چطور فرجام خواهی کنم؟

فرجام‌خواهی به‌عنوان ابزاری قانونی و فوق‌العاده، فرصتی برای اصلاح آرای قضایی و حفظ حقوق فردی در نظام حقوقی ایران به شمار می‌آید.
سه‌شنبه، 11 آذر 1404
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
چطور فرجام خواهی کنم؟
فرجام‌خواهی به‌عنوان یک ابزار حقوقی مهم در نظام قضایی ایران، نقش بسزایی در حمایت از حقوق فردی و بررسی مجدد آرای صادره دارد. با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و تحولات مستمر در قوانین، آشنایی با فرآیند فرجام‌خواهی و شرایط آن می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی حقوقی افراد داشته باشد. این نهاد قضایی، امکان بررسی آرای ناعادلانه را فراهم می‌آورد و بدین ترتیب، به تحقق عدالت کمک می‌کند.

در این مقاله، با هدف آشنایی با مفهوم، شرایط و فرآیند فرجام‌خواهی، به بررسی جزئیات مرتبط با آن خواهیم پرداخت. ما به بررسی انواع آرای قابل فرجام، احکام غیرقابل فرجام، و آخرین تحولاتی که در این زمینه وجود دارد، خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با نحوه تنظیم دادخواست فرجام‌خواهی و پیوست‌های لازم برای آن، بیشتر آشنا شوید.
 

فرجام‌خواهی چیست؟

فرجام‌خواهی یکی از طرق فوق‌العاده شکایت در امر حقوقی است که توسط دیوان‌عالی کشور، عالی‌ترین مرجع قضایی کشور، انجام می‌شود. این نهاد به منظور بررسی انطباق یا عدم انطباق آرای صادره با موازین شرعی و قانونی، به این نوع درخواست رسیدگی می‌کند. با توجه به اینکه آرای صادره پس از قطعی شدن، به‌سختی قابل تغییر هستند، فرجام‌خواهی می‌تواند به‌عنوان راهکار مؤثری برای اصلاح اشتباهات قضایی تلقی گردد و بدین ترتیب، اعتماد عمومی به نظام قضایی را افزایش دهد.
 

ماهیت فرجام‌خواهی

هدف اصلی فرجام‌خواهی، ارزیابی احکام صادره برای اطمینان از تطابق آن‌ها با قوانین و مقررات موجود است. این رسیدگی به‌صورت شکلی انجام می‌شود و به این معناست که دیوان عالی کشور تنها به بررسی ظاهری و قانونی می‌پردازد و وارد ماهیت دعوا نمی‌شود. دیوان عالی کشور با بررسی این موارد، می‌تواند رأی صادره را تأیید کند یا در صورت بروز تخلفات، آن را نقض نماید.
 

آراء قابل فرجام

در نظام حقوقی ما، تنها آرایی که توسط قانونگذار مشخص شده‌اند، قابل فرجام‌خواهی هستند. این آرای قابل فرجام به دو دسته تقسیم می‌شوند:
آرای قطعی و تجدیدنظرگاهی:
آرای قطعی، ارجاع به احکامی دارند که به واسطه عدم تحصیل حق تجدیدنظر، قطعی شده‌اند. از جمله موارد می‌توان به احکامی که خواسته آن‌ها بیش از 20 میلیون تومان است و همچنین احکام مربوط به اصل نکاح، طلاق، و نسب اشاره کرد.
 
قرارهای مشخص:
قرارهایی که مشروط به قابل رسیدگی بودن اصل حکم از لحاظ فرجامی هستند. این قرارها شامل قرار ابطال یا رد دادخواست صادره از دادگاه و همچنین مواردی که در آن‌ها سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا مطرح شده است.
چطور فرجام خواهی کنم؟

احکام غیرقابل فرجام

برخی احکام به‌هیچ‌عنوان قابل فرجام‌خواهی نیستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
احکام مستند به اقرار:
احکام مستند به اقرار قاطع دعوا در دادگاه.
 
