنگ جهاني اول، تشكيل شده بود پس از تصويب مجلس شوراي ملي، براي صيانت مملكت از هر گونه حادثه‏اي، بي‏طرفي ايران در جنگ جهاني اول را در دهم آبان 1293 ش برابر با 12 ذي‏حجه 1332 ق مطابق با اول نوامبر 1914م اعلام كرد. وي طي بخشنامه‏اي از تمام ماموران دولت خواست كه فرمان را به مورد اجرا گذارند و كاري خلاف بي‏طرفي انجام ندهند، لازمه حفظ بي‏طرفي ايران اين بود كه وضع يكساني نسبت به متفقين و متحدين وجود داشته باشد و نمايندگان كشورهاي در حال جنگ، در ايران اقدامي عليه هم صورت ندهند، اما چنين نشد. در اين ميان ضعف سياسي حاكمان، اوضاع آشفته داخلي ايران و جنگ‏افروزي و توسعه‏طلبي كشورهاي درگير جنگ موجب گرديد تا بي‏طرفي ايران نقض شود. به همين سبب، نيروهاي انگلستان، روسيه و عثماني با لشكركشي به ايران، سرزمين‏هاي وسيعي را اشغال و خسارت‏هاي بسياري به كشور و مردم مسلمان ايران وارد كردند. در اين اوضاع، ايران عملاً به يكي از جبهه‏هاي جنگ جهاني تبديل گشت. قسمتي از مملكت را روس‏ها اشغال كرده، قسمتي ديگر تحت سلطه عثماني قرار داشت و بخشي ديگر نيز به تصرف انگليس درآمده بود. همچنين چندي بعد نيز قواي آلمان وارد ايران شدند. دولت ايران كوشش داشت روسيه را قانع سازد تا قواي خود را از شمال ايران خارج سازد و بي‏طرفي ايران حفظ شود، اما نه روسيه و نه متحدين، توجهي به اين امر نداشتند و پيوسته اهداف خود را به قيمت نابودي استقلال ايران دنبال مي‏كردند. حاصل اين تجاوزات، قحطي و قتل و غارت مردم ايران بود كه آثار زيان‏باري بر كشور نهاد.

5) تصويب قانون نظارت بر مطبوعات (1301 ش)

6) مرگ "سلطان عبدالمجيد ميرزا عين الدوله" صدر اعظم مستبد قاجار(1306 ش) سلطان عبدالمجيد ميرزا عين الدوله، نوه فتحعلي شاه قاجار، در سال 1224ش در تهران به دنيا آمد. وي پس از گذراندن دروس مقدماتي و اتمام تحصيلات خود در دارالفنون، به اشاره ناصرالدين شاه، در دستگاه وليعهد در آذربايجان مشغول كارشد و پس از سالياني، علاوه بر دامادي مظفر الدين ميرزا وليعهد، مدارج دولتي را پيمود و به عنوان دست راست وليعهد شناخته شد. عين الدوله پس از سلطنت مظفرالدين شاه، انتظار داشت تا به صدارت عظمي برسد ولي وقتي اين انتظار فراهم نگرديد، راهي عتبات شد؛ ولي پس از مدتي بار ديگر به حكمراني خوزستان و مناطق اطراف و سپس به ولايت تهران دست يافت. عين‏الدوله سپس به صدارت عظمي منصوب شد و شخص دوم مملكت گرديد. اما اين ايام دوامي نداشت و پس از آنكه وي جنبش‏هاي آزادي خواهي مردم را به شدت سركوب نمود، بر اثر فشار مردم، از كار بركنار شد و دو سال به خارج از تهران تبعيد گرديد. وي بعد از فتح تهران، با كمك‏هاي مالي خود به فاتحان پايتخت، جان خود را خريد و در كابينه‏هاي علاءالسلطنه و مستوفي الممالك، وزير داخله بود. عين‏الدوله بار ديگر در زمان احمد شاه به صدراعظمي انتخاب شد و در نوبت سوم، قوي‏ترين كابينه را در طول تاريخ مشروطيت تشكيل داد و تمام داعيه داران را به دور خود جمع نمود، ولي هيچ توفيقي نصيب آنها نشد و كابينه بدون هيچ اقدامي، پس از سه ماه ساقط گرديد. وي پس از كودتاي اسفند 1299، به عنوان صدر اعظم استبداد و رييس الوزراء مشروطه در رأس رجال بازداشتي قرار گرفت و نزديك به يكصد روز در زندان كودتا به سر برد. عين‏الدوله پس از آزادي از زندان گوشه‏گيري اختيار كرد در حالي كه بيماري و فشار طلبكاران نيز، او را از هر فعاليتي باز مي‏داشت. وي سرانجام در دهم آبان 1306ش در 82 سالگي درگذشت. عين الدوله در عصر استبداد در مشاغل ديواني مخصوصاً صدر اعظمي، مظهر شقاوت و بي‏رحمي بود در حالي كه در حكومت مشروطه براي حفظ قانون و احترام به دموكراسي، هيچ كس به پاي او نمي‏رسيد.

