حرکات جنین از هفته بیستم بارداری معمولاً از طریق شکم مادر قابل احساس است. زنانی که پیش تر تجربه بارداری داشته اند، معمولاً این احساس را بهتر تشخیص می دهند. با این حال، در زنانی که به چاقی مبتلا هستند، امکان دارد این حس تا حدود هفته بیست و چهار به تأخیر بیفتد.
با رسیدن به هفته بیست و هشتم بارداری، شدت حرکات جنین افزایش می یابد. هرچه دوران بارداری پیش تر می رود، مدت زمان و قدرت حرکت های جنین نیز بیشتر می شود و حرکات او آشکارتر و مشخص تر احساس خواهد شد.
شمارش ضربات یا حرکات جنین روشی مؤثر و ضروری برای ارزیابی سلامت جنین است. این روش شامل انتخاب یک زمان مشخص در طول روز توسط مادران آینده و ثبت تعداد حرکات یا لگد های جنین در آن بازه زمانی می شود. گاهی اوقات این فرایند تحت عنوان شمارش حرکات جنین (Fetal Movement Count یا FMC) شناخته می شود.
برای به دست آوردن نتایج دقیق تر، توصیه می شود که این شمارش روزانه در همان ساعت انجام شود تا الگوی حرکات جنین قابل مقایسه باشد. در این روش، توجه اصلی به تعداد حرکات جنین و مدت زمانی که طول می کشد تا حرکات به ۱۰ مرتبه برسند، معطوف است.
اگر جنین در طول یک ساعت به ۱۰ حرکت نرسید، مادر می تواند با مصرف یک میان وعده یا تغییر وضعیت خود سعی کند جنین را به فعالیت بیشتری تحریک کند. پس از آن، شمارش حرکات برای یک ساعت دیگر ادامه داده می شود. اگر پیش از پایان ساعت دوم تعداد حرکات به ۱۰ رسید، وضعیت جنین و مادر مطلوب تلقی می شود و نیازی به ادامه شمارش نیست.
در صورت کاهش محسوس حرکت های جنین نسبت به روز های گذشته، مادران باید سریعاً با پزشک تماس گرفته و موضوع را بررسی کنند تا سلامت جنین تضمین شود.
بررسی علل کاهش حرکات جنین
فعالیت جنین در رحم مادر تحت تأثیر شرایط محیطی قرار دارد و معمولاً در وضعیت های ناراحت کننده کاهش پیدا می کند. حرکات جنین نشان دهنده عملکرد صحیح سیستم عصبی و عضلانی اوست و توجه به این حرکات می تواند علامتی از سلامت کودک باشد. اگر جفت وظایف خود را به درستی انجام ندهد و در انتقال مواد غذایی یا اکسیژن به جنین دچار مشکل شود، ممکن است کاهش فعالیت جنین قابل مشاهده باشد.علاوه بر این، برخی عوامل مرتبط با مادر نیز می توانند منجر به کاهش احساس حرکات جنین شوند. از جمله این عوامل می توان به مصرف سیگار، الکل، داروهای آرام بخش یا ضد افسردگی، استرس زیاد، ایستادن طولانی مدت، فعالیت بدنی شدید و همچنین روزه داری طولانی اشاره کرد که این موارد توانایی مادر را در ثبت حرکات جنین کاهش می دهند.
به خواب رفتن جنین
اگر در یک بازه زمانی کوتاه، مانند ۲۰ تا ۴۰ دقیقه، حرکات جنین کاهش یابد، به احتمال زیاد او در حال تجربه یک چرخه خواب است. در واقع کاهش حرکات طبیعی بوده و معمولاً به دلیل خوابیدن جنین اتفاق می افتد.فضای رحم و تغییرات آن
با بزرگتر شدن جنین و کاهش فضای داخل رحم، حرکات او ممکن است کمتر به نظر برسد. کاهش حرکات جنین در هفته های پایانی بارداری به همین دلیل رخ می دهد.فعالیت های مادر
فعالیت های روزانه مادر، از جمله ورزش کردن یا تغییرات در حالت خواب و نشستن، می تواند بر حرکات جنین تاثیرگذار باشد. پس از ورزش، حرکات جنین ممکن است برای مدتی کوتاه کاهش یابد.مسائل عاطفی و اضطراب و استرس
استرس و اضطراب مادر ممکن است بر حرکات جنین تأثیر بگذارد. از جمله دلایل جدی تر و خطرناک کاهش حرکات جنین می توان به موارد زیر اشاره کرد:مشکلات مربوط به جفت یا عملکرد ناقص آن
مرگ داخل رحمی جنین
کاهش یا افزایش غیرطبیعی مایع آمنیوتیک.
