«اين رو ديدي؟»، «يه چيزي دارم ببيني كف مي‌كني.»، «آقا يه بلوتوث دارم توپ!» اين روزها حتي اگر گوشي تلفن همراه هم نداشته باشيد، ديگر حتماً مي‌دانيد بلوتوث چيست، چون روزي نيست که يک فايل صوتي تصويري جديد روي بورس حافظه‌ي موبايل‌ها نيايد و كسي را براي ديدن و شنيدن، وسوسه نكند.
بلوتوث، يك فناوري رسانه‌اي است كه به وسيله‌ي آن، مي‌توان در كوتاهترين زمان ممكن براي انتقال فايل، عكس، فيلم، موسيقي و ساير داده‌ها به يک تلفن همراه، رايانه و چاپگراستفاده كرد كه اين فناوري، مخاطبان بسيار زيادي هم دارد، اما قرار نيست اينجا از تكنولوژي و دستاوردهاي علمي صحبت كنيم، بلكه مي‌خواهيم نگاهي به فرهنگ غني استفاده از اين پديده داشته باشيم.
وقتي همه خوابيم
اين روزها بخشي از گرفتاري دستگاه قضاي ايران رسيدگي به پرونده‌هايي در اين باره است. يعني ازبين رفتن اعتبارآبروي يک هنرمند، فروپاشي زندگي يک زن و شوهر و هزاران مورد ديگر كه گاه مي‌تواند بسيار وحشتناک‌تر از چيزي باشد كه تصور مي‌كنيد .هفته‌اي نيست كه فيلمي از زندگي خصوصي يک هنرمند، فوتباليست و خيلي از افراد عادي منتشر نشود، آن هم درحالي كه انواع نرم‌افزارها براي انتقال بلوتوث به افراد، وارد بازار شده كه مهمترين آنها هک كردن نرم‌افزار موبايل افرادي است كه مي‌خواهند در برابر بلوتوث مقاومت كنند. خدايي‌اش تا به حال، چندبار فيلم خصوصي افراد ديگر را بلوتوث كرده‌ايد يا حداقل مشتاق شده‌ايد، آن را ببينيد؟
حريم‌هاي نامرئي
علي رضايي21ساله دانشجو، درباره‌ي اينكه اصلاً بلوتوث غيراخلاقي چيست و چرا بين جوانان طرفدار دارد، مي‌گويد: «هر تصوير يا فيلمي كه صحنه‌ي غيراخلاقي داشته باشد، مصداق يك بلوتوث غيراخلاقي است. راستش من خودم در گوشي همراهم چنين چيزهايي نگه نمي‌دارم، ما پيش آمده كه درگوشي دوستانم ببينم، بخصوص اگر سوژه‌يي ازافراد معروف باشد كه آدم هميشه فكر مي‌كند خيلي سربراهند! دليل رواج آن هم بيش ازهرچيزكنجكاوي و تفريح است. البته مي‌دانم كه عده‌اي هم با اين كارعقده‌هاي جنسي دروني‌شان را خالي مي‌كنند بخصوص جواناني كه توسط خانواده‌شان محدود مي‌شوند.» شيدا،32ساله معتقد است: «ممكن است يک تصوير ازنظر فردي ايراد اخلاقي نداشته باشد، اما در چهارچوب عرف و شرايط فرهنگي، نمايش آن غيراخلاقي به نظر آيد. بنابراين حتي بخشي از سخنان يک نفر در قالب بلوتوث مي‌تواند طوري منتشر شود كه آبروي او را به خطر بيندازد.»
محمد طهماسب، 48ساله كه معلم يكي ازمدارس تهران است مي‌گويد: «متأسفانه الان يكي از مهمترين تفريحات دانش‌آموزان در مدرسه‌ها همين رد و بدل كردن بلوتوث‌هاي غيراخلاقي است، بهرحال، جامعه‌ي مدرن آسيب‌هاي مدرن را به همراه دارد، بنابراين بايد آموزش لازم و فرهنگ‌سازي را چه به والدين و چه به بچه‌ها، ياد داد.»