7) شهادت آيت‏اللَّه "سيدمحمدعلي قاضي طباطبايي" اولين شهيد محراب توسط گروه فرقان (1358ش) آيت‏اللَّه سيدمحمدعلي قاضي طباطبايي در سال 1292ش (1331 ق) در تبريز ديده به جهان گشود.تحصيلات مقدماتي علوم ديني را در زادگاهش فراگرفت و در 25 سالگي راهي حوزه علميه قم شد. آيت‏اللَّه‏قاضي در قم از محضر حضرات آيات عظام سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني، سيدمحمد حجت كوه كمره‏اي، سيد صدر الدين صدر، سيد حسين بروجردي و حضرت امام خميني(ره) كسب فيض كرد و به مدارج والايي در علم رسيد. وي همچنين پس از مدتي راهي نجف اشرف گرديد و از درس آيات عظام سيد محسن حكيم، عبدالحسين رشتي و علامه محمدحسن كاشف الغطاء استفاده‏هاي شاياني برد. آيت‏اللَّه قاضي در سال 1331 ش به تبريز رفت و نمايندگي حضرت امام را عهده دار گرديد. با شروع نهضت اسلامي در سال 1341 ش، مبارزات ايشان عليه رژيم پهلوي اوج گرفت و در اين راه سختي‏هاي زندان، شكنجه و تبعيد را به جان خريد. به ابتكار اين مجاهد نستوه و ديگر ياران انقلاب بود كه مراسم چهلم شهداي قيام 19 دي 1356 قم، در 29 بهمن آن سال در تبريز برگزار شد كه در آن حماسه‏اي جاودان در تاريخ انقلاب اسلامي به ثبت رسيد. آيت‏اللَّه قاضي طباطبايي پس از پيروزي انقلاب اسلامي از سوي امام خميني(ره) به عنوان نماينده تمام الاختيار و امام جمعه تبريز منصوب و در آن خطّه مشغول به خدمت شد. اين مجاهد سترگ علاوه بر فعاليت‏هاي سياسي و اجتماعي به امور علمي نيز اهتمام ويژه‏اي داشت و در طول ساليان عمر پر بركت خويش بيش از چهل اثر ارزنده از خود به يادگار گذاشت كه الاجتهاد و التقليد، تاريخ قضا در اسلام، حديقةُالصّالحين، علم امام، رساله در نماز جمعه و الفوائد از آن جمله‏اند. آيت‏اللَّه سيد محمدعلي قاضي طباطبايي در دهم آبان 1358، مصادف با عيد سعيد قربان، نماز عيد را اقامه كرده و در خطبه نماز گفت: "مرا تهديد به قتل مي‏كنند. من از شهادت نمي‏ترسم و آماده‏ام و از خدا مي‏خواهم." سرانجام در همان روز بعد از نماز مغرب و عشاء و در راه مراجعت به منزل، توسط منافقي از گروهك ضالّه فرقان به شهادت رسيد و در 65 سالگي به لقاي معبود شتافت.

8) اعتراف ايتاليا به متجاوز بودن عراق (1366 ش) در دهم آبان 1366 و در گرماگرم نبرد، وزير وقت امور خارجه ايتاليا كه رياست شوراي امنيت سازمان ملل را بر عهده داشت، طي يك ميزگرد سياسي تلويزيوني، عراق را آغازگر جنگ معرفي نمود و كوتاهي شوراي امنيت را در برخورد با عراق برشمرد. وي در اين ميزگرد گفت: ايراني‏ها حاضرند يك كميسيون بين‏المللي، آغازگر جنگ را معرفي كند و هيچ ترديدي نيست كه اولين حمله از سوي عراقي‏ها انجام شده است. اين واقعيت كه تحولات جنگ، تنها زماني كه صدور نفت به مخاطره افتاد، مورد توجه افكار عمومي قرار گرفت براي دنياي متمدن امروز، يك ننگ است.

