اختلال حافظه؛ چرا و به چه علت؟
نويسنده:دکتر احمد علي‌اکبري کامراني*
برخی از علل اختلال حافظه و شناخت در سالمندي غيرقابل برگشت‌اند مانند زوال عقل، سکته مغزي، آلزايمر و فراموشي‌هاي خوش‌خيم پيري. اما عللي هم وجود دارند که به اختلال حافظه‌اي برگشت‌پذير منجر مي‌شوند. فقط کافي است که اين علت‌ها را بشناسيد و با برطرف کردن آنها، مشکل حافظه‌تان را درمان کنيد. با اين موارد آشنا شويد:
1) سمي بودن داروها:
بعضي داروها هستند که در توانمندي شناختي و حافظه شما اختلال ايجاد مي‌کنند. فهرست بلند بالايي از داروها هستند که موجب افزايش گيجي و کاهش سطح هوشياري فرد سالمند مي‌شوند. اين داروها شامل داروهاي آرام‌بخش و اعتيادآور، برخي داروهاي ضدفشارخون، داروهاي ضداسيد معده مانند سايمتدين و رانيتيدين، داروهاي ضدپارکينسون و داروهاي ضدالتهاب مانند آسپرين هستند.
2) کم‌کاري يا پرکاري غده تيروييد
3) فقر ويتامين B12 و اسيدفوليک:
مهم‌ترين عارضه در اثر اين کمبود ويتاميني، کم‌خوني مگالوبلاستيک است که کم‌خوني ساده‌اي نيست و به کاهش کليه سلول‌هاي خوني منجر مي‌شود و حتي علامت‌هايي چون سوءجذب و اسهال و در خانم‌ها پاپ اسميرهاي غيرطبيعي (تست سرطان زنانه‌شان به‌طور غيرواقعي مثبت مي‌شود) که موجب نگراني پزشک و بيمار مي‌شود، در جريان اين بيماري ديده مي‌شود. کمبود ويتامين B12 با اختلالات عصبي نيز همراه است. اختلال در گام برداشتن، اختلال حس تعادل، از دست دادن کنترل اسفنکتر مثانه و روده (بي‌اختياري ادرار و مدفوع)، ناتواني جنسي و زوال عقل از علايم عمده عصبي در اين کمبود هستند. از جمله علت‌هاي کمبود ويتامين B12 اينهاست:
1) کساني که سال‌هاست رژيم سخت گياه‌خواري دارند و از مصرف تمام محصول‌هاي پروتئين حيواني پرهيز کرده‌اند.
2) کساني که دچار سوءجذب B12 هستند و به بيماري شايع کم‌خوني سالمندي به نام آنمي پرنيسيوز دچارند (سلول‌هاي جدار معده از بين مي‌روند و توليد اسيد معده و فاکتورهاي داخلي که در جذب ويتامين B12 کمک مي‌کنند مختل مي‌شوند).
3) نارسايي لوزالمعده و مشکلات انتهايي روده باريک مانند سل روده، لنفوم. آنچه موجب کمبود اسيدفوليک در بدن شما مي‌شود همان کم‌خوني که اشاره کردم به نام مگالوبلاستيک که با علامت افسردگي نيز همراه مي‌شود. به ياد داشته باشيد ذخيره فولات در بدن کم است و اگر شما سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه و پروتئين حيواني مصرف نکنيد، دچار کمبود اسيدفوليک مي‌شويد.
4) اگر شما رژيم عمده غذايي برنج داريد و با سبزي‌ها و حبوبات و گردو و فندق رابطه خوبي نداريد، مواظب کمبود تيامين يا ويتامين B1 نيز باشيد. چاي و قهوه فراوان و آسياب کردن دانه‌هاي برنج باعث نابود شدن تيامين مي‌شود. تحريک‌پذيري عصبي و بي‌اشتهايي و درنهايت بيماري بري‌بري به علت کمبود تيامين رخ مي‌دهد.
/ج
1) سمي بودن داروها:
بعضي داروها هستند که در توانمندي شناختي و حافظه شما اختلال ايجاد مي‌کنند. فهرست بلند بالايي از داروها هستند که موجب افزايش گيجي و کاهش سطح هوشياري فرد سالمند مي‌شوند. اين داروها شامل داروهاي آرام‌بخش و اعتيادآور، برخي داروهاي ضدفشارخون، داروهاي ضداسيد معده مانند سايمتدين و رانيتيدين، داروهاي ضدپارکينسون و داروهاي ضدالتهاب مانند آسپرين هستند.
2) کم‌کاري يا پرکاري غده تيروييد
3) فقر ويتامين B12 و اسيدفوليک:
مهم‌ترين عارضه در اثر اين کمبود ويتاميني، کم‌خوني مگالوبلاستيک است که کم‌خوني ساده‌اي نيست و به کاهش کليه سلول‌هاي خوني منجر مي‌شود و حتي علامت‌هايي چون سوءجذب و اسهال و در خانم‌ها پاپ اسميرهاي غيرطبيعي (تست سرطان زنانه‌شان به‌طور غيرواقعي مثبت مي‌شود) که موجب نگراني پزشک و بيمار مي‌شود، در جريان اين بيماري ديده مي‌شود. کمبود ويتامين B12 با اختلالات عصبي نيز همراه است. اختلال در گام برداشتن، اختلال حس تعادل، از دست دادن کنترل اسفنکتر مثانه و روده (بي‌اختياري ادرار و مدفوع)، ناتواني جنسي و زوال عقل از علايم عمده عصبي در اين کمبود هستند. از جمله علت‌هاي کمبود ويتامين B12 اينهاست:
1) کساني که سال‌هاست رژيم سخت گياه‌خواري دارند و از مصرف تمام محصول‌هاي پروتئين حيواني پرهيز کرده‌اند.
2) کساني که دچار سوءجذب B12 هستند و به بيماري شايع کم‌خوني سالمندي به نام آنمي پرنيسيوز دچارند (سلول‌هاي جدار معده از بين مي‌روند و توليد اسيد معده و فاکتورهاي داخلي که در جذب ويتامين B12 کمک مي‌کنند مختل مي‌شوند).
3) نارسايي لوزالمعده و مشکلات انتهايي روده باريک مانند سل روده، لنفوم. آنچه موجب کمبود اسيدفوليک در بدن شما مي‌شود همان کم‌خوني که اشاره کردم به نام مگالوبلاستيک که با علامت افسردگي نيز همراه مي‌شود. به ياد داشته باشيد ذخيره فولات در بدن کم است و اگر شما سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه و پروتئين حيواني مصرف نکنيد، دچار کمبود اسيدفوليک مي‌شويد.
4) اگر شما رژيم عمده غذايي برنج داريد و با سبزي‌ها و حبوبات و گردو و فندق رابطه خوبي نداريد، مواظب کمبود تيامين يا ويتامين B1 نيز باشيد. چاي و قهوه فراوان و آسياب کردن دانه‌هاي برنج باعث نابود شدن تيامين مي‌شود. تحريک‌پذيري عصبي و بي‌اشتهايي و درنهايت بيماري بري‌بري به علت کمبود تيامين رخ مي‌دهد.
پي نوشت ها :
* فوق‌تخصص طب سالمندي
منبع: www.salamat.com/ج