برخورد از نوع سوم
«متأسفانه درحال‌حاضر ارسال بلوتوث‌هاي حاوي تصاوير غيراخلاقي صوتي در جامعه به طور فزاينده‌اي افزايش يافته است. ما هر روزشاهد شكايت اين‌چنيني ازسوي قشرهاي مختلف هستيم كه هريک به خاطر انتشار فيلم و تصوير خصوصي‌شان، حالا به هرشكل ممكن يعني از وجود مسائل غيراخلاقي گرفته تا ساده‌ترين آن مثل يك فيلم عروسي، آبروي‌شان را بر باد رفته مي‌دانند و خواهان برخورد قانوني با خاطيان هستند. اين درحالي است كه براساس شواهد، بيشتر كساني كه دراين‌باره مجرم شناخته مي‌شوند، جوان هستند. بلوغ زودرس، رواج فساد اخلاقي بين جوانان، ناامني اجتماعي و دهها مشكل ديگر، از معضلات توليد و عرضه‌ي بلوتوث‌هاي تهديدآميز در جامعه‌ي امروز هستند.»
آيا قانون فكري در اين مورد كرده است؟
«اكنون بيش از ده‌هزار پايگاه اينترنتي مخالف با آرمان‌هاي كميته‌ي فيلترينگ در فهرست سياه فيلترينگ مخابرات قرار گرفته‌اند، اما باتوجه به فقدان نظام واحد قانوني پيشگيري و كنترل‌كننده بلوتوث‌هاي غيراخلاقي جزو معضلات خاموش جامعه‌ي جوان ايراني شده است. با اين‌حال، خوشبختانه در دوسال اخير دستگاه قضايي و نيروي انتظامي برخورد خيلي قاطعي با اين موضوع داشته‌اند و از آنجا كه اين امر به امنيت اجتماعي و گاه آبروي ملي مرتبط است به هيچ‌عنوان در اين‌باره با مجرمان كوتاه نمي‌آيند، به طوري‌كه گاهي بدون وجود شاكي خصوصي پرونده‌ي خيلي از اين بلوتوث‌ها را پيگيري مي‌كنند و تا جايي‌كه مي‌دانم با همكاري مخابرات قرار است اين سيستم مورد نظارت قرار بگيرد.
چرا بلوتوث‌هاي غيراخلاقي بين جوان‌ها اين‌قدر طرفدار پيدا كرده است؟
سن يكي از عوامل بسيار مؤثر در بكارگيري بلوتوث‌هاي غيراخلاقي و موارد مشابه آن است، چراكه يكي از كاركردهاي ارتباط لذت‌بخشي است و اين در جوانان، نمود بيشتري دارد. بالاخره دراين دوره بخشي از فراگرد ارتباطي معطوف به گونه‌هاي خاصي از افت‌هاي ارتباطي مثل تصاوير پورنوگرافي يا جذابيت رفتارهاي جنسي است. عامل بعدي، خانواده است. تحقيقات نشان داده اين نوع بلوتوث در بچه‌هاي خانواده‌هاي تك سرپرست يا بي‌سرپرست نمود بيشتري دارد.
در ايجاد اين معضل چه كسي مقصر است؟ فرد، خانواده يا جامعه؟
- همه و هيچ‌كدام، درواقع مجموعه‌اي از عوامل دست به دست هم مي‌دهند و موضوع را پيچيده مي‌كنند. فرد، خانواده و جامعه هركدام به نوبه‌ي خود مي‌توانند در اين‌باره مقصر باشند يا تأثير مثبتي بگذارند. هركدام از ما درمقام فرستنده يا گيرنده‌ي پيام غيراخلاقي مي‌توانيم مقصر باشيم يا مثلاً شيوه‌ي برخورد خانواده‌ها خيلي مؤثراست. اينكه خود پدر ومادرها درباره‌ي ديدن و انتشار بلوتوث غيراخلاقي چه رفتاري دارند و اما جامعه، افراد بايد بدانند ممكن است خداي نكرده روزي خودشان قرباني شوند. بنابراين بايد احساس مسؤوليت كنند وهرگز در انتشار اين پديده‌ي زشت، سهيم نشوند.
