راه هاي پيشگيري از چاقي در ايام نوروز
مراقب تعطيلات باشيد
پژوهشي که نتايج آن در نشريه «تغذيه و متابوليسم» به چاپ رسيد نشان داد که ممکن است تغييرات اجزاي بدن طي تعطيلات که در بعضي گروه هاي سني اتفاق مي افتد بروز اين اضافه وزن در اين ايام را سبب شود. در اين مطالعه که اضافه وزن دانش آموزان چند مدرسه طي 6 هفته تعطيلات بررسي شد، تغييرات ترکيبات بدن اين افراد نيز مورد مطالعه قرار گرفت. مشخص شد که اين دانش آموزان در 6 هفته تعطيلات مقدار اندکي وزن اضافه کردند؛ ولي، ميزان چربي بدن آنها به طور مشخصي بيشتر شد و ميزان توده غير چربي بدن شان کاهش يافت. در بين اين گروه افرادي که اضافه وزن داشتند و چاق بودند به طور متوسط يک کيلوگرم وزن اضافه کرده و افرادي که داراي وزن نرمال بودند به طور متوسط 0/2کيلوگرم وزن اضافه کردند. جالب اينجا بود که اين دانش آموزان پس از پايان تعطيلات به همان وزن پيشين خود يعني وزن قبل از تعطيلات برگشتند. محققان اين يافته را اين طور توجيه مي کنند که اين آزمودني ها مي دانستند که تمرکز مطالعه روي اضافه وزن در تعطيلات است و به همين علت کوشيده بودند وزن شان را کاهش دهند.
با وجودي که وزن کل بدن اين افراد افزايش نيافت؛ ولي، ميزان توده چربي بدن آنها بدون توجه به شاخص توده بدني شان (BMI) افزايش پيدا کرد و ديده شد که ميزان توده عضلاني در دست ها و پاها به طور مشخصي کاهش يافت. به گفته محققان اين يافته نگران کننده است و نشان مي دهد که افزايش توده چربي بدن با بروز وضعيت هايي چون بيماري هاي قلبي - عروقي، ديابت نوع 2 و مرگ زودرس ارتباط دارد و از آن جايي که بيشتر افراد وزن خود را شاخصي براي سلامتي خود در نظر مي گيرند، نرمال بودن وزن، آنها را از خطري که در معرض آن قرار دارند. باخبر نمي کند. همچنين اين مطالعه نشان داد که افرادي که به طور معمول اضافه وزن دارند و چاق هستند بيشتر در معرض بروز اضافه وزن در تعطيلات هستند.
افزايش وزن و عوامل محيطي
همچنين، وجود باقي مانده غذاهاي مهمانان در منزل و خريد مقدار بيشتري ميوه و شيريني و تهيه غذاي مهماني بيش از مقدار نياز، افزايش تنوع مواد غذايي در دوران تعطيلات و بودن باورهايي چون «غذاي مهماني که چاق نمي کند!» از عللي است که مي تواند باعث چاق شدن افراد در تعطيلات شود. همچنين، چون افراد در اين روزها سر کار نمي روند و بيشتر اوقات را در خانه سپري مي کنند، ديگر آن پياده روي هاي اجباري براي رسيدن به ايستگاه تاکسي يا اتوبوس يا بالا و پايين رفتن از پله هاي اداره را هم ندارند و اين نيز به اضافه وزن آنها کمک مي کند. برنامه هاي گوناگون تلويزيون هم مردم را در خانه نگه مي دارد و اگر فرد عادت داشته باشد که هنگام تماشاي تلويزيون هله هوله هم بخورد، براي چاق شدن مستعدتر خواهد بود. تحقيقات نشان داده که وقتي فردي با ديگران غذا صرف مي کند، حجم غذايي که مي خورد مي تواند از 33 درصد تا 96 درصد افزايش يابد. در دوران تعطيلات هم که مردم بيشتر مهماني مي روند و کنار هم غذا صرف مي کنند، امکان اين که بيشتر بخورند بالا مي رود. نکته اينجاست که بسياري از اين افراد اصلاً متوجه نمي شوند که بيش از حد معمول مي خورند.