نظرات کارشناسی:
احکام مستند به نظرات کارشناسی که طرفین به‌طور کتبی قرار داده‌اند.
 
احکام مستند به سوگند:
احکامی که مستند به سوگند قاطع دعوا باشند.
احکامی که حق فرجام‌خواهی آن‌ها ساقط شده باشد:
احکام صادره که طرفین از حق فرجام‌خواهی خود مستغنی شده باشند.
 
احکام غیرقابل تجدیدنظر:
احکامی که در دعاوی فرعی صادر می‌شوند و امکان رسیدگی فرجامی ندارند.
 

ابرام رأی

ابرام به معنای تأیید رأی مورد فرجام‌خواهی است. در این حالت، اگر رأی صادره مطابق با قوانین و مستندات پرونده باشد، تأیید شده و پرونده به دادگاه اصلی ارجاع می‌شود. این فرآیند به‌تنهایی می‌تواند به شفافیت و دقت بیشتر در قضاوت‌ها کمک کند.
 

اشخاص دارای حق فرجام‌خواهی

این حق تنها متعلق به اشخاص خاصی است که شامل طرفین دعوا و وکلای آن‌ها و همچنین دادستان کل کشور می‌شود. تنها این گروه‌ها از حق فرجام‌خواهی برخوردار هستند و سایر افراد نمی‌توانند به‌صورت مستقیم اقدام به فرجام‌خواهی کنند.
 

تفاوت تجدیدنظرخواهی با فرجام‌خواهی

فرجام‌خواهی به‌عنوان یکی از طرق فوق‌العاده شکایت، با تجدیدنظرخواهی که از طرق عادی است، تفاوت‌های قابل توجهی دارد. در فرجام‌خواهی، دیوان عالی کشور تنها به بررسی شکلی رأی می‌پردازد و مجاز به ورود به ماهیت دعوا نیست. در حالی که در تجدیدنظرخواهی، دادگاه تجدیدنظر وارد ماهیت دعوا شده و می‌تواند حکم جدیدی صادر کند یا حکم قبلی را تأیید نماید.
 

تأثیر درخواست فرجام بر اجرای حکم

درخواست فرجام‌خواهی ممکن است تأثیری بر اجرای حکم داشته باشد. اگر محکوم‌به غیرمالی باشد و تأمین لازم ارائه شود، اجرای حکم به تأخیر می‌افتد. اما در صورتی که محکوم‌به مالی باشد، این تأخیر وجود ندارد و حکم به‌طور مستقیم اجرا می‌شود.

چطور فرجام خواهی کنم؟
 

مهلت فرجام‌خواهی

مهلت فرجام‌خواهی بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی است. اگر فرد در خارج از کشور باشد، این مهلت به دو ماه افزایش پیدا می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت زمان در فرآیندهای حقوقی و لزوم اقدام فوری برای حفظ حقوق فردی است.
 

مرجع صالح جهت رسیدگی به رأی منقوض

زمانی که رأی توسط دیوان عالی کشور نقض می‌شود، پرونده به شعبه دیگری از همان حوزه قضایی ارجاع می‌شود، مگر اینکه به‌دلیل ناقص بودن تحقیقات، پرونده به دادگاه صادرکننده رأی بازگردانده شود. این فرآیند از شفافیت و دقت در قضاوت اطمینان حاصل می‌کند.
 

رأی اصراری و رأی تبعی

رأی اصراری به رأیی اطلاق می‌شود که پس از نقض حکم فرجام‌خواسته و با ذکر استدلال توسط دادگاه، دوباره همان رأی صادر می‌شود. از سوی دیگر، رأی تبعی زمانی است که فرجام‌خوانده در پاسخ به دادخواست فرجامی، به جنبه‌ای از رأی که به ضرر خود می‌داند، درخواست رسیدگی فرجامی کند.
 

