مشکلات رايج نوزاد تازه رسيده

بالاخره 9 ماه انتظار به پايان مي‌رسد و حضور نوزاد تازه متولدشده فضاي خانه را شيرين و دوست‌داشتني‌تر مي‌کند اما سلامت او بيش از هر چيز ديگري، ذهن پدر و مادر كم‌تجربه را مشغول نگه مي‌دارد. در ادامه فهرستي از مشكلاتي را كه يك نوزاد ممكن است با آن روبه‌رو شود خواهيد خواند.

مراقبت از ناف نوزاد
 

پس از تولد، بندناف قطع مي‌شود اما بقاياي بندناف بر جاي مانده تا 21 روز پس از تولد خود به خود خواهد افتاد و اصلا نبايد دست‌كاري شود. از آنجا كه بند ناف حاوي رگ‌هاي خوني است، با قطع آن در روزهاي اول ممكن است يك تا دو قطره خون از محل بندناف خارج شود كه اين امر طبيعي است اما خونريزي بيش از اين مقدار و به صورت تكرار شونده بايد حتما بررسي شود. اين كانال ارتباط جنيني در روزهاي اول تولد، راه مناسبي جهت انتقال عفونت به بدن نوزاد است كه عفونت بندناف خود را به صورت قرمزي در محل بندناف نشان مي‌دهد. حتي ممكن است اين قسمت دچار سفتي يا خروج چرك شود. در اين موارد حتما بايد با پزشك مشورت شود. جهت كاهش خطر عفونت، بندناف را خشك نگه داريد و از پوشاندن بندناف خودداري كنيد. در اين شرايط نبايد بندناف را در پوشك قرار داد چرا كه پوشاندن آن موجب مرطوب ماندن و تماس ادرار و مدفوع با بندناف مي‌شود و احتمال ايجاد عفونت افزايش مي‌يابد.

زردي؛ علامتي كه بايد جدي گرفته شود
 

از مواردي كه در روزهاي اول پس از تولد بايد به دقت مورد توجه والدين قرار گيرد، تغيير رنگ پوست يا سفيدي چشم نوزاد به زردي است. بر اساس آمار، بيش از 40 درصد نوزادان در روزهاي اول پس از تولد دچار زردي مي‌‌شوند اما بروز اين مشکل در نوزاداني كه زودتر از موعد به دنيا آمده‌اند، بيشتر است. علت بروز زردي، تجزيه بيشتر گلبول‌هاي قرمز و توليد ماده‌اي به نام بيلي روبين است. در نوزادان اين ماده به آساني از سد مغزي خوني عبور مي‌کند و موجب آسيب سلول‌هاي مغزي مي‌شود كه در آينده خود را به صورت عقب‌ماندگي ذهني و معلوليت‌هاي حركتي و ناشنوايي نشان مي‌دهد. چنانچه ميزان اين زردي بالا نباشد درمان با نور انجام مي‌شود اما در صورت زردي بالا براي جلوگيري از آسيب مغزي بايد خون نوزاد تعويض شود. پيشگيري از بروز از زردي بايد مواردي را رعايت کرد: از مهم‌ترين مسايل اين است كه تغذيه نوزاد با شير مادر بلافاصله پس از تولد شروع شود و حداقل 10 مرتبه در شبانه‌روز شيردهي صورت گيرد. از دادن آب قند به نوزاد خودداري كنيد و به هيچ عنوان از موادي چون شير خشك و ترنجبين براي پايين آوردن زردي نوزاد استفاده نكنيد.

