اصول درمان در سرطان‌هاي سر و گردن
نويسنده: دکتر بهمن مفيد*
معمولا ما با بيماراني که تحت درمان راديوتراپي سر و گردن هستند راجع به يکسري مسايل از جمله رژيم غذايي‌شان و اينکه امکان دارد دچار تغيير حس چشايي به صورت احساس مزه تلخ در دهان شوند، صحبت مي‌کنيم.
اول اينکه اطمينان داشته باشيد پس از پايان درمان در بيشتر اوقات حالت شما برگشت‌پذير است حتي گاهي علاوه بر مشکل حس چشايي، در بعضي بيماران در طول درمان گلو به طور موقت امکان از دست دادن صدا نيز وجود دارد که پس از اتمام دوره درمان برطرف خواهد شد. بعضي از شما بيماران، حدودا در نيمه‌هاي درمان دچار درد دهان و گلو مي‌شويد که در صورت بروز هر نوع زخم يا درد نيم ساعت قبل از غذا و يا موقع خوابيدن بهتر است با محلول ديفن هيدرامين دهان را شستشو داده و غرغره کنيد و بيرون بريزيد. دقت کنيد در اين‌گونه موارد استفاده از غذاهاي محرک مثل فلفل، انواع سس‌ها و ادويه‌جات ممنوع است و از مواد غذايي سفت و خشک مثل نان و بيسکوييت يا چيپس استفاده نکنيد. بهتر است در اين مدت غذاها را به صورت مايعات و پوره‌جات استفاده کنيد که بهتر تحمل مي‌شوند.
مطلب ديگري که با بيماران در ميان مي‌گذاريم در مورد درمان ناحيه سر است. امکان دارد در ناحيه تحت درمان دچار ريزش مو شويد. توصيه مي‌کنيم پوست سر را از نور خورشيد يا هواي سرد محافظت کنيد. سه تا چهار هفته بعد از پايان درمان موهايتان دوباره رشد خواهد کرد. معمولا بعد از درمان در ناحيه سر و گردن (يک تا چهار ساعت بعد از درمان)، احساس خستگي خواهيد کرد و بايد از انجام کارهاي سريع و پرشتاب اجتناب کنيد تا حالت خستگي ظاهر شده شما تشديد نشود. اگر قبل از درمان عادت نداشتيد رسيدگي خاصي را به بهداشت دهان و دندان کنيد، حواستان باشد بايد حتما از اين به بعد به آن اهميت دهيد. بعد از صرف هر وعده غذا، دندان‌هاي خود را با مسواک نرم پنج دقيقه بشوييد و خميردندان را با فلورايد بالا استفاده کنيد. در هنگام خواب از بخور استفاده کنيد تا از خشکي دهان جلوگيري کنيد و با آرامش به خواب برويد. باز هم تاکيد مي‌کنم براي شما غذاهاي سرد مثل ماهي، مرغ و پنير به گوشت ترجيح داده مي‌شود. از شير، ماست ساده، پنير، تخم مرغ، سبزيجات پخته، بستني و سوپ صاف شده با نمک بسيار کم استفاده کنيد و از مصرف گوشت يا ماهي دودي شده و خشکباري چون پسته يا پرتقال و آناناس و گوجه‌فرنگي که محرک هستند و التهاب و درد گلويتان را مي‌افزايند، بپرهيزيد.
/ع
اول اينکه اطمينان داشته باشيد پس از پايان درمان در بيشتر اوقات حالت شما برگشت‌پذير است حتي گاهي علاوه بر مشکل حس چشايي، در بعضي بيماران در طول درمان گلو به طور موقت امکان از دست دادن صدا نيز وجود دارد که پس از اتمام دوره درمان برطرف خواهد شد. بعضي از شما بيماران، حدودا در نيمه‌هاي درمان دچار درد دهان و گلو مي‌شويد که در صورت بروز هر نوع زخم يا درد نيم ساعت قبل از غذا و يا موقع خوابيدن بهتر است با محلول ديفن هيدرامين دهان را شستشو داده و غرغره کنيد و بيرون بريزيد. دقت کنيد در اين‌گونه موارد استفاده از غذاهاي محرک مثل فلفل، انواع سس‌ها و ادويه‌جات ممنوع است و از مواد غذايي سفت و خشک مثل نان و بيسکوييت يا چيپس استفاده نکنيد. بهتر است در اين مدت غذاها را به صورت مايعات و پوره‌جات استفاده کنيد که بهتر تحمل مي‌شوند.
مطلب ديگري که با بيماران در ميان مي‌گذاريم در مورد درمان ناحيه سر است. امکان دارد در ناحيه تحت درمان دچار ريزش مو شويد. توصيه مي‌کنيم پوست سر را از نور خورشيد يا هواي سرد محافظت کنيد. سه تا چهار هفته بعد از پايان درمان موهايتان دوباره رشد خواهد کرد. معمولا بعد از درمان در ناحيه سر و گردن (يک تا چهار ساعت بعد از درمان)، احساس خستگي خواهيد کرد و بايد از انجام کارهاي سريع و پرشتاب اجتناب کنيد تا حالت خستگي ظاهر شده شما تشديد نشود. اگر قبل از درمان عادت نداشتيد رسيدگي خاصي را به بهداشت دهان و دندان کنيد، حواستان باشد بايد حتما از اين به بعد به آن اهميت دهيد. بعد از صرف هر وعده غذا، دندان‌هاي خود را با مسواک نرم پنج دقيقه بشوييد و خميردندان را با فلورايد بالا استفاده کنيد. در هنگام خواب از بخور استفاده کنيد تا از خشکي دهان جلوگيري کنيد و با آرامش به خواب برويد. باز هم تاکيد مي‌کنم براي شما غذاهاي سرد مثل ماهي، مرغ و پنير به گوشت ترجيح داده مي‌شود. از شير، ماست ساده، پنير، تخم مرغ، سبزيجات پخته، بستني و سوپ صاف شده با نمک بسيار کم استفاده کنيد و از مصرف گوشت يا ماهي دودي شده و خشکباري چون پسته يا پرتقال و آناناس و گوجه‌فرنگي که محرک هستند و التهاب و درد گلويتان را مي‌افزايند، بپرهيزيد.
پي نوشت ها :
*متخصص انکولوژي راديوتراپي
منبع:www.salamat.com/ع