9) درگذشت مسعود رسام برنامه ساز تلویزیون (1388-1336) ش

10) حركت امام‏رضا(علیه السلام) از مدينه به خراسان محل حكومت مامون عباسي(200 ق) مأمون، هفتمين خليفه‏ي عباسي پس از پيروزي بر برادرش امين و استيلاي كامل بر كشور پهناور اسلامي، تصميم گرفت امام رضا(علیه السلام) را از مدينه به مرو مقر حكومت خود منتقل كند و با آن حضرت به ظاهر طرح دوستي و محبت بريزد و ضمن استفاده از موقعيت علمي و اجتماعي امام، كارهاي او را تحت نظارت كامل قرار دهد. آوردن امام از مدينه به مرو، هر چند در ظاهر به صورت دعوت بود، اما ماهيت واقعي آن جز ايجاد محدوديت هر چه بيشتر براي امام چيز ديگري نبود. از اين جهت امام براي تفهيم ماهيت اين دعوت، هيچ يك از اعضاي خاندان خويش را همراه خود نبرد تا از اين طريق به مسلمانان بفهماند اين سفر، نوعي تبعيد است نه سفري مقرون به رضايت. ولي مامون براي خنثي كردن هدف امام دستور داد گروهي از رجال و اشراف از جمله والي مدينه ملازم ركاب امام باشند و حتي مسير سفر امام نيز معين گشت و قرار شد كه امام از طريق مدينه، بصره، خرمشهر، اهواز، قم، ري و نيشابور به مرو وارد شود. آن حضرت در 10 شوال سال 201 قمري وارد مرو شد.

11) قتل "حسين بن منصورحلاّج" عارف و زاهد شهير مسلمان(309 ق) ابوعبداللَّه حسين بن منصور، ملقب به حلاج از بزرگان عرفا و صوفيه مي‏باشد كه با جنيد بغدادي و ديگر بزرگان اين فرقه، مصاحبت داشت. گروهي او را از اولياء اللَّه مي‏پندارند و پاره‏اي، كاهن و كذّاب مي‏دانند و كرامات ذكر شده از وي را شعبده‏بازي مي‏نامند. "اَنَا الحق و لَيسَ في جُبَّتي الاّ اللَّه" (من حقم و در وجود من چيزي جز اللَّه نيست) ازكلمات مشهور اوست كه جمعي با استناد به اين گفتار،كافرش دانستند و سال‏ها به زندان انداختند. سرانجام به امر حامد بن عباس، براساس فتواي مهدور الدم بودن وي، به حلاج هزار تازيانه زدند؛ دست‏ها و پاهايش را قطع كردند، او را آتش زدند و خاكسترش را به دجله ريختند و گويند سرش را از پل بغداد آويزان نمودند. امر الشيطان،التوحيد، نورالنور و اليقين از تاليفات اوست.

12) رحلت فقيه بزرگ "ملامحمد شريف‏مازندراني" معروف به "شريف العلماء" (1246ق) ملا شرف‏الدين محمدشريف بن حسنعلي آملي مازندراني، فقيه و اصولي بزرگ شيعه و جامع معقول و منقول بود. در كربلا مجلس درسي داشت كه بيش از هزار نفر از بزرگان حوزه در آن شركت مي‏كردند. سيدالعلماي مازندراني، شيخ مرتضي انصاري، ملااسماعيل يزدي و ملاآقا دربندي از جمله شاگردان اويند.

13) درگذشت عارف نامدار "محمد حسن اصفهاني" معروف به "صفي عليشاه" (1316ق) حاج ميرزا محمد حسن اصفهاني از بزرگان عرفا معروف به صفي عليشاه، در سوم شعبان 1251 ق در اصفهان به دنيا آمد. در اوايل امر مدتي در شيراز و كرمان و يزد و هندوستان به سر برد و عاقبت در تهران مسكن گزيد. در اين مسافرت‏ها، اصول و قواعد سير و سلوك را آموخت و قدم به دايره‏ي عرفان گذارد. او در تهران خانقاهي وسيعي بنا نهاد و جمع كثيري به او ارادت ورزيدند. صفي عليشاه مردي دانا سخن سَنج، نيك محضر و خوش صحبت بود و مريدانش از او كرامات زيادي نقل مي‏كردند. طبعي روان و منطقي استوار داشته و داراي آثاري از قبيل بَحرالحقايق، تفسير قرآن، زُبدةُ الاسرار و عرفان الحَق مي‏باشد. وفات او درتهران در 65 سالگي واقع شد و در خانقاه خود مدفون گرديد.

