ريزش مو بعد ازکنکور!
نويسنده:دکتر محمدعلي نيلفروش‌زاده*
لابد ديده‌ايد افرادي را که از ريزش موي ناگهاني در برهه‌اي از زندگي خود شاکي بوده‌اند. نمونه بارز، جواناني هستند که چند ماه پس از امتحان پراسترس کنکور دچار اين نوع ريزش مو شده‌اند. ممکن است خود شما هم اين فرآيند را تجربه کرده باشيد. اين مساله که در بيشتر موارد، فيزيولوژيک و طبيعي محسوب مي‌شود، مي‌تواند بدون نگراني طي شود ولي دانستن اين نوع ريزش مو که اصطلاحا «تلو ژن فلوويوم» ناميده مي‌شود خالي از لطف نيست.
اين نوع ريزش مو اولين بار توسط کليگمان در سال 1961 توضيح داده شد. فرضيه او اين بود: «مويي که دچار ريزش مي‌شود ابتدا در مرحله ناکامل آناژن است. اين فوليکول سپس متمايل به فازکاتاژن شده و سپس وارد مرحله استراحت يا تلوژن مي‌شود و با بروز اين مرحله، موها مي‌ريزند.»
ريزش مو به اين فرم مي‌تواند به دليل يک عامل تحريککننده (هورموني، تغذيه‌اي يا متعاقب بيماري‌هاي اتوايميون) باشد. شکل حاد اين بيماري معمولا دو تا سه ماه پس از يک حادثه تحريککننده مثل تب بالا، جراحي و خون‌ريزي شديد ايجاد مي‌شود و البته در 23 درصد موارد تلوژن افلوويوم، هيچ عاملي يافت نمي‌شود. تلوژن افلوويوم غالبا در اثر يک استرس شديد روحي‌رواني ايجاد مي‌شود ولي شواهدي که نشان دهد استرس‌هاي روزمره زندگي باعث بروز ريزش موي شديد مي‌شود، وجود ندارد. بيماران معمولا هنگام برس يا شانه زدن يا شامپو کردن متوجه ريزش مو مي‌شوند. در صورتي که عامل تحريککننده تکرار نشود، رويش مجدد ظرف دو تا شش ماه اتفاق مي‌افتد. يکي از شايع‌ترين انواع اين ريزش مو، ريزشي است که معمولا دو تا سه ماه پس از زايمان بروز مي‌کند و غالبا خود به خود برطرف مي‌شود ولي تعداد کمي از زنان ممکن است به صورت دايمي و دوره‌اي ريزش مو را تجربه کنند که در نهايت باعث ريزش موي وسيع يا موضعي مي‌شود.
معمولا اين ريزش مو با شروع ناگهاني يک حادثه تحريککننده که معمولا 6 تا 11 هفته زودتر ايجاد شده، مرتبط است. در صورتي که عوامل ايجاد کننده يا تشديد کننده ريزش مو تکرار شود، تلوژن افلوويوم به صورت مزمن در مي‌آيد. اين فرم از ريزش مو معمولا در اثر بيماري‌هاي تيروييدي، کمبود آهن، کم‌خوني و سوءتغذيه (غالبا در رژيم‌هاي غذايي نادرست) ديده مي‌شود. رژيم غذايي نادرست رژيمي است که به مقدار کافي حاوي پروتئين نباشد و موجب ريزش مو شود. ريزش مو در بيماري‌هاي سرطاني وخيم و يا با شروع شيمي‌درماني نيز به صورت ناگهاني بروز مي‌کند. علت ديگر تلوژن افلوويوم بروز درماتيت تماسي تحريکي پوست سر است که معمولا جاي نگراني ندارد و فقط در صورتي که طولاني شود، مي‌تواند به ريزش موي دايمي منجر شود و بايد به متخصص پوست و مو مراجعه کرد.
اين نوع ريزش مو اولين بار توسط کليگمان در سال 1961 توضيح داده شد. فرضيه او اين بود: «مويي که دچار ريزش مي‌شود ابتدا در مرحله ناکامل آناژن است. اين فوليکول سپس متمايل به فازکاتاژن شده و سپس وارد مرحله استراحت يا تلوژن مي‌شود و با بروز اين مرحله، موها مي‌ريزند.»
ريزش مو به اين فرم مي‌تواند به دليل يک عامل تحريککننده (هورموني، تغذيه‌اي يا متعاقب بيماري‌هاي اتوايميون) باشد. شکل حاد اين بيماري معمولا دو تا سه ماه پس از يک حادثه تحريککننده مثل تب بالا، جراحي و خون‌ريزي شديد ايجاد مي‌شود و البته در 23 درصد موارد تلوژن افلوويوم، هيچ عاملي يافت نمي‌شود. تلوژن افلوويوم غالبا در اثر يک استرس شديد روحي‌رواني ايجاد مي‌شود ولي شواهدي که نشان دهد استرس‌هاي روزمره زندگي باعث بروز ريزش موي شديد مي‌شود، وجود ندارد. بيماران معمولا هنگام برس يا شانه زدن يا شامپو کردن متوجه ريزش مو مي‌شوند. در صورتي که عامل تحريککننده تکرار نشود، رويش مجدد ظرف دو تا شش ماه اتفاق مي‌افتد. يکي از شايع‌ترين انواع اين ريزش مو، ريزشي است که معمولا دو تا سه ماه پس از زايمان بروز مي‌کند و غالبا خود به خود برطرف مي‌شود ولي تعداد کمي از زنان ممکن است به صورت دايمي و دوره‌اي ريزش مو را تجربه کنند که در نهايت باعث ريزش موي وسيع يا موضعي مي‌شود.
معمولا اين ريزش مو با شروع ناگهاني يک حادثه تحريککننده که معمولا 6 تا 11 هفته زودتر ايجاد شده، مرتبط است. در صورتي که عوامل ايجاد کننده يا تشديد کننده ريزش مو تکرار شود، تلوژن افلوويوم به صورت مزمن در مي‌آيد. اين فرم از ريزش مو معمولا در اثر بيماري‌هاي تيروييدي، کمبود آهن، کم‌خوني و سوءتغذيه (غالبا در رژيم‌هاي غذايي نادرست) ديده مي‌شود. رژيم غذايي نادرست رژيمي است که به مقدار کافي حاوي پروتئين نباشد و موجب ريزش مو شود. ريزش مو در بيماري‌هاي سرطاني وخيم و يا با شروع شيمي‌درماني نيز به صورت ناگهاني بروز مي‌کند. علت ديگر تلوژن افلوويوم بروز درماتيت تماسي تحريکي پوست سر است که معمولا جاي نگراني ندارد و فقط در صورتي که طولاني شود، مي‌تواند به ريزش موي دايمي منجر شود و بايد به متخصص پوست و مو مراجعه کرد.
پي نوشت ها :
* متخصص پوست و مو
منبع:http://www.salamat.com