پیوست‌ها و نحوه تنظیم دادخواست فرجام‌خواهی

پیوست‌های ضروری شامل کپی مصدق رأی و لایحه اعتراض است. علاوه بر این، مدارک مربوط به وکالت نماینده قانونی و سایر اسناد متقن نیز لازم است. نحوه تنظیم دادخواست فرجام‌خواهی باید دقیقاً با قوانین آیین دادرسی مدنی تطابق داشته باشد تا از پذیرش آن اطمینان حاصل شود.
 

نتیجه‌گیری

فرجام‌خواهی به‌عنوان یک ابزار کلیدی در نظام قضایی، می‌تواند به افراد کمک کند تا از حقوق خود دفاع کرده و در برابر آرای ناعادلانه ایستادگی نمایند. با شناخت دقیق از فرآیندها، احکام قابل فرجام و نحوه تنظیم دادخواست، افراد می‌توانند از این نهاد قضایی به‌طور مؤثری بهره‌برداری کنند و به عدالت دست یابند. آگاهی از تمامی شرایط و نکات مربوط به فرجام‌خواهی، گامی مؤثر در راستای حفظ حقوق فردی و ارتقاء سطح عدالت در سیستم قانونی کشور است.


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
سیره عبادی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ اسوه بندگی و عرفان عملی
سیره عبادی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ اسوه بندگی و عرفان عملی
بالاخره اسفناج را خام بخوریم یا پخته؟
بالاخره اسفناج را خام بخوریم یا پخته؟
اهل بیت علیهم السلام در مرکز توجه قرآن
اهل بیت علیهم السلام در مرکز توجه قرآن
زن در منظومه فکری رهبر انقلاب؛ از الگوی فاطمی تا اقتدار خانواده شهید و نقد تمدن غرب
زن در منظومه فکری رهبر انقلاب؛ از الگوی فاطمی تا اقتدار خانواده شهید و نقد تمدن غرب
افتتاح پروژه انتقال آب دریا به صنایع اصفهان توسط رئیس‌جمهور
play_arrow
افتتاح پروژه انتقال آب دریا به صنایع اصفهان توسط رئیس‌جمهور
واکنش قلعه‌نویی و سرمربی‌های هم گروه با ایران بعد از مشخص شدن گروهشان
play_arrow
واکنش قلعه‌نویی و سرمربی‌های هم گروه با ایران بعد از مشخص شدن گروهشان
جزئیات بازداشت تروریست‌های سلطنت‌طلب توسط وزارت اطلاعات
play_arrow
جزئیات بازداشت تروریست‌های سلطنت‌طلب توسط وزارت اطلاعات
لحظه مشخص شدن ۳ هم گروه ایران در جام جهانی ۲۰۲۶
play_arrow
لحظه مشخص شدن ۳ هم گروه ایران در جام جهانی ۲۰۲۶
بدون تعارف با فرمانده نیروی دریایی سپاه
play_arrow
بدون تعارف با فرمانده نیروی دریایی سپاه
خلاصه بازی سپاهان ۲ _ فجر سپاسی ۰
play_arrow
خلاصه بازی سپاهان ۲ _ فجر سپاسی ۰
نعیم قاسم: برادر من چه می‌گویی؟ تو وکیل مدافع اسرائیل هستی؟
play_arrow
نعیم قاسم: برادر من چه می‌گویی؟ تو وکیل مدافع اسرائیل هستی؟
نمایش اقتدار نیروی دریایی سپاه در آب‌های خلیج فارس
play_arrow
نمایش اقتدار نیروی دریایی سپاه در آب‌های خلیج فارس
پشت پرده جایزه فیفا به دونالد ترامپ
play_arrow
پشت پرده جایزه فیفا به دونالد ترامپ
سرلشکر پاکپور: نیروی دریایی سپاه به همه سلاح‌ها مجهز است
play_arrow
سرلشکر پاکپور: نیروی دریایی سپاه به همه سلاح‌ها مجهز است
ترفند رسانه‌های غربی برای سفیدشویی اسرائیل لو رفت
play_arrow
ترفند رسانه‌های غربی برای سفیدشویی اسرائیل لو رفت