ممکن است زمانی که سرگرم کار یا فعالیت هستید، حرکات کودک خود را کمتر احساس کنید. اگر جفت در جلوی رحم قرار داشته باشد، این مسئله می تواند احساس حرکات جنین را دشوارتر کند، زیرا جفت تا حدودی ضربات کودک را محدود می کند. همچنین اگر جنین در جلوی رحم خوابیده باشد، احتمال دارد حرکاتش کمتر از زمانی باشد که در پشت یا اطراف شما قرار گرفته است.
در مجموع، موقعیت جنین در رحم یکی از عوامل مؤثر بر میزان حرکاتی است که احساس می کنید. با این حال، شما باید همچنان حرکت های منظمی از جنین را متوجه شوید. نباید تصور کنید که داشتن جفت قدامی دلیل کافی برای عدم حس حرکات کودک است. اگر احساس می کنید حرکت جنین کاهش یافته، متوقف شده یا حتی تغییر کرده است، سریعاً با پزشک یا بخش زایمان تماس بگیرید.
همچنین این نکته را به خاطر داشته باشید که باور عامیانه مبنی بر کاهش حرکات جنین در اواخر بارداری درست نیست. شما باید تا زمان آغاز زایمان به شمارش حرکات کودک ادامه دهید. حتی در طول زایمان هم انتظار می رود جنین به حرکت کردن ادامه دهد.
ارزیابی حرکات جنین در منزل
خبر خوش این است که برای نظارت بر حرکت جنین در خانه نیازی به استفاده از تجهیزات پزشکی پیچیده ندارید. کافی است هر بار حرکت جنین را ثبت کرده و شمارش کنید. بهتر است زمانی را انتخاب کنید که جنین بیشترین فعالیت را نشان می دهد که معمولاً بعد از صرف غذا زمان مناسبی است. سپس به پهلو دراز بکشید یا بنشینید و تا رسیدن به تعداد ۱۰، حرکات جنین را بشمارید. در وضعیت عادی، انتظار می رود که این ۱۰ حرکت را در مدت دو ساعت احساس کنید. اما اگر تعداد حرکات کمتر از این میزان بود، توصیه می شود شمارش دوباره انجام شود. اگر باز هم حرکات کاهش پیدا کرد، ممکن است نیاز به بررسی دقیق تر پزشکی باشد.توجه داشته باشید که این روش شمارش حرکات جنین تنها از سه ماهه سوم بارداری به بعد یعنی از هفته ۲۸ توصیه می شود. دلیل این موضوع آن است که پیش از این زمان، سیستم عصبی مرکزی جنین هنوز به طور کامل شکل نگرفته و قلب نیز کاملاً تکامل نیافته است. بنابراین، هرچند ممکن است پیش از هفته ۲۸ حرکت های جنین احساس شود، اما این حرکات ارزش زیادی از نظر پزشکی ندارند.
آزمایش های مربوط به کاهش حرکت جنین
متخصص زنان اقدامات زیر را انجام می دهد :ابتدا با پرسیدن سوالاتی در مورد تاریخچه بارداری و موارد مرتبط به شناسایی سابقه پزشکی شما می پردازد.
در ادامه، درباره مدت کاهش یا ناپدید شدن حرکات جنین و علائم دیگری همچون خونریزی، از دست دادن مایعات از واژن و علائم مرتبط دیگر سوال می پرسد.
عوامل احتمالی دیگری که ممکن است بر وضعیت تأثیر بگذارند، بررسی و رد می شوند. این عوامل شامل نوع فعالیت مادر، وضعیت بدنی، روزه داری، عادات مربوط به سیگار کشیدن، استفاده از دارو های آرام بخش، اضطراب یا وجود استرس مادر هستند.
علاوه بر این موارد، معاینه فیزیکی عمومی و بررسی های ویژه زنان و زایمان، از جمله کنترل وضعیت بارداری، انجام می شود.
در صورت نیاز و بسته به هفته های بارداری، معاینات تکمیلی نیز صورت می گیرد:
ضربان قلب جنین و دینامیک رحم بررسی می شود. این آزمایش به طور معمول بعد از هفته بیست و هشتم بارداری انجام شده و اطلاعاتی درباره سلامت جنین ارائه می دهد.
سونوگرافی برای ارزیابی میزان مایع آمنیوتیک، تناسب وزن جنین و سلامت عمومی او انجام می شود. همچنین شکل گیری صحیح و رد آسیب شناسی های احتمالی جنینی نیز بررسی خواهد شد.