14) مرگ "مظفرالدين شاه قاجار" پنجمين پادشاه سلسله‏ي قاجاريه در تهران(1324 ق) مظفرالدين شاه قاجار مردي رئوف، مايل به آسايش رعيّت خود، ولي ضعيف النفس، بيمار و بي‏حال بود. از اين جهت مُغرِضان بر او مسلط گشته و تا آن جا كه توانستند، وي را از همراهي با ملت و اجراي عدالت باز داشتند. با همه‏ي اين احوال، مظفرالدين شاه، دستِ خود را به خون ملت، آلوده نساخت و به واسطه‏ي اعطاي فرمان مشروطيت، مورد علاقه‏ي مردم بود. مظفرالدين شاه ده روز پس از امضاي فرمان مشروطه پس از يازده سال سلطنت، در 55 سالگي در تهران درگذشت.

15) 1 نوامبرسال1821ميلادي: سرزمين پاناما پس ازرهائي ازسلطه اسپانيا به كلمبيا پيوست. پاناما دراوائل قرن16ميلادي به تصرف اسپانيائيها درآمد و بعد از كشف معادن طلا دراين كشورآمريكايي‎ها نيزتوجه خود را به اين منطقه زرخيزمعطوف كردند. اين كشوردرسال1903ميلادي موفق به كسب استقلال شد. جمهوري پاناما واقع درجنوب آمريكاي مركزي است و كانال پاناما اقيانوس اطلس و آرام به هم متصل مي‎كند.

16) 1 نوامبرسال1954ميلادي: با شكل گرفتن نهضت آزاديبخش الجزاير به همت احمدبن بلّا جنگهاي استقلال اين كشور نيزآغازشد. الجزايردراوائل قرن20ميلادي كاملاً درسلطه فرانسه قرارگرفت و دراين مدت مبارزات آزاديخواهانه مردم الجزائربصورت پراكنده ادامه داشت. درسال1954ميلادي با آغازجنگهاي استقلال طلبانه الجزائردولت مصربه رياست جمال عبدالناصركمكهاي مالي و نظامي فراواني به اين نهضت كرد و پس از اعلام موجوديت دولت موقت الجزائر درقاهره نبرد مسلطانه ميان نيروهاي ارتش آزاديبخش الجزائرو نيروهاي فرانسوي ژنرال دو گل آغازشد. سرانجام پس ازمذاكره نمايندگان اين دو كشور، الجزايردرسال1961ميلادي استقلال خود را بازيافت.

17) اعلان جنگ انگليس به ايران در پي تصرف هرات توسط شاه قاجار (1856م) هنگامي كه انگلستان در سال 1856م درگير جنگ كريمه در اروپا بود، ناصرالدين شاه قاجار، به تحريك و تشويق روس‏ها كه در جنگ كريمه با انگليسي‏ها درگير شده بودند به هرات لشكركشي كرد و با استفاده از گرفتاري انگليس اين شهر را در اول نوامبر 1856م به تصرف خود در آورد. دولت انگليس در همان روز كه هرات به تصرف نيروهاي ايران درآمد، به ايران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت كشتي جنگي انگليس با تعدادي كشتي‏هاي بخاري و بادي به حركت در آمده و در چهارم دسامبر همان سال، بنادر و جزاير ايران را در خليج فارس مورد حمله قرار دادند. در نتيجه تا پايان سال، جزيره خارك و بندر بوشهر به تصرف نيروهاي انگليسي در آمد و در ژانويه سال 1857م، سربازان انگليسي و هندي با پيشروي در داخل خاك ايران، تا ناحيه كرمان پيش رفتند. در همين احوال، قواي انگليس در حوالي خرمشهر پياده شدند و كشتي‏هاي جنگي آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدين شاه كه از عاقبت كار بيم‏ناك شده بود، با اعزام نماينده‏اي به پاريس، خواستار ميانجي‏گري فرانسه در اين زمينه گرديد. در نتيجه قراردادي در چهارم مارس 1857م منعقد شد كه به موجب آن، دولت ايران تعهد داد كه در برابر خروج نيروهاي انگليس، از ايران، بي‏درنگ هرات را تخليه و از هرگونه ادعاي حاكميت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نمايد و ثانياً بندرعباس و چابهار را در ازاء مبلغ ناچيزي اجاره، به واليِ مسقَط در كشور عُمان واگذار كند. بند دوم، موضوعي بود كه به هيچ وجه ارتباطي به اختلافات ايران و انگليس نداشت. با اين حال دولت هراسان ايران، بلافاصله اين قرارداد ننگين را پذيرفت و ناصرالدين شاه بدون اخذ هيچ نتيجه‏اي، با سرافكندگي، دستور عقب‏نشيني نيروهاي ايران از افغانستان را صادر كرد. از اين زمان بود كه افغانسان، به كلي از ايران جدا شد و افغانستان تحت الحمايه انگلستان قرار گرفت.