به تغييرات دماي بدن نوزاد اهميت دهيد
 

بسياري، تب نوزاد را در روزهاي نخستين امري طبيعي تلقي مي‌كنند اما واقعيت چيز ديگري است. به‌عنوان يك اصل اين نكته را از ياد نبريد كه هر نوع افزايش يا كاهش درجه حرارت بدن در نوزاد که با بي‌قراري يا خوب شير نخوردن و بي‌حالي او همراه باشد، نشانه‌هاي بسيار خطرناكي است و نبايد از كنار آن به سادگي گذشت. از آن مهم‌تر اينکه هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نكنيد. اگر نوزادتان تب دارد بايد در تمامي بدن وي به دنبال عفونت گشت و از اين رو است كه پزشكان در صورت مشاهده هر نوع تبي در نوزاد از خون، ادرار، ترشحات بندناف و... نمونه مي‌گيرند و جهت كشت در محيط آزمايشگاهي آن را به آزمايشگاه مي‌فرستند. بستري كردن نوزاد در بيمارستان در اين شرايط امري بسيار حياتي است چراكه اگر نوزاد عفونت خوني داشته باشد در كوتاه‌ترين زمان وي را از پا درمي‌آورد. از طرفي نوزادان در مقايسه با بزرگسالان به راحتي حرارت بدن خود را از دست مي‌دهند. علت اين امر بزرگ‌تر بودن سر نوزادان در مقايسه با كل بدن و همچنين كم بودن چربي زير پوست آنها و بيشتر بودن سطح بدن است. 75 درصد حرارت بدن نوزادان از طريق سر آنها اتلاف مي‌شود. از اين رو دماي اتاق نوزاد مساله مهمي است كه حتما بايد مورد توجه قرار گيرد و بين 18 تا 20 درجه سانتي‌گراد تنظيم شود.

تغيير مزاج نوزاد را ناديده نگيريد
 

از نكات بسيار مهم در مورد تغذيه نوزاد اين است كه بهترين زمان تغذيه نوزاد همان نيم ساعت نخست تولد است. امروزه پزشكان توصيه مي‌كنند كه نوزاد از بدو تولد در اتاق مادر نگهداري شود. دفعات شيردهي با توجه به تقاضاي نوزاد صورت مي‌گيرد و شيردهي در شب نيز بايد انجام شود كه اين مساله سبب افزايش شير مادر نيز مي‌شود. افزايش شير مادر وابسته به افزايش مكيدن نوزاد است و اگر شير خشك، پستانك، شيشه و... به نوزاد بدهيم، مكيدن سينه مادر توسط نوزاد كمتر و به دنبال آن ترشح شير نيز كم مي‌شود.
نوزادان ابتداي تولد، معمولا دچار استفراغ مي‌شوند. اين استفراغ چنانچه با كاهش وزن همراه نباشد با گذشت زمان برطرف مي‌شود اما استفراغي كه با درد شكمي، سردرد و تب يا اسهال همراه باشد و مكرر اتفاق بيفتد مي‌تواند نشانه مهمي باشد اما از نكات مهم آن است كه هنگام استفراغ بايد از دادن دارو به نوزاد خودداري كرد.
مساله مهم ديگري كه معمولا در مادران ايجاد نگراني مي‌كند، اسهال نوزاد است و غالبا والدين با ترس از اسهال نوزاد روبه‌رو هستند. مدفوع نوزاد در روزهاي اول پس از تولد تيره و چسبناك است و در روزهاي بعد با خوردن شير مادر زرد رنگ و گاهي مايل به سبز مي‌شود اما در كودكاني كه شير خشك مي‌خورند، مدفوع سفت‌تر و قهوه‌اي‌تر خواهد بود. اسهال به صورت تغيير در دفعات دفع و قوام مدفوع خود را نشان مي‌دهد و عدم استفاده از بطري شير و پستانك در جلوگيري از وقوع اسهال موثر است. همچنين رعايت اصول بهداشتي و شستن دست‌ها نيز مي‌تواند بروز اسهال را كاهش دهد. چنانچه اسهال يا استفراغ نوزاد با خوب شير نخوردن و كاهش حجم ادرار همراه باشد يا خون در مدفوع نوزاد ديده شود بايد موردبررسي قرار گيرد اما در صورت بروز اسهال به هيچ عنوان شير مادر نبايد قطع شود و دفعات شير دادن بايد افزايش يابد و مي‌توان به تجويز پزشک از ORS استفاده كرد.
منبع:www.salamat.com
/ع