در صورتی که یکی از تست های فوق نتایج دقیقی ارائه ندهد، آزمایشی به نام پروفایل بیوفیزیکال انجام می شود. در این آزمایش، حرکات جنین، تنفس او به مدت ۳۰ دقیقه، دوباره مانتیور کردن کاردیوتوکوگرافی و ارزیابی مجدد مایع آمنیوتیک تحت نظر قرار می گیرند. نمره نهایی این تست نشان می دهد که آیا وضعیت جنین مطلوب است یا خیر.
راه های افزایش تحرکات جنین
مادران باردار بهمحض اینکه اولین حرکت جنین را در وجودشان حس می کنند، پیوندی عمیق با او برقرار می کنند، به طوری که گویی تمام انگیزه زندگی شان، تجربه دوباره این حرکات است. در دوران سه ماهه دوم و سوم، زمانیکه حرکات جنین به خوبی حس می شوند، روش هایی وجود دارد که مادر می تواند با کمک آن ها جنین خود را به حرکت ترغیب کند. خوشبختانه، این روش ها شناخته شده هستند و در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم. بنابراین، هر زمان که دلتان برای تکان های کوچولوی دوست داشتنی تان تنگ شد، این ترفند ها را امتحان کنید و ببینید چقدر می توانید از حرکات شاد او لذت ببرید.خوردن میان وعده
جنین به تغییرات قند خون مادر واکنش نشان می دهد. اگر قصد شمارش حرکات جنین یا بررسی وضعیت او را دارید، مصرف یک میان وعده سالم مانند پنیر و کراکر، نان تست با کره بادام زمینی، ماست یونانی یا ترکیبی از میوه و آجیل توصیه می شود. برای تحریک بیشتر جنین، می توانید یک لیوان کوچک آب میوه طبیعی به میان وعده خود اضافه کنید. افزایش سطح قند خون یکی از عوامل اصلی برای تحریک حرکت جنین است.بعد از مقداری پرش بنشینید
این یک روش پیشنهادی از سوی متخصصان سونوگرافی است. فرض کنید مادری در هفته بیستم بارداری برای انجام سونوگرافی به پزشک مراجعه کرده، اما جنین در موقعیتی قرار گرفته که امکان اندازه گیری دقیق فراهم نیست. در چنین شرایطی به مادر توصیه می شود که کمی در محل بدود یا با احتیاط بالا و پایین بپرد. این کار باعث می شود جنین جا به جا شود و بررسی دقیق تر امکان پذیر گردد.وارد کردن ضربه های کوچک به شکم
یکی از روش هایی که در سونوگرافی یا معاینات پزشکی برای مادران باردار به کار می رود، این است که پزشک با استفاده از میله سونوگرافی ضربات آرامی به شکم مادر وارد می کند تا جنین را به حرکت وادار کند. بسیاری از مادران نیز با وارد کردن ضربات کوچکی به شکم خود، حرکت جنین را احساس می کنند. با این حال، باید به یاد داشت که استفاده مکرر و بی رویه از این روش توصیه نمی شود، زیرا جنینی که حمل می کنید ارزشمند و گرانبهاست.روشن کردن چراغ قوه به سمت شکم
از هفته بیست و دوم، جنین توانایی تشخیص نور و تاریکی را پیدا می کند، بنابراین ممکن است با تابیدن نور چراغ قوه، واکنش نشان داده و حرکت کند. نوزاد کوچک شما به راحتی می تواند به سمت نور برگردد یا از آن فاصله بگیرد.استراحت کردن
فعالیت های روزانه مادر، مانند راه رفتن، دویدن و حرکات معمول، برای جنین حالت آرام کننده ای مانند گهواره ایجاد می کند که سبب خوابیدن او می شود، به جای آن که او را بیدار و فعال نگه دارد. به همین دلیل، بسیاری از مادران باردار متوجه می شوند که هنگام رفتن به رختخواب، جنین با بیدار شدن شروع به تکان خوردن یا چرخیدن می کند؛ گویی که برای شب های شیر خوردن در دوران نوزادی آماده می شود. اگرچه ممکن است هنوز وقت خواب شما نرسیده باشد، اما توصیه می شود برای آرام کردن شرایط، فعالیت های خود را متوقف کنید و مدتی دراز بکشید. خوابیدن به پهلو و تغییر وضعیت چندباره نیز می تواند به بهتر شدن اوضاع کمک کند.با جنین خود حرف بزنید
