همه مي خواهند سوباسا باشند!

انيميشن «فوتباليست ها»
وعلاقه فراوان كودكان و نوجوانان به آن
 

كارتون«كاپيتان سوباسا» كه در ايران آن را با نام «فوتباليست ها» مي شناسيم يک مجموعه انيميشني پرطرفدار ژاپني است كه از سال 1986 تاكنون توليد و پخش آن ادامه دارد. در اهميت اين سريال ژاپني شايد ذكر همين نكته كافي باشد كه فوتباليست هاي معروف جهان از جمله زين الدين زيدان، آلساندرو دل پيرو و فرانچسكو توتي با ديدن اين كارتون علاقه مند به ورود به دنياي حرفه اي فوتبال شدند.
يوئيچي تا كاهاشي خالق اصلي سريال است كه محور اصلي آن ورزش فوتبال است! ورزشي كه در آن زمان در ژاپن طرفداراني نداشت، با ساخت اين سريال به ناگهان به ورزش محبوب چشم بادامي ها تبديل شد.
شخصيت اصلي اين انيميشن، يك نوجوان علاقه مند به فوتبال به نام سوباسا اوزاراست. نام او در زبان ژاپني بال هاي بزرگ آسمان معنا مي دهد. سوباسا علاقه شديدي به فوتبال دارد. از همان نوجواني رؤياي رفتن به جام جهاني را در سردارد. رابطه او با دوستان و مربي ها و شركت او در مسابقات مختلف فوتبال با نهايت هيجان به تصوير كشيده مي شود و همين موضوع اين سريال را به يك مجموعه پرطرفدار در جهان تبديل كرده است.

كميك استريپ در دنياي فوتباليست ها
 

كاپيتان سوباسا در اصل يك مانگاانيماست. مانگا (Manga) به معناي صنعت كميك استريپ و يا نشريات كارتوني است كه در كشور ژاپن رونق فراواني دارد و از همه 1950 به بعد شروع به گسترش كرد. مشخصه بارز مانگا شخصيت هاي كارتوني هستند كه اغلب از ديگر كاراكترها قابل تمايزند. اغراق در اعضاي بدن اين شخصيت ها از جمله چشم هاي بزرگ و دهان و بيني كوچك از ويژگي آن هاست. محبوبيتي كه اين كاراكترها بين مردم پيدا كرده اند به گونه اي است كه نصف انتشارات ژاپن به مجلات كميك استريپ اختصاص دارد و محدود به طيف خاصي از جامعه ژاپن نمي شود. واقعيت اين است كه كميك استريپ ها متعلق به كشور آمريكا هستند و در جنگ جهاني دوم وارد فرهنگ ژاپن شدند. پس از آن ژاپني ها گوي سبقت را از آمريكايي ها ربودند و مانگا تبديل به نماد فرهنگي و هنري ژاپن شد.
شخصيت هاي امريكايي معمولاً خشن و داراي صحنه هاي اكشن هستند، در حالي كه شخصيت هاي ژاپني لطافت و نرمي خاصي دارند. مانگاها ابتدا تنها در مجلات چاپ مي شدند. ولي بعد ها به خاطر محبوبيت قابل توجهي كه پيدا كردند به صورت كتاب Tankbon در آمدند. به طراحان مانگا، مانگاكا گفته مي شود.
در ابتداي مانگاها تنها براي بچه ها نوشته مي شدند و در مجلات بچه ها چاپ مي شدند، اما امروزه براي رده هاي سني متفاوت نوشته مي شوند.
«كاپيتان سوباسا» در اصل در سال 1981 به دست يوشيجي تاكاهاشي در قالب مانگا خلق شد. مجله هفتگي «Shonen Jump» در سال هاي 1981 تا 1988 به چاپ رسيد. پس از آن در سال هاي 1994 تا 1997 دنباله آن با عنوان «كاپيتان سوباسا: رؤياي قهرماني جوانان» به چاپ رسيد. در بين سال هاي 2001 تا 2004 هفته نامه «Young Jump) ادامه داستان هاي كاپيتان سوباسا را با عنوان «كاپيتان سوباسا: به سوي سال 2002» چاپ كرد.
از سال 2005 تاكنون نيز داستان هاي كميك استريپ «كاپيتان سوباسا»
با عنوان «كاپيتان سوباسا: گلدن 23» در همين مجله چاپ مي شود.