18) اعلان جنگ روسيه به امپراتوري عثماني در آغاز جنگ جهاني اول (1914م)

19) انقراض امپراتوري اتريش - مجارستان و اعلام نظام جمهوري در اتريش (1918م) امپراتوري اتريش - مجارستان كه در نيمه دوم قرن نوزدهم ميلادي شكل گرفته بود تا قبل از جنگ جهاني اول، امپراتوري عظيم و مقتدري را در اروپا ايجاد كرد و گسترش زيادي نمود. اما پس از پايان جنگ جهاني اول، كشورهاي فاتح به عنوان غرامت شكست، امپراتوري اتريش - مجارستان را به سه كشور اتريش، مجارستان و چكسلواكي تجزيه كردند و به دنبال آن در اول نوامبر سال 1918 رژيم جمهوري در اتريش حاكم گرديد. در دهم سپتامبر 1919 پيمان سن - ژرمن بين متفقين جنگ جهاني اول و اتريش به امضاء رسيد و بر اساس آن سرزمين اتريش به اندازه فعلي آن تقليل يافت و از باقي مانده آن، علاوه بر شكل‏گيري كشورهاي مجارستان، لهستان و چكسلواكي، بخش‏هايي نيز به ايتاليا و روماني داده شد. (ر.ك: 26 اكتبر)

20) لغو نظام سلطنتي در تركيه توسط "آتاتورك" پس از انقراض دولت عثماني (1922م) با پايان جنگ جهاني اول و ضعف و اضمحلال دولت عثماني، هم‏چنين به دنبال قدرت گرفتن مصطفي كمال پاشا معروف به آتاتورك در تركيه، وي درصدد برآمد تا به نحوي، نظام پادشاهي و خلافت عثماني را سرنگون سازد. ولي الغاء رژيم سلطنتي در تركيه كه با مذهب پيوند خورده بود، چندان سهل نبود. مصطفي كمال براي حل اين مسئله، در ابتدا مقام سلطنت وخلافت مسلمين را از هم جدا كرد و در اول نوامبر 1922م ضمن الغاء رژيم سلطنتي، مقام خلافت را به عنوان يك مقام مذهبي تشريفاتي حفظ نمود. اين امر فراهم شدن زمينه سقوط امپراتوري شش‏صد ساله عثماني را تسريع بخشيد و با سقوط آن، نظام جمهوري سكولار در 29 اكتبر 1923م بر سر كار آمد.

21) اعلام موجوديت سازمان آزادي‏بخش الجزاير در قاهره (1954م) سرزمين اسلامي الجزاير در طي سال‏هاي سده نوزدهم ميلادي، عرصه درگيري‏هاي گسترده‏اي بين استعمارگران فرانسوي و مجاهدان مسلمان الجزاير بود. اين كشور در نهايتْ در اوايل قرن بيستم ميلادي، به طور كلي زير سلطه استعماري فرانسه قرار گرفت. و در اين مدت، مبارزات آزادي‏خواهانه مردم مسلمان الجزاير به طور پراكنده ادامه داشت. پس از پايان جنگ جهاني دوم و تضعيف استعمار فرانسه، گروهي از مبارزان استقلال‏طلبِ الجزايري به رهبري احمد بن بلا، سياست‏مدار برجسته اين كشور، در اول نوامبر1954م، نهضت آزادي‏بخش الجزاير را تأسيس كردند و با انسجام بيشتري به مبارزات ضداستعماري خود ادامه دادند. از اين پس، جنگ‏هاي استقلال الجزاير وارد مرحله جديدي شد و طي هشت سال پس از آن، صدها هزار نفر از انقلابيون و مخالفان استعمار در الجزاير توسط فرانسويان كشته شدند. اين مبارزات در نهايت به نتيجه رسيد و سرانجام در پنجم ژوئيه 1962م، استقلال الجزاير به دست آمد. با پيروزي مبارزان اين كشور، الجزاير پس از نزديك به يك‏صد و سي سال استعمار اين سرزمين، استقلال خود را بازيافت.