تمام صحبت ها و آواز هایی که برای فرزند عزیزتان انجام می دهید، کاملاً ارزشمند هستند. جنین از حدود هفته ۱۶ قادر به شنیدن می شود و تا هفته ۲۲ احتمالاً می تواند صدای شما، جریانی از خون مادر، صدا های بلند محیط خانه و سایر اصوات را بشنود. او حتی ممکن است با چرخش سر کوچک خود، تکان خوردن یا پرش، به صداها واکنش نشان دهد. بنابراین با فرزند کوچکتان صحبت کنید و این کار را مرتب انجام دهید تا او را به فعالیت بیشتر تشویق کنید.کاری کنید که هیجان زده شوید
آدرنالین جاری در رگ های مادر می تواند جنین را به حرکت وادار کند. بنابراین، اگر تماشای یک فیلم هیجان انگیز یا فکر کردن به فرآیند زایمان شما را دچار هیجان و اضطراب می کند، این حالت می تواند جنین را تحریک کند. با این حال، بهتر است از عصبانیت بی مورد پرهیز کنید، چرا که به نفع هیچ کدامتان نخواهد بود.برای جنین خود لالایی بخوانید
اگر صحبت معمولی شما تأثیری بر ژیمناست کوچک ندارد، می توانید برای او یک لالایی یا آهنگ شاد بخوانید یا موسیقی ملایمی پخش کنید. برخی از مادران حتی هدفون را روی شکم خود قرار می دهند. جنین به احتمال زیاد، حداقل از هفته بیست و دوم، با حرکات و تکان های قابل تشخیص به این صداها واکنش نشان می دهد. توجه داشته باشید که حجم صدای موسیقی نباید بیش از حد بلند باشد، زیرا صداهای بلند برای جنین مناسب نیست. این روش ها یک راه آسان، سرگرم کننده و بی ضرر برای تحریک حرکت جنین هستند.با این حال، اگر با وجود انجام این کارها جنبشی از جنین احساس نمی شود، جای نگرانی نیست. شرایط هر بارداری متفاوت است. تا زمانی که در سه ماهه سوم بتوانید ۸ ضربه را طی دو ساعت حس کنید، همه چیز خوب خواهد بود. دقت کنید که حرکات جنین در مراحل مختلف بارداری ممکن است تغییر کند. اگر نگرانی خاصی دارید، حتماً برای اطمینان خاطر با پزشک مشورت کنید. وقت بگذارید، استراحت کنید و از یکی از لذت بخش ترین لحظات بارداری لذت ببرید؛ فرصتی که شاید هیچ چیز بهتر از آن نباشد.
زمانی که باید به پزشک مراجعه کرد؟
چنانچه متوجه تغییری در الگوی حرکات نوزاد شدید که با حالت معمول و عادی او متفاوت است، توصیه می شود کمی استراحت کرده و دوباره حرکات جنین را شمارش کنید. در صورتی که طی دو ساعت همچنان کمتر از ۱۰ حرکت مشاهده شود، لازم است با پزشک خود مشورت کرده یا به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. توجه داشته باشید که کاهش حرکات جنین نیازمند بررسی پزشک است. در چنین شرایطی غالباً تست بدون استرس (NST) برای ارزیابی سلامت جنین در رحم انجام می شود. اگر ضربان قلب جنین طبیعی باشد ولی همچنان حرکات او کمتر یا کندتر از همیشه به نظر برسد، انجام سونوگرافی می تواند ابزار مناسبی برای بررسی کامل حرکات جنین باشد.راهکارهای جلوگیری از کاهش حرکات جنین
کاهش حرکات جنین ممکن است به دلایل متعددی رخ دهد که بسیاری از آن ها قابل پیشگیری نیستند. با این حال، پیگیری منظم مراحل بارداری و مشاوره با پزشک متخصص می تواند در تشخیص به موقع مشکلات احتمالی موثر باشد. رعایت چند نکته اصولی نیز می تواند به تجربه یک بارداری سالم و تقویت حرکات جنین کمک کند.رژیم غذایی متعادل
مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی، شامل میوه ها، سبزیجات، پروتئین ها و غلات کامل، می تواند به حفظ سلامت مادر و جنین و افزایش حرکات جنین تاثیر مثبت بگذارد.مصرف مایعات کافی
نوشیدن میزان کافی آب در طول روز به حفظ جریان خون مناسب و اکسیژن رسانی بهتر به جنین کمک می کند.استراحت مناسب
خواب کافی و کاهش خستگی برای سلامت جسمی و روحی مادر اهمیت دارد و استرس های روزانه را کاهش می دهد.فعالیت بدنی مناسب
انجام ورزش های سبک، مانند پیاده روی، با مشورت پزشک می تواند جریان خون را بهبود داده و باعث افزایش حرکات جنین شود.منبع: پژوهش راسخون
.jpg "چگونه رسوب آب را از بین ببریم؟")
