گفتگو با دكتر سارا سهراب‌وندي *
چند روز پيش براي خريد 2بسته ماکاروني و يک قوطي رب گوجه‌فرنگي و چند بسته ادويه به فروشگاه نزديک خانه‌مان رفتم اما وقتي با قفسه خوراکي‌هاي رنگانگ روبه‌رو شدم، نتوانستم جلوي خودم را بگيرم و کلي خريد اضافه کردم و کار به جايي رسيد که وقتي پاي صندوق رفتم، مجبور شدم از کارت اعتباري‌ام استفاده کنم؛ چون پول کافي همراهم نبود.
نداشتن مديريت خريد و ضعف در مهارت پول خرج كردن، جزو مشکل‌هايي است که خيلي‌ها با آن روبه‌رو هستند.
خانم دکتر! نقش بسته‌بندي زيبا در خريد موادغذايي مختلف چيست؟
بسته‌بندي‌هاي محصولات غذايي به اهداف مختلفي انجام مي‌شوند. يكي از اين اهداف ايجاد ارتباط با مشتري است. يعني يک بسته‌بندي خوب مي‌تواند اطلاعاتي را به مشتري بدهد که حس و عاطفه‌اي در او نسبت به خريد محصول ايجاد کند. بنابراين جذابيت و زيبايي يک کالا مي‌تواند خودش را هم در شكل بسته‌بندي نشان بدهد و هم در رنگ، اندازه و ويژگي‌هاي برچسب آن.
چرا معمولا مضرترين خوراكي‌ها مانند چيپس و پفك، زيباترين بسته‌بندي‌ها را دارند؟
به نظر من، لزوما اين‌طور نيست و اتفاقا خيلي از غذاهاي سالم در دنيا بسته‌بندي‌هاي بسيار زيبايي دارند ولي به هرحال، اين يك قاعده طبيعي است كه وقتي محصولات غذايي، سلامت‌بخشي و ارزش تغذيه‌اي پاييني دارند (يعني وقتي از نظر خواص طبيعي ارزش‌شان کم است)، توليدکنندگان سعي مي‌کنند كه اين نقطه‌ضعف را با مزاياي ديگري مانند ايجاد جذابيت در بسته‌بندي بپوشانند. به علاوه، چون مصرف‌كنندگان اين محصولات، كودكان و نوجوانان هستند، توليدکننده تمام تلاشش را مي‌کند که محصول فاقد ارزش غذايي‌اش را در بسته‌بندي جذابي بگنجاند تا به اين ترتيب، مصرف‌کننده کم‌سن‌وسالش را جذب کند.
پس به نظر شما، زيبا و شكيل بودن بسته‌بندي موادغذايي، نشانه سالم بودن آنها نيست؟
بله، همان‌طور که عنوان شد، بسته‌بندي‌هاي شکيل و چشم‌نواز نمي‌توانند نشانه سالم بودن خوراکي‌ها باشند. ممکن است که يک خوراکي سالم، بسته‌بندي کاملا معمولي داشته باشد اما ارزش غذايي‌اش از خوراکي‌هايي با بسته‌بندي‌هاي رنگارنگ و زيبا بيشتر باشد. به‌عنوان نمونه، خرما که از نظر تغذيه‌اي خوراکي بسيار با ارزشي محسوب مي‌شود، ارزش غذايي‌اش به مراتب از چيپس و پفک‌هايي که در بسته‌بندي‌هاي زيبا در قفسه فروشگاه‌ها قرار دارند، بيشتر است!