فكر مي‌كنيد راه‌حل چيست؟
- ابتدا بايد از خودمان شروع كنيم. يعني كمترين زمينه‌ي آسيب را براي خود و ديگران ايجاد كنيم. سپس آگاهي و آموزش جامعه است كه مي‌تواند تأثيرگذار باشد. بهترين راه مبارزه با انتقال وافزايش بلوتوث‌هاي غيراخلاقي، پيدايش و ترويج بلوتوث‌هاي مفيد و سودمند علمي، هنري و آموزشي براي مخاطبان است. به عنوان مثال، شهرداري، مترو يا هرارگاني كه قشر زيادي از مردم به صورت متراكم از خدمات آنها استفاده مي‌كنند، مي‌توانند فايل‌هاي صوتي و تصويري جالب و متنوعي ازموسيقي سنتي اصل يا پاپ ايراني گرفته تا فيلم انيميشن‌هاي مجاز را به صورت رايگان به مخاطبان ارائه كنند. ايجاد قانون جامع برخورد با مجرمان فضاي مجازي، معرفي رسانه‌اي متخلفان بلوتوث به صورت عمومي، و برخورد جدّي با تهديد كنندگان فضاي خصوصي توسط جامعه نيز مي‌تواند راه‌گشا باشد.
شايد بدتان نيايد كه با چگونگي اجناس اين بازار، آشنا شويد:
بلوتوث‌هاي واقعي:
درواقع همان شكار لحظه‌هاست كه سالهاي پيش در برنامه‌ي ديدني‌ها مي‌شد نمونه‌اش را ديد. تصويري طنز، تلخ و حتي... كه از زندگي افرادعادي يا هنرمندان و فوتباليست‌ها به هرشكل ضبط و منتشر مي‌شود كه اين روزها در بازار داغ بلوتوث، خيلي رونق دارد.
بلوتوث‌هاي توليدي:
اين بلوتوث‌ها حاصل هنر و خلاقيت خود افراد است. يعني شما نوعي، طرح و ايده‌اي به ذهن مبارک‌تان خطور مي‌كند و سپس به تنهايي يا به كمك دوستان اجرايش مي‌كنيد. اين از نوعي است كه مي‌تواند از هر شخصي يک فيلمبردار، كارگردان يا بازيگر تجربي بسازد!
بلوتوث‌هاي صوتي:
يك جورهايي نسبت به بقيه لوس است و خيلي نمي‌توان به جواب دادنش مطمئن بود. به خاطر محدوديت اجرايي، معمولاً بيشتر حالت مزاحم تلفني دارد و خوب هميشه كه كسي آدم را تحويل نمي‌گيرد!
تحليل كارشناسي ماجرا:
يكي از نكاتي كه در جامعه‌ي كنوني ما تاحدودي ترويج پيدا كرده است استفاده از بلوتوث‌هايي است كه ذهن و فكر جوانان را آلوده مي‌كند. اين فرهنگ غلط باعث پريشاني خاطر خانواده‌ها گشته و كانون بسياري از آنان را متلاشي كرده است. ما قبل از اينكه ابزاي را در جامعه گسترش دهيم، بايد نحوه‌ي استفاده از آن را به جوانان بياموزيم ولي متأسفانه تلفن همراه به نحو بي‌رويه‌يي گسترش پيدا كرده است و چون يكي از خصوصيات مهم انسان‌ها كنجكاوي بيش از حد و حصر آنان است گاهي فجايعي مي‌آفرينند كه زبان و قلم از گفتن آن عاجز و ناتوان است. خانواده‌ها بايد مهارت‌هاي زندگي را به فرزندان بياموزند تا آنان با آگاهي بتوانند در جامعه وارد شده و از آسيب‌هاي اجتماعي كه گاهي آنان را تهديد مي‌كند، مصون باشند.
منبع:مجله 7 روز زندگي شماره 78