ورود به دنياي انيميشن
 

شهرت و محبوبيت «كاپيتان سوباسا» خيلي زود پاي او را به دنياي انيميشن بازكرد. دو گروه انيميشن سازي Group TAC و Toei براي نخستين بار انيميشن «كاپيتان سوباسا» را ساختند كه در فاصله دهم اكتبر 1983 تا 27 مارس 1986 در ژاپن پخش شد. خيلي زود چهار فيلم تلويزيوني انيميشن در سال هاي 1985 و 1986 ساخته و به نمايش در آمدند.
در سال 1989 كمپاني CBS سوني نيز به جمع تهيه كنندگان سريال پيوست و سري 25 تا 36 از مجموع كميك استريپ هاي «كاپيتان سوباسا» براي پخش از تلويزيون آماده شد.
بلافاصله كمپاني انيميشن سازي معروف ژاپني نيپون هم آمادگي خود را براي ساخت سري جديد اعلام كرد و سري جديد در 47 قسمت از 21 اكتبر 1994 تا 22 دسامبر 1995 در ژاپن روي آنتن رفت.
آخرين اقتباس تصويري از اين مجموعه به سال هاي 2001 تا 2002 بر مي گردد. اين بار نيز دو استوديوي ديگر انيميشن سازي (استوديوهاي Mad house و Group TAC) كار ساخت اين سري جديد را با عنوان «كاپيتان سوباسا: به سوي 2002» يا «جاده رؤيايي» انجام دادند.
تمام قسمت هاي اين سريال انيميشن از شبكه Animax در ژاپن پخش شد و خيلي زود اين كارتون در كشورهاي خاورميانه، آسياي شرقي و غربي و سراسر جهان طرفداران پروپا قرصي پيدا كرد.
كارتون «فوتباليست ها» در اصل تحقق رؤياي چندين ساله ژاپني ها بود. آن ها سال ها رؤياي ورود به فوتبال حرفه اي جهان را در سر داشتند و مي كوشيدند خود را رقيب تيم هاي مطرح فوتبال قرار دهند. سرانجام هم اين رؤياي چندين ساله آن ها تحقق پيدا كرد، به گونه اي كه هم در سال 2002 ميزبان مسابقات جام جهاني شدند و هم بازي هاي خوبي را از خود به نمايش گذاشتند. اكنون تيم فوتبال ژاپن يكي از تيم هاي مطرح فوتبال آسيا و جهان است.

بدنيست بدانيم:
 

* از آنجا كه پخش اين سريال انيميشن با هدف كمك به رشد توسعه ورزش فوتبال در ژاپن ساخته شد، فدراسيون فوتبال اين كشور از همان ابتدا بر مراحل مختلف ساخت آن نظارت داشت.
* «كاپيتان سوباسا» الهام بخش بسياري از فوتباليست هاي معروف جهان براي ورود به عرصه بازي در اين ورزش حرفه اي بود تا بازيكناني چون هيدتوشي ناکاتا، سيگونارازاكي، زين الدين زيدان، فرانچسكو توتي، فرناندو تورس، كريستيال و ياري و آلساندرو دل پيرو از جمله اين فوتباليست ها هستند.
* برخي از شخصيت هايي كه در انيميشن «فوتباليست ها» به تصوير كشيده شده اند، با الهام از بازيكنان واقعي در فوتبال طراحي شده اند؛ خوان دياز، كارهانيز اشنايدر، برايان كرايوف، با الهام از ديگو مارادونا، كارهانيز رومينگه و يوهان كرايوف بازيكنان معروف فوتبال جهان طراحي شده اند.
* زندگي واقعي فوتباليست هايي چون روت گوليت و يا سوهيكواوكودرا در اين انيميشن به تصوير كشيده شده است.
* «كاپيتان سوباسا» محبوبيت بسياري در مكزيك و ساير شهرهاي امريكاي لاتين دارد. در اين كشورها سوباسا را سوپرقهرمان مي نامند و البته بسياري از نام ها از جمله نام خود كاپيتان سوباسا تغييركرد.
*در مکزيک نيز نام خانوادگي اوزارا تغيير کرد و کاپيتان اوليور سوباسا نام گرفت.
در اسپانيا و ايتاليا نيز علاوه بر تغيير نام بازيكنان، اسامي تيم ها نيز تغيير پيدا كرد.
* علاوه بر فيلم هاي سينمايي، سري اول اين انيميشن در 128 قسمت، سري دوم در سه قسمت، سري سوم در 46 قسمت و سري چهارم كه هم اكنون نيز در حال پخش است، در 52 قسمت ساخته شد.
منبع:نشريه سروش شماره 1406
/خ