22) پايان كامل جنگ انقلابيون ويتنامي عليه استعمارگران فرانسوي (1954م) استعمارگران فرانسوي از اوايل قرن نوزدهم ميلادي، پس از پيروزي در مقابل ديگر رقيبان استعمارگر در جنوب شرقي آسيا، تقريباً تمام سرزمين‏هايى كه امروزه سه كشور ويتنام، لائوس و كامبوج را تشكيل مي‏دهند، تحت سلطه خود قرار دادند و آن را هندوچين فرانسه ناميدند در فاصله جنگ جهاني اول و دوم، شورش‏هاي پراكنده‏اي به رهبري هوشي‏مينه، كمونيست معروف ويتنامي عليه سلطه فرانسويان آغاز گرديد. اين شورش‏ها در جريان جنگ جهاني دوم به شهرهاي بزرگ ويتنام راه يافت و پس از وقفه‏اي 2 ساله به دليل دستگيري هوشي‏مينه، ادامه پيدا كرد. با پايان جنگ، نيروهاي انقلابي ويتنام، بخش بزرگي از شمال ويتنام را در دست گرفتند و هوشي‏مينه نيز در دوم سپتامبر 1945م، تشكيل حكومت دموكراتيك ويتنام را اعلام كرد. در اين حال علي‏رغم پيشنهاد مذاكره، دوستي و اتحاد ويتنام با فرانسه از جانب هوشي‏مينه، فرانسوي‏ها كه مطامع استعماري گذشته خود را دنبال مي‏كردند، حاضر به مصالحه نشدند. از اين‏رو، جنگ‏هاي ويتنام بين فرانسويان و انقلابيون ويتنامي از شانزدهم نوامبر 1945م آغاز شد كه طي نه سال، صدها هزار نفر از نيروهاي طرفين كشته و زخمي شدند و خسارات سنگين مالي به بار آمد. فرانسوي‏ها سرانجام پس از تحمل چند شكست خفت بار، حاضر به مصالحه و مذاكره شدند و پس از عقد قرارداد صلح در 20 ژوئيه 1954م، جنگ‏هاي دو طرف در اول نوامبر 1954م پايان يافت. در اين ميان، هنگامي كه مذاكره درباره شرايط متاركه جنگ و تقسيم موقت ويتنام به دو بخش شمالي و جنوبي و انجام انتخابات پارلماني در حال انجام بود، با تحريك امريكايي‏ها بر ضد ويتنام شمالي، جنگي ديگر دامن‏گير اين سرزمين گرديد كه آن نيز با شكست مفتضحانه امريكا روبرو گرديد. (ر.ك: 20 ژوئيه)