مصرف‌كنندگان بايد هنگام خريد به چه نكاتي توجه کنند تا بعد از بازگشتن به خانه با كوهي از خريدهاي به درد نخور مواجه نشوند؟
بهترين کار، اين است كه پيش از خريد، نيازهايشان را فهرست کنند و خريدشان را مطابق با آن فهرست انجام دهند. بايد به اين نكته توجه كرد كه موادغذايي مضر مانند تنقلات کم ارزش، كمترين بخش خريد را به خود اختصاص دهند و هنگام خريد بيشتر به ارزش تغذيه‌اي موادغذايي توجه شود. هنگام خريد موادغذايي هم حسابي حواستان را به تاريخ توليد و انقضاي آنها جمع کنيد تا خوراکي‌هايتان کمي پس از خريد، فاسد و خراب نشوند. راستي! شما مي‌توانيد براي جلوگيري از خريدهاي اضافي، اصلا سراغ قفسه‌هايي که به اقلام موجود در آنها نياز نداريد، نرويد تا وسوسه خريد به سراغ‌تان نيايد. همچنين اگر پول زياد يا کارت اعتباري با خودتان همراه نبريد، مي‌توانيد مطمئن باشيد که بيشتر از نيازتان خريد نخواهيد کرد چون پول کافي براي اين خريد اضافي نداريد!
فروشندگان معمولا از چه روش‌هايي براي فروش كالاهاي خوراكي خود استفاده مي‌كنند؟
فروشندگان، خوراکي‌ها و مخصوصا انواع مضر را بيشتر در معرض ديد قرار مي‌دهند و در برخي موارد هم تعريف و تبليغ بي‌جا در موردشان مي‌کنند و اطلاعات اشتباهي (حتي به‌طور ناخواسته) به مشتري مي‌دهند. به‌عنوان نمونه، اگر دقت کرده باشيد، در بيشتر مغازه‌ها، قفسه‌اي پر از چيپس و پفک براي جلب نظر مشتري در جلوي مغازه قرار داده مي‌شود که اين هم نوعي شگرد فروش خوراکي‌هاي مضر است!
وقتي با خوراكي‌هايي كه در حراجي هستند، مواجه مي‌شويم، بايد چه كار كنيم؟ ممكن است تاريخ مصرف برخي از آنها روبه‌انقضا باشد؟
بله. ممكن است تاريخ مصرف برخي از خوراکي‌ها روبه‌انقضا باشد يا به طور استاندارد توليد نشده باشند و به همين خاطر فروشنده، آنها را حراج کند. بنابراين توصيه مي‌شود كه به تاريخ‌هاي توليد و انقضا، پروانه ساخت، نشان استاندارد (در مورد محصولات داراي استاندارد اجباري)، بسته‌بندي سالم و ظاهر مناسب خوراكي‌هاي حراج شده، بيشتر از موادغذايي معمولي دقت کنيد.
وقتي با يك خوراكي جديد در فروشگاه‌ها مواجه مي‌شويم، چه كنيم؟ مي‌توانيم بدون توجه به مفيد يا مضر يا حساسيت‌زا بودن يا نبودنش، آن را بخريم؟
نه! حتما بايد به برچسب روي بسته‌بندي خوراکي‌هاي جديد يا حتي قديمي دقت كنيد و توجه زيادي هم به پروانه ساخت محصول داشته باشيد و ترکيبات خوراکي‌ها را از روي برچسبشان بخوانيد تا مشکلي برايتان پيش نيايد.
تعريف شما از يک خريد سالم در حوزه صنايع غذايي چيست؟
توجه به مواردي نظير پروانه ساخت، نشان استاندارد (در مورد محصولات داراي استاندارد اجباري)، تاريخ‌هاي توليد و انقضا، محصولات توليدي كارخانجات معتبر و خوش نام، کالاهاي با ارزش تغذيه‌اي بالا، اجزاي موادغذايي، موادغذايي با محتواي كالري كم (ميزان چربي و شكر پايين) و عدم استفاده از چربي‌هاي جامد در موادغذايي، ضروري است. همچنين توصيه مي‌شود كمتر از محصولاتي با خطر بهداشتي بالا (از نظر فرمولاسيون و توليد، مانند سوسيس و کالباس) استفاده کنيد و هميشه به اندازه موردنياز، موادغذايي را بخريد و آنها را براي طولاني‌مدت در قفسه‌هاي کابينت يا فريزرتان انبار نکنيد! در ضمن حواستان باشد که تا حد امکان از خريد موادغذايي به صورت فله‌اي، بپرهيزيد، چون رعايت بهداشت در توليد و عرضه آنها اصلا مورد تاييد مراکز بهداشتي نيست
.
پي نوشت ها :
*متخصص صنايع غذايي
منبع:www.salamat.com
/م