در تعطيلات نوروزي عامل ديگري هم به اين عوامل اضافه مي شود و آن کاهش ميزان ورزش کردن به علت سردي هواست. اين تغيير ميزان ورزش کردن هم به افزايش وزن در تعطيلات کمک مي کند و هم باعث افزايش وزن سالانه مي شود. يک پژوهش گسترده که نتايج آن در نشريه «علم و پزشکي ورزش» به چاپ رسيده بررسي کرده که آيا افرادي که در تعطيلات ميزان فعاليت ورزشي خود را کاهش مي دهند و اضافه وزن پيدا مي کنند مي توانند با از سرگيري همان فعاليت ها به همان ميزان قبلي وزن خود را کاهش دهند يا خير. در اين مطالعه 54 هزار و956 دونده بررسي شدند که بين سال هاي 1991 تا 1993 در مطاله ملي روي دوندگان شرکت کرده بودند. اين پژوهش تا سال 2000 پيگيري و مشخص شد دوندگان مردي که کمتر از 32 کيلومتر در هفته و دوندگان زني که کمتر از 16 کيلومتر در هفته مي دويدند، در صورت کاهش ميزان دويدن يا قطع دويدن خود در تعطيلات و وزن اضافه کردن، نمي توانستند با همان ميزان دويدن پس از تعطيلات وزن خود را پايين بياورند.
به گفته محققان اين کاهش توانايي در کاهش وزن مي تواند به علت کاهش حجم بافت عضلاني بدن آنها باشد.
نکاتي در باره تعطيلات
هرگز گرسنه به يک مهماني شام يا ناهار نرويد.
به خودتان يادآوري کنيد که دوست داريد در پايان مهماني چه حسي داشته باشيد؟
مي خواهيد احساس سبکي کنيد و پر انرژي باشيد يا اين که شکم تان پر باشد و احساس کنيد سنگين شده ايد و نمي توانيد تکان بخوريد؟
مراقب باشيد که چند بار تنها با ديدن غذا به سراغش رفته ايد و نه به خاطر گرسنگي و به خاطر ديدن غذا، غذا خورده ايد. اگر کسي باشيد که به سادگي با ديدن غذا به سوي آن مي رويد و غذا مي خوريد بدانيد که در معرض خطر چاقي و اضافه وزن هستيد.
مقدار اندکي شيريني را به کربوهيدارت هايي که مي خوريد اضافه کنيد. شيريني ها بيش از ديگر کربوهيدرات ها قند خون را بالا مي برد و اين کار باعث مي شود که حجم غذاي مصرفي شما اندکي کاهش يابد؛ ولي، فراموش نکنيد که اگر در خوردن شيريني زياده روي کنيد؛ بيشتر چاق خواهيد شد.
سبزي بيشتر، چربي کمتر
باقي مانده غذاهاي يک وعده ناهار يا شام را روي ميز باقي نگذاريد و آنها را دور از دسترس و در جاي مناسبي نگه داريد تا به خاطر اينکه صرفاً در دسترس هستند، وسوسه نشويد و سراغ شان نرويد.
پيش از اينکه شروع به غذا خوردن کنيد، تصميم بگيريد که مي خواهيد چقدر غذا بخوريد. هيچ گاه قابلمه غذا را سر ميز نياوريد بلکه غذاي تان را در بشقاب بکشيد و سر ميز بياوريد. در دسترس بودن غذا عاملي است که باعث پرخوري خيلي ها مي شود.
از کسي که سر ميز غذا کمتر يا آهسته تر از همه مي خورد، سرمشق بگيريد.
وقتي به مهماني دعوت مي شويد که بيش از يک جور غذا سر ميز است، بيش از دوجور غذا براي خود نکشيد.
غذاهايي که شما را وسوسه مي کنند، در فويل بپيچيد يا در ظرفي قرار دهيد که داخل آن معلوم نباشد.
غذاهايي که کم کالري و سالم هستند را در طبقات جلويي يخچال و در دسترس قرار دهيد. ميوه ها و سبزي ها از جلمه اين مواد غذايي هستند.
غذاي تان را در بشقاب ها و کاسه هاي کوچک تر بکشيد.
با استفاده از اين تمهيدات و توجه به نکات تغذيه اي که متخصصان و کارشناسان مرتب گوشزد مي کنند و با داشتن يک برنامه ورزشي متعادل که هميشه بتوانيد به آن عمل کنيد، مي توانيد بدون اضافه وزن پيدا کردن يا بالا رفتن نامناسب قند خون از تعطيلات لذت ببريد.
منبع: دنياي سلامت 54
/ج