23) مرگ "نگودين ديم" رئيس جمهور ويتنام جنوبي طي كودتاي نظامي (1963م) نگودين ديم، از شخصيت‏هاي سياسي ويتنام جنوبي و رئيس‏جمهور فرمايشي اين كشورِ تحت استيلاي امريكا، در سال 1901م متولد شد و پس از پايان تحصيلات، از جواني وارد فعاليت‏هاي سياسي گرديد. وي در سال 1933م در زماني كه ويتنام، تحت سلطه استعمار فرانسه بود، سمت وزارت امور خارجه و وزارت كشور منطقه هندوچين را برعهده گرفت و در طول مدت مسئوليت خود، به سياست‏هاي استعمارگرانه دولت فرانسه وفادار بود. اما سقوط فرانسه در خلال جنگ جهاني دوم به دست قواي نازي، منجر به تضعيف موقعيت نيروهاي فرانسوي در هندوچين گرديد و اين وضع، فرصت مناسبي را براي ژاپني‏ها به وجود آورد تا كنترل اين منطقه را عهده‏دار شوند. در نهايت با تقسيم ويتنام به دو بخش شمالي و جنوبي، ديم به نخست‏وزيري قسمت جنوبي كه تحت نفوذ غرب بود منصوب شد. وي در 23 اكتبر 1955م براي تعيين ماهيت رژيم ويتنام جنوبي، يك همه‏پرسي فرمايشي ترتيب داد و در نتيجه با اكثريت 98 درصد آراء ظاهري مردم، خود به عنوان رئيس جمهور ويتنام جنوبي قدرت را در دست گرفت. نگودين ديم سپس از انجام انتخابات پيش‏بيني شده براي تعيين سرنوشت كل ويتنام خودداري كرد و با سركوب مخالفان و ايجاد رعب و وحشت، حكومت خود را ادامه داد. در اين دوران، ايجاد بازار سياه و احتكار، قيمت مواد غذايى را در ويتنام جنوبي بالا برد و اصلاحات ارضي ساختگي نيز تنها به ملاّكان ثروت‏مند استفاده رساند. طي يك دوره وحشت، دادگاه‏هاي نظامي اختصاصي فقط حكم اعدام و حبس صادر مي‏كردند و اجازه درخواست رسيدگي حقوقي به هيچ كس داده نمي‏شد. در طول حكومت نگودين ديم، 75 درصد بودجه حكومتِ وي توسط امريكا تامين مي‏شد و نفوذ امريكا در ويتنام جنوبي، روزافزون بود. در طي سال‏هاي بعد، به تدريج مخالفت توده‏هاي انقلابي ويتنام جنوبي با دولت نگودين ديم سازمان مي‏گرفت تا اينكه در دسامبر 1960م جبهه آزادي‏بخش ملي ايجاد شد و اين جبهه با حمايت شوروي سابق و چين، خواهان اتحاد دو قسمت ويتنام و تامين صلح، استقلال و بي‏طرفي گرديد. اين جبهه به سرعت، نيروهاي چريكي گسترده‏اي را سازمان داد كه به ويت‏كُنْگْ معروف شدند و نبردهاي وسيعي عليه حكومت نگودين ديم ترتيب دادند. با اين حال، حمايت‏هاي امريكا از رژيم ديم افزايش يافت و از 12 مارس 1962م عمليات نظامي گسترده‏اي با شركت نيروهاي دولتي ويتنام و واحدهاي امريكايى عليه چريك‏ها آغاز شد، ولي چريك‏ها با تحكيم مواضع خود، شكست‏هاي سنگيني به نيروهاي مخالف وارد كردند. در همين زمان با انزواي هرچه بيشتر رژيم دست نشانده ديم در بين مردم، بوداييان نيز به مخالفت علني با آن برخاسته و كار را بر نگودين ديم مشكل‏تر كردند. در نهايت در اول نوامبر 1963م، با صلاح‏ديد امريكا، با حمله چند واحد نظامي به شهر سايگون پايتخت ويتنام جنوبي، كودتاي ژنرال‏ها آغاز شد. در جريان كودتا، تلاش ديم براي دفاع و نجات به جايي نرسيد و او پس از 9 سال زمام‏داري سرانجام در 62 سالگي كشته شد.

24) روز ملي "الجزاير" الجزاير كشوري است در شمال افريقا كه در همسايگي تونس، ليبي، مغرب و نيجر قرار دارد. الجزاير، داراي 2/381/741 كيلومتر مربع مساحت و بيش از 32 ميليون نفر جمعيت، كه اكثريت آن‏ها مليت عربي داشته و به زبان عربي صحبت مي‏كنند. دين رسمي در الجزاير اسلام است. پايتخت اين كشور افريقايي الجزيره و واحد پول آن دينار مي‏باشد. پيش‏بيني مي‏شود كه جمعيت الجزاير تا سال 2025 بيش از 47 ميليون نفر گردد و هران، سطيف و باطنه نيز از شهرهاي مهم الجزاير هستند. اول نوامبر سال‏روز انقلاب الجزاير در سال 1954م به عنوان روز ملي اين كشور نام گرفته است. مبارزات آزادي‏خواهانه مردم الجزاير پس از جنگ جهاني دوم، باعث اعطاي خودمختاري از جانب فرانسه گرديد. ادامه اين مبارزات منجر به استقلال الجزاير در سال 1962 شد. (ر.ك: 5 ژوئيه)