سالک، بيماري شهر و روستا

مي‌گويند در شهر تهران، پيش از دهه 20 که آب لوله کشي به وجود بيايد، مردم اغلب روي صورت‌شان جاي زخم بود. البته اين موضوع مخصوص تهران نيست. اهالي اصفهان نيز با سالک آشنا هستند. چون در آنجا هم اين بيماري پوستي شايع است.
مي‌دانيد سالک يعني چه؟ در گذشته بهبود بيمار از بيماري سالک کمتر از يک سال طول مي‌کشيد. به همين علت به آن سالک يا سال کوچک يا کمتر از يک سال مي‌گويند. البته برخي انواع اين بيماري سال‌ها طول مي‌کشد و در بعضي موارد، مصونيت دايمي ايجاد نمي‌شود و دوباره دچار ضايعه پوستي مي‌شود.
 

آنچه بايد بدانيد
 

بيماري سالک در مناطق گرم و مرطوب بيشتر وجود دارد. در قاره آسيا، چين، پاکستان، هند و خاورميانه و کشورهاي مجاور درياي مديترانه، از مناطق شايع اين بيماري‌اند. پيش از اين تصور مي‌شود اگر به طور مصنوعي در قسمت‌هاي پوشيده بدن سالک را ايجاد کنند، مي‌توان از پيدايش آن در روي چهره جلوگيري کرد تا زيبايي فرد حفظ شود.

چرا و به چه علت
 

در مناطقي که پشه خاکي زياد است، اين حشره که حاوي انگل ليشمانيا يا سالک است، مناطق باز و بدون پوشش لباس فرد را نيش مي‌زند و انگل را وارد بدن مي‌کند.
در 70 درصد موارد در صورت و حدود 20 درصد موارد، پشت دست و ساعد زخم به وجود مي‌آيد. مشخصات زخم به اين صورت است که کبره زرد رنگي به همراه ترشحات وجود دارد. البته برخي افراد هم مانند باد سرخ، هر دو طرف صورت‌شان قرمز و متورم مي‌شود.

شهر و روستا
 

سالک جزو معدود بيماري‌هايي است که تقسيم‌بندي شهري و روستايي دارد يعني زخم‌ها به دو شکل خشک (شهري) و مرطوب (روستايي) مشاهده مي‌شوند. زخم سالک نوع خشک يا شهري دوره بهبود طولاني‌تري در مقايسه با نوع مرطوب دارد.

سرانجام کار
 

وقتي زخم ناشي از سالک به وجود آمد، همان‌طور که گفته شد، کبره يا دلمه زرد يا قهوه‌اي رنگي به وجود مي‌آيد و همراه با ترشحات غليظ فراوان (در نوع روستايي) يا کم (شهري) است. گاهي اوقات بيماران زخم‌هايي را در محلي غير از منطقه گزيده شده مشاهده مي‌کنند. علت اين موضوع اين است که انگل عامل بيماري سالک از راه مجاري لنفاوي، به طور مثال از انگشتان به قسمت بازوها انتقال پيدا مي‌کند.
پس از اينکه زخم‌ها دوره 6 تا 10 ماهه‌اي را طي کردند، شروع به خشک شدن مي‌کنند و جاي زخمي از خود برجاي مي‌گذارند. بيشترين مشکل بيماران مبتلا به سالک علاوه بر نگراني درباره مسري بودن بيماري و بي‌حالي و ضعف عمومي، زيبا نبودن ضايعه و باقي ماندن جاي زخم است.

مسيري براي تشخيص
 

درباره غدد لنفاوي نوشتيم و مشخص شد که ممکن است اين غدد در نزديکي ناحيه‌اي که زخم ايجاد شده است، بزرگ شوند اما ممکن است بزرگي غدد لنفاوي با بيماري‌هايي مانند هوجکين که نوعي بدخيمي دستگاه ايمني است، اشتباه شود. پس هميشه پزشکان به محل زندگي بيمار نيز توجه مي‌کنند. به طور مثال اگر از نواحي که اين بيماري شايع است مانند اصفهان و اطراف آن، بيماري دچار بزرگي غدد لنفاوي شود يا استان فارس، سيستان و بلوچستان و يزد، بيشتر بايد به فکر سالک باشيم تا مشکل خود غدد لنفاوي. پزشکان به طور معمول از ترشحات و خود زخم نمونه‌هايي مي‌گيرند و به آزمايشگاه مي‌فرستند تا انگل کشت داده و زير ميکروسکوپ با ديد مستقيم مشاهده شود. روش جديدتر و ساده‌تر و سريع‌تر، PCR است که در حقيقت در واکنش شيميايي، زنجيره‌هاي ژني انگل تشخيص داده و وجود بيماري تاييد مي‌شود.

درمان
 

شايد بحث درمان، مخصوص پزشکان باشد اما براي آگاهي عمومي خوب است بدانيد که دارويي به نام گلوکانتيم يا پنتوستام وجود دارد که به صورت عضلاني و براساس وزن بدن هر فرد تزريق مي‌شود. البته داروهاي ديگر هم در اين زمينه وجود دارد که از حوصله عموم خارج است اما جالب است بدانيد که از روش‌هاي گوناگون ايمني درماني و درمان‌هاي موضعي مانند گرما، انجماد (کرايوتراپي) و درنهايت، برداشتن کامل ضايعه استفاده مي‌شود. در روش ايمني درماني (ايمونوتراپي)، در حقيقت از مواد توليد شده در سلول‌هاي ايمني استفاده مي‌شود مانند اينترفرون گاما. استفاده از گرمادرماني و کرايوتراپي بايد تحت نظر پزشک در مراکز مجهز و با دستگاه‌هاي مخصوص انجام پذيرد.

 

منبع:www.salamat.com
/م